راه های پیشگیری از خودارضایی نوجوان (بخش اول)

ورزش راه مناسبی برای از بین بردن آسیب های دوران نوجوانی است.
 

چکیده: این نوشتار، درصدد بیان روش ها و راه های پیشگیری از ابتلا به مشکل خودارضایی است و امید آن می رود با آموزش این راهکارها به نوجوانان، آنها را از قرار گرفتن در این دام خطرناک حفظ نمود. با ما همراه باشید.

تعداد کلمات ۱۸۸۰ / تخمین زمان مطالعه ۹ دقیقه

 

یکی از راهکارهای منطقی و اصول حاکم در زندگی سالم و بالنده، پیشگیری از مبتلا شدن به بیماری و اختلال است. این راهکار هزینه کم و فواید زیادی دارد؛ زیرا در بسیاری از بیماری ها و اختلال های روحی و جسمی با صرف کمترین نیرو و امکانات مادی، می توان از بروز و ظهور آنها جلوگیری کرد؛ در حالی که درمان آن بیماری هزینه سنگین و انرژی فراوانی می طلبد.
در جهان امروز، سازمان ها و مراکز بهداشتی و درمانی بین المللی و درون کشوری، بیشترین امکانات و تلاش خود را برای جلوگیری از مبتلا شدن جوامع و انسانها به بیماری ها صرف می کنند؛ و توجهی که به مسائل بهداشتی می شود، بیشتر از درمان است. این روش و تفکر، منطقی تر و کارآمدتر به نظر می رسد؛ زیرا چه بسا در بسیاری از موارد، می توان با صرف کمترین هزینه ای، جلوی بزرگترین و خطرناک ترین بیماری ها را سد کرد؛ برای مثال می توان با رعایت چند نکته بهداشتی و اخلاقی، از آلوده شدن به بیماری صعب العلاج ایدز جلوگیری کرد؛ در حالی که درمان این بیماری در عصر حاضر یا ناممکن است و یا حداقل هزینه های بسیار سنگینی دربردارد.
 

نوجوانی دوره نشاط، بالندگی و پیشرفت است. در این دوره، نوجوان از روحیه ای لطیف و خلاق و کمال طلب برخوردار است. نوجوانی دوری پر جنب و جوش و فعالیت است و این امور به علت وجود انرژی و پتانسیل زیاد و آماده در نوجوان است، که اگر این انرژی ها در مسیر درست و منطقی قرار گیرند و راهبری شوند، نوجوان را به آینده ای روشن و موفق، نوید خواهند داد و اگر این انرژی و نیروی نوجوانی در راه  ناصحیح صرف گردد، باعث شکست و درماندگی نوجوان می شود.
یکی از راه های تعدیل و مهار انرژی پرقدرت نوجوانی، ورزش است؛ این عمل فواید و آثار فراوان و ارزشمندی دارد. از جمله آثار ورزش (به ویژه ورزش های هوازی مثل پیاده روی، دو، شنا، والیبال و کوهنوردی که مصرف اکسیژن را افزایش می دهند)، در سلامت و پیشگیری از بیماری ها و انحرافات می توان به کاهش فشار خون، کنترل وزن، تقویت سیستم عروقی، جلوگیری از پوکی استخوان، به تأخیر افتادن ناتوانی جسمی ناشی از سالخوردگی، افزایش امید به زندگی، ارتقای عزت نفس و از همه مهم تر تعدیل غرایز جنسی و جلوگیری از انحرافات اخلاقی اشاره کرد.[۱]

اهمیت تأکید بر ورزش و تقویت قوای جسمانی، از دو جهت است: اول، در بعد نظامی و دفاع از کیان اسلام و مملکت اسلامی است؛ دوم، برای تأمین سلامت جسمانی و روانی و مصون بودن از انحرافات جنسی و قرار گرفتن در مسیر کمال طلبی و بندگی خداوند است؛ زیرا ورزش باعث دفع انرژی زاید بدن شده، قوای جنسی را تعدیل می کند. با تعدیل قوای جنسی، زمینه انحرافات جنسی خصوصا خودارضایی تا حدود زیادی از بین می رود؛ به علاوه وقتی انحرافات جنسی از بین می رود، زمینه معنویات در انسان شکل گرفته، انسان را به طرف کمالات سوق می دهد؛
لذا در روایتی، حضرت محمد (ص) می فرمایند: «هرکس ازدواج کند، نصف دینش را حفظ کرده است».[۲] این تأکید از آن روست که ازدواج نیروی جنسی را به تعادل می رساند و زمینه معنویت را در انسان شکل می دهد.

ورزش باعث نشاط و شادابی بدن بوده، انسان را از نظر روحی و روانی سرزنده و شاداب می کند؛ ضمن آنکه باعث تقویت اراده انسان و پویایی او می گردد؛ کسی که از اراده قوی و روانی شاداب برخوردار باشد، به طرف انحراف جنسی تمایل نمی یاید.
در روایتی از امام صادق (علیه السلام) می خوانیم: «نشاط و شادابی به سبب ده چیز است: پیاده روی، سوارکاری، شنا، تفریح در سبزه زار و جای سرسبز، مسواک زدن و…»[۳]
نکته مهمی که باید در این مقام یادآور شد، مسئله ورزش بانوان و دختران جوان و دیدگاه اسلام در این زمینه است. معیار اساسی در این خصوص، چنین است: باید حافظ سلامتی و زیبایی آنان باشد، نه آنکه موجب خشونت و سختی عضلات گردد؛ زیرا خشنی و زمختی متناسب با طبیعت زن نیست و بدن لطیف زن نباید با ورزش های سنگین و خشن آسیب ببیند و هرگز نباید زیبایی و طراوت او که از امتیازات زن است، در اثر ورزش های نامتناسب، به خطر بیفتد.

دیگر اینکه از دیدگاه اسلام، ورزش بانوان باید از هرگونه خودنمایی و جلوه گری به دور باشد و باید حریم عفت و حیا حفظ شده، جلوی دیدگان نامحرم انجام نشود. قرآن کریم در سوره نور آیه ۳۱ می فرماید: «ای پیامبر به زنان و دختران بگو چشمانشان را از نامحرم بپوشانند و زیبایی خود را به نامحرم نشان ندهند و حریم عفت و پاکدامنی را حفظ کنند».

خلاصه اینکه ورزش برای سلامتی بدن و روح و روان انسان مفید بوده، یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از بیماری جسم و اختلال روانی است. ورزش به سبب ایجاد تعادل روحی و کاهش اضطراب، نقش مهمی در جلوگیری از انحراف جنسی على الخصوص خودارضایی دارد؛ زیرا یکی از علت های ابتلا به خودارضایی، نداشتن آرامش روانی و وجود اضطراب در روان نوجوان است.
ورزش، کیفیت زندگی را بهبود می بخشد و به زندگی آرامش و نشاط می دهد. بسیاری از مردم می گویند هنگامی که به طور منظم ورزش می کنند، خواب آرامی دارند، و ورزشکاران به ویژه دوندگان به همان اندازه که از مزایای فیزیکی ورزش سخن می گویند، از فواید روانی آن نیز صحبت به میان می آورند. ورزشکاران معمولا نسبت به افراد کم تحرک، اضطراب و افسردگی کمتری احساس می کنند و آرامش بیشتری دارند.
می گویند: به نظر می رسید ورزش با افزایش احساس عزت نفس رابطه داشته، باعث آرامش روانی می شود. بنابراین، نوجوانی که از عزت نفس بالا و آرامش بیشتری برخوردار است، به طرف انحرافات اخلاقی گرایش نیافته، عزت نفس خود را با این مسائل ضایع نمی سازد.
 

 خواب و استراحت کافی و نظام مند، علاوه بر جهات درمانی آن، دارای ابعاد پیشگیرانه ای است و در سلامت انسان، نقش مهمی ایفا می کند. نظام مند بودن خواب نوجوان، تأثیر خوبی در پیشگیری از انحراف دارد. اگر بتوان ترتیبی اتخاذ کرد که نوجوانان اوایل شب به رختخواب بروند و صبح زود از جای خود بلند شوند، در سلامت آنان بسیار مفید خواهد بود؛ مخصوصا اگر به دنبال خستگی و تلاش روزانه به رختخواب بروند.
طبیعی است اگر نوجوان با خستگی به رختخواب نرود، به ناچار مدت زمانی را در بستر بیدار خواهد ماند تا به تدریج به خواب رود، و چون افکار و اندیشه های شهوانی و تحریک آمیز معمولا در این مواقع به سراغ نوجوان می آیند، نوعی تنظیم خواب و استراحت منظم برای نوجوان، ضرورت دارد.
به این منظور بهتر است نوجوانان در میانه روز و با بعداز ظهرها حتی المقدور نخوابند تا در اثر تلاش و فعالیت های روزانه، شب زودتر و بهتر به استراحت بپردازند. دمای اتاق خواب آنها را هم نباید خیلی گرم کرد و اگر پنجره ای باز باشد، ضمن استفاده از هوای آزاد و مناسب، تهویه اتاق هم انجام خواهد شد.
یکی از مهم ترین راه های پیشگیری از بیماری جسم و اختلال روانی است. ورزش به سبب ایجاد تعادل روحی و کاهش اضطراب، نقش مهمی در جلوگیری از انحراف جنسی على الخصوص خودارضایی دارد؛ زیرا یکی از علت های ابتلا به خودارضایی، نداشتن آرامش روانی و وجود اضطراب در روان نوجوان است.
برخی نوجوانان، به دلیل بی خوابی، زمانی طولانی در بستر بیدار می مانند و با مشغول شدن به افکار و تصورات خود، زمان را سپری می کنند تا لحظه خوابشان فرابرسد. ضرورت دارد این نوجوانان، برای رفع بی خوابی خود تلاش کنند و نیز در اولین فرصت به پزشک مراجعه نمایند و با مشورت پزشک، تدابیر درمانی را به کار بندند.
برخی بی خوابی ها، به دلیل غم و اندوه نوجوان پیش می آید و یا اضطراب های خاص دوران بلوغ، بیش از حد او را آزار می دهد. در این مواقع، مقداری قدم زدن قبل از خواب، تنفس عمیق و دوش با آب ولرم، می تواند به تنظیم خواب نوجوان کمک کند.
بدنی که سالم و قوی است و روانی که پویا و بانشاط است، کمتر گرفتار انحراف جنسی و مسائل ضد اخلاقی می شود. خواب و استراحت منظم، نقشی بسیار حیاتی و ایجاد تعادل روحی و تقویت قوای ذهنی و روانی دارد، و اگر خواب در زمان مناسب آن، یعنی در شب و مخصوصا ابتدای آن انجام شود، علاوه بر اینکه نقش بسیاری در رفع خستگی روزانه دارد، باعث آرامش روان و کاهش تنش و اضطراب می گردد. کسانی که از آرامش بیشتری برخوردار هستند، کمتر و حتی هیچوقت به انحرافات جنسی و به ویژه خودارضایی گرفتار نمی شوند.

آزمایش های ویلیام وینت و محققان دیگر ثابت کرده است: نیاز انسان به خواب مخصوصا مرحله چهارم خواب (خواب عمیق) حیاتی و مهم است و این مرحله از  خواب در نیمه اول شب بیشتر رخ می دهد. خواب در این مرحله، از عمق طولانی تری نسبت به دیگر زمان ها برخوردار است.[۴]
خلاصه اینکه طبق معیارها و دستورهای دینی و روان شناسی، خواب و مخصوصا خواب منظم و ضابطه مند، نقش بسیاری در آرامش روح و روان و تقویت قوای جسمانی دارد و انسانی که از آرامش روحی و روانی برخوردار است، کمتر گرفتار انحرافات اخلاقی و جنسی می گردد.
کیفیت خواب و بستر خواب نیز می تواند در تحریکات بدنی و جنسی نوجوانان تأثیر داشته باشد. سفارش شده است: سعی کنید به پشت بخوابید و از خوابیدن بر شکم اجتناب کنید. این مسئله درباره نوجوانان از اهمیت بیشتری برخوردار است. نوجوانان را باید به پشت خوابیدن عادت داد و تشویق کرد. دیگر اینکه نوجوان نباید در رختخوابی بسیار گرم و نرم بخوابد، بلکه بستر او باید استاندارد و معمولی باشد؛ زیرا رختخواب گرم و نرم و به رو خوابیدن، از عوامل تحریک و انحراف جنسی است.
سیلوانوس استال که در امور تربیتی و روانشناسی تخصص دارد، می گوید: «جوانان و نوجوانان نباید روی پتوهای نرم بخوابند و از لحاف بسیار نرم هم اجتناب کنند. اگر مایل هستند بدنی نیرومند و ورزیده داشته باشند و کمتر دچار تحریک جنسی شوند، باید این کار را حتما انجام دهند.»[۵]

دکتر محمدرضا شرفی که در رشته روانشناسی و مخصوصا مباحث جوانان تخصص دارد، درباره کیفیت خواب می گوید: «اگر بتوان نوجوانان را عادت داد پس از اقامه نماز صبح، با قرآن و دعا، مأنوس شوند و بار دیگر به رختخواب برنگردند این امر در ایجاد حیات معنوی و روحیه اخلاقی آنها بسیار مؤثر خواهد بود و نوجوان روزی بانشاط و متعالی خواهد داشت را در دستورهای اخلاقی و بهداشتی اسلام، به کیفیت خواب و آداب آن توجه شده، توصیه هایی ارائه شده است که هرکدام از آنها در سلامتی و راحتی بدن و آرامش روان مؤثر است؛ لذا اگر هرکدام از آنها طبق دستور اسلام عملی شود، در خودسازی و توجه به معنویات و مصون بودن از انحرافات اخلاقی، تأثیرگذار است.
 
ادامه دارد…

منبع: کتاب «با دخترم (راه کارهایی برای والدین و مربیان دختران نوجوان)»
نویسنده: علی احمدپناهی و داود حسینی

پی نوشت :
[۱] . ام. رابین دیماتئو، روانشناسی سلامت، ترجمه محمد کاویانی و همکاران، ج۱، ص۳۹۲٫
[۲] . محمدبن حسن حر العاملی، وسائل الشیعه، ج ۲۰، باب ۱، ص۱۷، ح ۱۱.
[۳] . همان، ج۱، ص ۳۵۰، ح ۲۴٫
[۴] . رضا پاک نژاد، اولین دانشگاه و آخرین پیامبر، ج ۱۲، ص ۱۵۲٫
[۵] . سیلوانی استال، آنچه یک جوان باید بداند، ترجمه نصرت الله کاسمی، ص۳۸.