قرص زیپمت بهتر است یا متفورمین؟ | داروی ضد دیابت

این مقاله به مقایسه دو داروی ضد دیابت به نام زیپمت و متفورمین می پردازد. این دو دارو از جمله داروهایی هستند که برای کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت نوع دو تجویز می شوند. اما آیا این دو دارو با هم برابر هستند؟ آیا یکی از آن ها مزایا و معایب بیشتری نسبت به دیگری دارد؟ در این مقاله، ما سعی خواهیم کرد با استفاده از منابع علمی و بالینی، به این سوالات پاسخ دهیم.

معرفی داروهای زیپمت و متفورمین

زیپمت یک داروی ترکیبی است که شامل دو فعال‌ساز ضد دیابت به نام سیتاگلیپتین و متفورمین است. سیتاگلیپتین یک دارو از گروه اینهایبیتورهای DPP-4 است که با افزایش ترشح انسولین و کاهش تولید گلوکز در کبد، قند خون را کاهش می دهد. متفورمین یک دارو از گروه بیگوانید‌ها است که با کاهش جذب گلوکز در روده، افزایش استفاده عضلات از گلوکز و کاهش تولید گلوکز در کبد، قند خون را کنترل می کند.

متفورمین یک داروی قدیمی و پرکاربرد در درمان دیابت نوع دو است که در سال ۱۹۵۷ برای اولین بار تجویز شد. این دارو علاوه بر کنترل قند خون، مزایای دیگری نظیر کاهش وزن، فشار خون، لیپید‌های خون و خطر بروز بعضی از سرطان‌ها را نیز دارد. زیرا این دارو با فعال‌سازی AMPK، چرخه سلول را تغیر میداد و رشد سلول‌ های سرطان را کند مي‌كند.

مقایسه اثرات زیپمت و متفورمین

برای مقایسه اثرات زیپمت و متفورمین بر قند خون، وزن، فشار خون و عوارض جانبي، ما به برخي از پژوهش های علمي و باليني که در اين زمينه صورت گرفته است، اشاره خواهيم كرد.

قند خون
براساس چندين پژوهش كلينيكي كه در سال های اخير صورت گرفته است، زيپمت به طور معني داري قند خون ناشتا و پس از غذا را نسبت به متفورمين تنها كاهش مي دهد . اين اثر به دليل اين است كه زيپمت علاوه بر متفورمين، سيتاگليپتين نيز دارد كه با افزايش ترشح انسولين و كاهش گلوكاگون، قند خون را پائين مي آورد. همچنین، زیپمت باعث کاهش HbA1c (هموگلوبین گلیکوزیله) که نشان دهنده کنترل قند خون در مدت طولانی است، بیشتر از متفورمین می شود .

وزن
براساس پژوهش های موجود، زیپمت و متفورمین تفاوت چندانی در اثر بر وزن بیماران ندارند. هر دو دارو باعث کاهش وزن یا حفظ وزن بیماران می شوند . این اثر به دلیل این است که هر دو دارو با کاهش جذب گلوکز در روده و افزایش استفاده عضلات از گلوکز، مصرف انرژی را افزایش می دهند. همچنین، سیتاگلیپتین با تاثیر بر هورمون های گرسل و سیری، اشتهای بیماران را کاهش می دهد.

فشار خون
براساس پژوهش های موجود، زیپمت و متفورمین تفاوت چندانی در اثر بر فشار خون بیماران ندارند. هر دو دارو باعث کاهش فشار خون سیستولیک و دیاستولیک بیماران می شوند . این اثر به دلیل این است که هر دو دارو با کاهش قند خون و وزن، عامل های خطر ساز فشار خون را کاهش می دهند. همچنین، سیتاگلیپتین با تاثیر بر عروق خونی، باعث گسترش عروق و کاهش مقاومت عروقی می شود.

عوارض جانبي

براساس پژوهش های موجود، زیپمت و متفورمین عوارض جانبي مختلفي را بر بيماران تحميل مي كنند.

عوارض جانبی شایع ترین عوارض جانبی زیپمت و متفورمین عبارتند از:

اختلالات گوارشی: هر دو دارو ممکن است باعث نفخ، تهوع، استفراغ، اسهال، یبوست، درد شکم و بدمزگی شوند. این عوارض جانبی معمولا در ابتدای درمان رخ می دهند و با کاهش دوز یا تغییر زمان مصرف دارو کمتر می شوند. برای پیشگیری از این عوارض جانبی، توصیه می شود که دارو را با غذا یا بعد از غذا بخورید و از غذاهای چرب، سنگین و الکل خودداری کنید .

هیپوگلیسمی: هر دو دارو ممکن است باعث کاهش بیش از حد قند خون شوند و علائمی نظیر لرزش، سرگیجه، عرق سرد، تپش قلب، گرسنگی، سردرد و بی حالی ایجاد کنند. این عوارض جانبی معمولا در صورت مصرف همزمان با داروهای دیگر ضد دیابت، رژیم غذایی نامناسب، فعالیت بدنی زیاد یا بیماری های همراه رخ می دهند. برای پیشگیری و درمان این عوارض جانبی، توصیه می شود که قند خون خود را به صورت منظم بسنجید، همواره چیزی شیرین در دسترس داشته باشید و با پزشک خود در مورد تغییرات لازم در دوز یا نحوه مصرف دارو صحبت کنید .

اختلالات کلیوی: هر دو دارو ممکن است باعث کاهش عملکرد کلیه ها شوند و علائمی نظیر خستگی، ورم، خشکی دهان، افزایش تولید ادرار یا کاهش تولید ادرار، خلط خون در ادرار یا درد کمر ایجاد کنند.

اختلالات کبدی: هر دو دارو ممکن است باعث افزایش آنزیم های کبدی شوند و علائمی نظیر تیرگی ادرار، رنگ زرد پوست و چشم، خارش، تهوع، استفراغ، از دست دادن اشتها یا درد شکم ایجاد کنند. این عوارض جانبی معمولا در صورت مصرف بالای دارو یا وجود بیماری های کبدی قبلی رخ می دهند. برای پیشگیری و درمان این عوارض جانبی، توصیه می شود که آزمایشات کبدی خود را به صورت منظم انجام دهید و با پزشک خود در مورد تغییرات لازم در دوز یا نحوه مصرف دارو صحبت کنید .

بارداری و شیردهی: هر دو دارو ممکن است بر روی جنین یا شیرده گیرنده تاثیر منفی داشته باشند و علائمی نظیر کاهش قند خون، کاهش وزن، تغذیه ناکافی یا تشکلات تنفسی ایجاد کنند. این عوارض جانبی معمولا در صورت مصرف دارو در طول بارداری یا شیردهی رخ می دهند. برای پیشگیری و درمان این عوارض جانبی، توصیه می شود که از مصرف دارو در طول بارداری یا شیردهی خودداری کنید و با پزشک خود در مورد جایگزین های مناسب برای کنترل قند خون صحبت کنید .

نتيجه گيري

در این مقاله، ما به مقایسه دو داروی ضد ديابت به نام زيپمت و متفورمين پرداختيم. ما نشان داديم كه:

زيپمت به طور معني داري قند خون را بيشتر از متفورمين تنها كاهش مي دهد. اين اثر به دليل اين است كه زيپمت علاوه بر متفورمين، سيتاگليپتين نيز دارد كه با افزايش ترشح انسولين و كاهش گلوكاگون، قند خون را پائين مي آورد.
زيپمت و متفورمين تفاوت چنداني در اثر بر وزن، فشار خون و عوارض جانبي ندارند. هر دو دارو باعث كاهش وزن يا حفظ وزن، كاهش فشار خون سيستوليك و دياستوليك و علائم گوارشي، هيپوگليسمي، كليوي، كبدي، بارداري و شيردهي مي شوند.
برای انتخاب بین زیپمت و متفورمین، باید به عوامل مختلفی نظیر سطح قند خون، وضعیت کلیه ها و کبد، بارداری و شیردهی، هزینه و دسترسی به دارو، تحمل و تقاضای بیمار و توصیه پزشک توجه کرد.