تربیت دینی در آیه ۱۳۶ سوره نساء (بخش اول)

* یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا آمِنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی نَزَّلَ عَلى‏ رَسُولِهِ وَ الْکِتابِ الَّذی أَنْزَلَ مِنْ قَبْلُ وَ مَنْ یَکْفُرْ بِاللَّهِ وَ مَلائِکَتِهِ وَ کُتُبِهِ وَ رُسُلِهِ وَ الْیَوْمِ الْآخِرِ فَقَدْ ضَلَّ ضَلالاً بَعیدا‏ *
اى کسانى که ایمان آورده‏اید، به خدا و پیامبر او و کتابى که بر فرستاده‏اش فروفرستاده و کتابى که پیش از این فروفرستاده بگروید، و هر که به خداى و فرشتگان و کتابها و فرستادگان او و به روز بازپسین کافر شود هر آینه گمراه گشته گمراهیى دور.[۱]
 

امن: سکون و آرامش قلب[۲] ‌، ضد خوف و ترس[۳] ، ضد خیانت[۴] ، آرامش نفس[۵] و تصدیق[۶] معانی است که برای این واژه در کتاب های لغت آورده شده است .
علامه مصطفوی (ره) با توجه به معانی که برای این واژه هست،‌ ایمان را به معنای خود و یا دیگری را در امنیت و آرامش قرار دادن، برگزیده است.
برخی نیز برای ایمان دو معنای لغوی و اصطلاحی جداگانه بیان کرده اند. در معنای لغوی، آن را به معنای آرامش دادن به خود و یا دیگران دانسته و در معنای اصطلاحی، آن را به معنای تصدیق کردن یا اعتقاد داشتن به چیزی می دانند که بین این دو معنا نیز ارتباطی بدین صورت است که وقتی کسی به خدای متعال اعتقاد پیدا کرد ، با این کار خود را نیز به آرامش رسانده است.[۷]
در زبان فارسی معانی ایمن شدن و بی باک شدن، برای این واژه بیان شده است [۸] که به گونه ای همین معنا در فرهنگ های لغت عرب زبان برای آن بیان شده است .
ضَلَل: این ماده از سه حرف «ضلل» تشکیل شده و به معنای راه یافتن[۹] ، از دست دادن، منحرف شدن از راه مستقیم[۱۰] و گمراه شدن می باشد و مشتقات آن ۱۸۹ مرتبه در ۵۵ سوره و ۱۶۸ آیه آمده است.
 

شاید بتوان این آیه را از اینکه مومنان را مورد خطاب قرار داده و از ایشان می خواهد دوباره ایمان بیاورند، منحصر در همین آیه است و نمی توان آیه دیگری را در این مورد، بیان کرد.
 

از ابن عباس نقل شده که: این آیه در باره مؤمنان اهل کتاب، عبد اللَّه بن سلام و اسد بن کعب و اسید بن کعب و ثعلبه بن قیس و خواهر زاده عبد اللَّه بن سلام و یامین بن یامین که از بزرگان اهل کتاب هستند، نازل شده است. اینان به پیامبر اسلام ۹ عرض کردند: ما به تو و کتاب تو و موسى ۷و تورات و عزیز۷ ایمان مى‏آوریم و به کتابها و پیامبران دیگر کفر مى‏ورزیم، از اینرو به آنان گفته شد: ایمان بیاورید به خدا و … و آنها بر طبق امر خدا ایمان آوردند.[۱۴]
 

نخستین فعلی که از انسان در ارتباط با خدای متعال و در حیطه ارتباط خود با خدای متعال انجام میدهد، ایمان است که ریشه ارزش تمام افعال و صفت های اخلاقی است .[۱۵]
در این آیه به امر ایمان در تربیت دینی اشاره دارد و ارکان دینداری را بیان می دارد. بستگی به تفسیری که برای این آیه برگزیده شود، می توان کارکردهای مختلفی را برای این آیه بیان داشت .
با توجه به سه تفسیری که برای این آیه بیان شده است، می توان سه کارکرد و نظر را به این آیه داشت.
آنچه می توان به عنوان نظر بهتر با توجه به تفسیری که علامه طباطبایی(ره) در ذیل این آیه بیان می دارند این است که انسان مومن باید تمامی ارکان دین را در کنار هم داشته باشد و جدا کردن برخی از برخی دیگر به دینداری او آسیب خواهد زد .

---