پیامد های بدبینی و سوء ظن
پیامد های بدبینی و سوء ظن
بدبینی، یکی از بیماری های خطرناک روحی و سرچشمه بسیاری از ناکامی ها، نا امیدی ها، رنج ها و محنت هاست. بدبینی، آثار و پیامدهای نامطلوبی دارد. در این جا به برخی از آنها اشاره می شود. با ما همراه باشید.
پیامد های بدبینی و سوء ظن
۱- خودآزاری
۲- مردم آزاری
۳- گسستن رشته الفت
امام علی (ع) می فرماید: من غَلَبَ علیه سُوءُ الظَّنّ لم یتْرک بینَه و بین خَلیلٍ صلحاً[۳]
بر هر کسی بدگمانی غلبه کند هرگونه صلح و صفا میان او و دوستانش از بین می رود.
و در سخنی دیگر می فرماید: أَنْتُمْ إِخْوَانٌ عَلَی دِینِ اللَّهِ مَا فَرَّقَ بَینَکمْ إِلَّا خُبْثُ السَّرَائِرِ وَ سُوءُ الضَّمَائِر[۴]
شما برادران دینی یکدیگرید، چیزی شما را از هم جدا نکرده، جز درون پلید و نهاد بدی که با آن به سر می برید.
همچنین می فرماید: لایعْدِمُک مِنْ حَبیبٍ سُوءِ الظَّنِ[۵] مراقب باش سوءظن، دوستت را از تو نستاند.
ظن بد بر کس مبر تا بد نگردی پیش خلق ظن بد بردن به مردم محو سازد خیر تو
۴- تحلیل نادرست
امام علی (ع) فرمود: مَنْ سَاءَ ظَنُّهُ سَاءَ وَهْمُه [۶] کسی که سوء ظن داشته باشد تفکر او بد می شود.
۵- تلخی زندگی
از نظر فرد بدبین، اغلب رفتارهای همسر، مشکوک و نادرست است و همین خیال واهی، موجب اعتراض های بی اساس، پرخاشگری ها و دخالت های ناروا می شود.
درصد بسیاری از طلاق ها در اثر سوءظن نسبت به همسر است، که از حرکات و رفتارهای مشکوک یاروابط نامشروع گذشته یکدیگر سرچشمه می گیرد.
۶- حوادث و جنایات
در بسیاری از موارد، بدبینی عامل بسیاری از جنگ ها، نزاع ها، حوادث، مصائب و پرونده های جنایی می شود. مخصوصاً در مواردی که افراد سوءظن به نوامیس خود پیدا کنند یا گمان کنند که دیگران در پی اموال یا نوامیس آنها هستند. به گونه ای که می توان گفت یکی از عوامل حوادث ناگوار، سوءظن های بی جا است که بی گناهان را هدف گیری کرده است.
امام علی (ع) فرمود: سُوءُ الظَّن یفسِدُ الامُور و یبعَثُ عَلَی الشرور[۷] سوءظن کارها را به فساد می کشد و مردم رابه انواع بدی ها وادار می کند.
مردی که به اتهام قتل خواهر خود مورد محاکمه قرار گرفته بود، ضمن قبول اتهام خود گفت: من عکس مردی را داخل کیف خواهرم دیده بودم. از او درمورد این موضوع پرسیدم ولی او جواب نداد، عصبانی شدم و بدون انگیزه قبلی، او را خفه کردم.
یکی ازپزشکان به هنگام بازدید از تیمارستانی به فرد مجنونی برخورد می کند که مرتب کلمه دستمال را تکرار می کرد. هنگامی که پیگیری می نماید، به این نتیجه می رسد که عامل جنون او این بوده است که روزی در کیف همسرش دستمالی را می بیند که محتوی ادکلن و بعضی از هدایای مناسب مردان است، بلافاصله نسبت به همسرش بدبین می شود و در نتیجه بدون تحقیق بیشتر، همسر خود را بر اثر خشم زیاد به قتل می رساند. بعد که دستمال را باز می کند کاغذی در آن می بیند که روی آن نوشته شده است: «همسر عزیزم! تولدت مبارک» ناگهان شوک شدیدی به او دست می دهد و دیوانه می شود و مرتب به یاد آن دستمال می افتد.
۷- اعتماد زدایی
امام علی (ع) فرمود: شَرُّ النّاس مَن لایثِقُ بِاحَدٍ لِسوءِ ظَنِّه وَ لایثِقُ بِهَ احَدٌ لِسُوءِ فِعلِه[۸]
بدترین مردم کسی است که به خاطر سوءظن به کسی اعتماد نمی کند و به خاطر اعمال بد او، کسی نیز به او اعتماد نمی کند.
همچنین فرمود: مَن سائَتْ ظُنُونُه اعتَقَدَ الْخیانه بمن لایخُونهُ[۹]
کسی که بدگمان باشد، نسبت به کسی که به او خیانت نکرده هم بدبین می شود و او را خائن می پندارد. گفت هر مردی که باشد بد گمان نشنود او راست را با صد نشان (مولوی)
۸- عامل گناهان دیگر
امام علی (ع) فرمود: مَن کثُرَت ریبَتَهُ کثُرَت غَیبَتَه[۱۰] هرکس شکش بیشتر باشد، غیبتش از مردم زیادتر می شود.
نکته: علمای اخلاق، سوءظن را از مصادیق غیبت قلب می دانند به این معنا که اگر انسان در دل خود نسبت به برادر مسلمان بدبین شد، در دل از او غیبت کرده است.
۹- اضطراب و گوشه گیری
۱۰- تباهی عبادت
بر حذر باش از این که گمان بد بورزی، به راستی که سوء ظن، عبادت را فاسد و بار گناهان را بزرگ می کند. در مثل آمده است: ظن بد بردن به مردم، محو سازد خیر تو.
۱۱- فراموش کردن عیوب خود
امام علی (ع) فرمود: سوء ظن به مردم، انسان را از عیب های خود غافل می کند.[۱۳]
۱۲- زوال امنیت روانی
۱۳- ایجاد تفرقه در میان اجتماع
۱۴- نفاق و دورویی
۱۵- بیماری روحی
همچنین فرمود: لَا یلْقَی الْمُرِیبُ صَحِیحا[۱۵] بدبین را، سالم و صحیح نمی توان یافت.
۱۶- عقوبت اخروی
۱۷- کوتاهی در تعظیم، احترام و ادای حقوق کسی که مورد سوءظن قرار گرفته، یکی دیگر از آثار و پیامدهای بدبینی است.[۱۷]
منبع : اکبری، محمود؛ بیماری های اخلاقی و درمان های قرآنی، ص: ۲۴۳
بیشتر بخوانید :
سوء ظن دلیل از هم گسستگی جامعه
سوء ظن و بدگمانی در خانواده
مرد، زن، سوءظن
سوء ظن در خانواده و راه هاى درمان آن
معنای «حسن ظن» و «سوء ظن»
[۱] . غررالحکم، ص ۲۶۳، ح ۵۶۷۴٫
[۲] . پیروزى فکر، ص ۶۰٫
[۳] . فهرست موضوعى غررالحکم، ص ۲۲۸٫
[۴] . نهج البلاغه، خطبه ۱۱۳٫
[۵] . بحارالانوار، ج ۷۴، ص ۲۳۲٫
[۶] . تصنیف غررالحکم، ص ۲۶۳٫
[۷] . خصال صدوق، ص ۶۲۴٫
[۸] . کشف الریبه، ص ۲۱؛ کنزالفوائد، ج ۲، ص ۱۸۲٫
[۹] . غررالحکم، ص ۲۶۴، ح ۵۶۸۱٫
[۱۰] . میزان الحکمه، پانزده جلدى، ج ۷، ص ۳۳۹۸٫
[۱۱] . غررالحکم، ج ۲، ص ۷۱۷٫
[۱۲] . شرح غررالحکم، ج ۲، ص ۳۰۸؛ میزان الحکمه، ج ۵، ص ۶۲۶٫
[۱۳] . نهج البلاغه، قصار ۲۱۹٫
[۱۴] . میزان الحکمه، ج ۷، ص ۳۳۹۸٫
[۱۵] . تصنیف غررالحکم، ص ۷۲٫
[۱۶] . فتح/ ۶٫
[۱۷] . جامع السعادات، ج ۱، ص ۲۸۰٫