آشنایی با قرص متفورمین

0 4,081

هر چند قرص متفورمین به عنوان قرص دیابت شناخته می شود اما این دارو برای موارد جانبی دیگری چون کاهش وزن و … نیز مورد استفاده قرار می گیرد.

قرص متفورمین با نام تجاری متفورتکس معرفی می گردد. برای کاهش قند خون مورد توجه بوده و فقط در فرم قرص تولید می گردد. نام ژنریک این دارو متفورمین می باشد.

قرص متفورمین برای پایین آوردن میزان قند خون به کار می رود اما این دیابت باید از نوع دوم باشد. در دیابت نوع ۲ فرد مبتلا نیاز به دریافت انسولین ندارد و تنظیم کننده قند خود را از طریق دارو دریافت می نماید.

قرص متفورمین و کاربردهای آن

متفورمین همیشه برای کنترل قند خون استفاده نمی شود. بلکه گاهی این قرص برای درمان تنبلی تخمدان و یا برای رفع اشکال در سوخت و ساز کربوهیدرات به کار می رود.
درمان تنبلی تخمدان با متفورمین

این دارو در دهه ۵۰ میلادی عرضه شد. بعد از دهه ۶۰ میلادی، دارو به شدت در اروپا مورد مصرف قرار گرفت. این دارو با به وجود آمدن اسید لاکتیک در بعضی از افراد همراه بود، به همین خاطر تولید آن در سال ۱۹۷۷ در ایالت متحده آمریکا ممنوع شد. با این ممنوعیت سازمان دارو و غذای آمریکا اقدام به مطالعات بسیاری در زمینه قرص متفورمین نمود. نتایج این بررسی مصرف این قرص را برای کنترل دیابت سودمند می دانست. البته به شرطی که این مصرف به دقت و به اندازه مصرف گردد.

قرص متفورمین

تولید این دارو از سال ۱۹۹۵ دوباره در ایالت آمریکا آغاز شد. طبق نتایج به دست آمده مصرف این دارو در شکل درست و به جا علاوه بر این که یک تنظیم کننده و کاهنده قند خون است، برای جلوگیری از مرگ بیماران دیابتی نوع دوم نیز کاربردی است.

نتایج درمانی دیگری نیز برای قرص متفورمین کشف شد. از این قرص ها برای درمان نازایی و بهبود بیماران مبتلا به پلی کیستیک استفاده می شود. نتایج آماری تصدیقی بر این اطلاعات می باشد.

قرص متفورمین در ۲ دوز مختلف ۵۰۰ و ۱۰۰۰ میلی گرمی تجویز می شود. برای نام گذاری این قرص در نوع تجاری از نام هایی همچون گلومتزا، گلوکوفاژ، گلوکوفاژایکس آر، ریومت و فورتامت استفاده می شود.

نحوه مصرف

برای مصرف این دارو با پزشک معالج مشورت کنید و طبق صلاح دید او این دارو را مصرف نمایید.

اگر قرص متفورمین را به تنهایی مصرف می کنید، باید این میزان برابر با ۵۰۰ میلی گرم در روز باشد و بعد از صبحانه و ناهار میل گردد. گاهی نیز پزشک بعد از چند روز دوز مصرفی دارو را تغییر می دهد. این تغییر با افزایش همراه است. به عنوان مثال دوز ۵۰۰ یا ۸۵۰ میلی گرم همراه با غذا به شکل دو یا سه بار در روز مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر این دارو را با داروهای دیگر مربوط به دیابت مانند انسولین استفاده می کنید، حتماً طبق دستور پزشک عمل کنید. در چنین شرایطی معمولاً روزی ۵۰۰ میلی گرم دارو استفاده می شود. البته امکان افزایش دارو توسط پزشک وجود دارد. برای کودکان بیش از ۱۰ سال نیز دوز مصرفی ۵۰۰ میلی گرم به شکل دو بار در روز در وعده صبحانه و عصرانه استفاده می شود.

نحوه مصرف متفورمین

اگر بیمار زیر ۱۰ سال است، مصرف قرص متفورمین باید کاملاً زیر نظر پزشک انجام گیرد.

نحوه اثر گذاری

زمانی که این دارو مورد استفاده قرار می گیرد، میزان گلوکونئوژنز کم شده و میزان مصرف گلوکز بالاتر می رود. این شرایط با ترشح انسولین فراهم می گردد. در واقع کسانی به وجود آورنده این شرایط هستند که بخش بسیاری از سلول های پانکراس سالم را دارا می باشند. قرص متفورمین میزان قدرت گیرنده های محیطی را بالا می برد.

با مصرف این دارو شاهد پایین آمدن شدید قند خون نیستید. چون متفورمین از گلوکونئوژنز می کاهد. با این اتفاق از جذب روده ای گلوکز کاسته می شود. در نتیجه حساسیت به انسولین افزایش می یابد.

نیمه عمر دارو برابر با ۲ تا ۶ ساعت بوده و عمل دفع آن از طریق کلیه انجام می گیرد. این دفع بدون تغییر خواهد بود. حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد دارو وارد خون می شود. ضمن اینکه غذا از میزان سرعت جذب دارو در خون می کاهد.

اثر گذاری متفورمین

نکات مصرفی داروی متفورمین

مصرف قرص متفورمین را با داشتن تحرک، انجام ورزش، تنظیم وزن و رژیم غذایی ایده آل پیگیری نمایید. این دارو با غذا میل می شود و نمونه دارویی XR آن فقط یک بار آن هم با صرف شام مصرف می گردد.

ورزش و متفورمین

نمونه XR یا آهسته رهش باید بلعیده شود(یعنی با دندان ها خرد نگردد). در این صورت احتمال افزایش هیپوگلیسمی در بدن وجود دارد.

بیمار تحت درمان باید میزان کراتینین خود را ارزیابی کند. ضمن اینکه از نحوه فعالیت کلیه ها به وسیله سنجش BUN اطلاع کامل داشته باشد.

گاهی به دلایلی همچون جراحت، جراحی و … پزشک مصرف قرص متفورمین را کنسل و در این مدت انسولین تزریقی را به شما پیشنهاد می نماید.

نوشیدن الکل، از یاد بردن یک وعده غذایی یا فعالیت شدید بر میزان تاثیرگذاری دارو اثر داشته و ممکن است باعث افزایش هیپوگلیسی شود.

عوارض دارویی متفورمین

با افت قند خون باید مواد قندی مانند شیر، ژل گلوکز، آب پرتقال و آب نبات مورد استفاده قرار بگیرند. گاهی نیز برای بهره مندی از این دارو از تزریق گلوکز استفاده می شود. این موضوع در مواردی است که فرد قادر به خوردن و آشامیدن نیست. چنین شرایطی معمولاً به دلیل هیپوگلیسمی بالا رخ می دهد.

اگر یک نوبت مصرفی این دارو را از یاد برده اید، باید به محض یادآوری یک وعده غذایی بسیار سبک میل و دارو را نیز با آن مصرف نمایید اما اگر این زمان به زمان بعدی دارو بسیار نزدیک است، از نوبت دارویی فراموش شده صرف نظر کنید.

از خوردن نوشیدنی الکلی همراه با مصرف این دارو بپرهیزید. چون این دارو میزان اسیدوز لاکتیک را افزایش می دهد.

هشدارهای مصرف این دارو

  • افرادی که به نارسایی قلبی از نوع احتقانی دچار هستند، با مصرف این دارو احتمالاً به قرارگیری در وضعیت اسیدوز لاکتیک دچار می گردند. افراد مسن نیز در مصرف این دارو ممکن است به اسیدوز لاکتیک دچار شوند.
  • کسانی که به اختلالاتی نظیر بیماری قلبی، کلیوی یا کبدی دچار هستند یا در آن سابقه دارند، از مصرف متفورمین بپرهیزند.
  • هنوز مشخص نیست که مصرف قرص متفورمین برای نوزادان مادران شیرده کاملاً بی خطر است اما تحقیقات نشان داده که این دارو در شیر مادر وارد نمی گردد.
  • میزان اثر گذاری این دارو بر روی زنان باردار در وضعیت گروه B می باشد.

مصرف قرص متفورمین در بارداری

  • احتمال بروز حساسیت با مصرف این دارو وجود دارد. بنابراین اگر سابقه حساسیت به مواد و ترکیبات موجود در این قرص را دارید، از مصرف آن اجتناب نمایید.
  • اگر قصد دارید در کنار قرص متفورمین از داروهایی همچون رانیتیدین، انسولین و سایر قرص های مربوط به قند خون (کاهنده یا افزایشی قند خون)، پروکاین آمید، وانکومایسین، فورازماید، تریمتوپریم، مرفین، سیمتیدین، تریامترن، دیگوکسین، آمیلوراید، داروهای ضد التهابی، مهارکننده های کانال کلسیم و همچنین الکل مصرف کنید، در این باره از پزشک نظرخواهی نمایید.
  • اگر به بیماری های تیروئیدی، کبدی، کلیوی، ریوی، قلبی یا اسیدوز لاکتیک دچار هستید، در این باره با پزشک مشورت کنید.
  • معمولاً این قرص برای کودکان زیر ۱۰ سال تجویز نمی گردد.
  • این دارو در افراد مسن نیز با رعایت احتیاط مصرف می شود. ضمن اینکه اگر فرد مسن دچار عارضه کبدی باشد، مصرف این دارو پیشنهاد نمی شود.

مصرف متفورمین در بارداری

سازمان FDA مصرف قرص متفورمین را در زنان باردار در گروه B قرار می دهد. یعنی مصرف این دارو در دوران بارداری مجاز بوده و خطری برای جنین به همراه ندارد. البته این آزمایش بر روی سه ماهه بارداری انجام نشده است. پس بهتر است با پزشک خود مشورت کنید.

بارداری و قرص متفورمین

این دارو برای درمان تنبلی تخمدان مورد توجه می باشد. تحقیقات نشان می دهد که مصرف این دارو باعث کم شدن میزان سقط جنین در ایام بارداری می شود.

افرادی که در ایام بارداری به دیابت بارداری دچار می شوند نیز می توانند از این دارو برای درمان و بهبود استفاده کنند.

متفورمین در دوران شیردهی

میزان ورود متفورمین به شیر مادر در دوران شیردهی اندازه گیری شده و باید گفت این میزان در حدی است که قابل اغماض می باشد. چون اثری بر روی گلوکز خون نوزاد نخواهد گذاشت. البته بهتر است این تجویز با صلاح دید پزشک انجام گیرد.

متفورمین در دوران شیردهی

کاهش وزن با قرص متفورمین

بسیاری از افراد چاق برای کاهش وزن از قرص متفورمین استفاده می کنند. البته این تاثیر به اثبات رسیده و باید گفت که داروی متفورمین برای رسیدن به وزن ایده آل اثر بخش است اما به شرطی که دوره مصرفی آن کوتاه باشد. در واقع این دارو از ورود قند از کبد ممانعت می کند. این مصرف باید قبل از دریافت وعده غذایی باشد. هنگامی که میزان قند خون با خوردن غذا بالا می رود، انسولین لازم از پانکراس تولید می گردد. این انسولین قند خون را کم کرده و حس گرسنگی را به مغز ارسال می کند. در این هنگام شما غذای بیشتری میل خواهید کرد و بدین طریق به کبد چرب مبتلا می شوید.

متفورمین و لاغری

میزان کلسترول و قند خون با مصرف داروی متفورمین کم شده و مقاومت به انسولین نیز کاهش می یابد. این موضوع باعث از بین رفتن آکنه در افراد جوان است.

تداخلات دارویی

اگر این قرص با سولفونیل اوره ها مصرف شود، زمینه بروز هایپوگلیسمی فراهم می گردد. اگر این داروها را با هم میل کردید، غلظت خونی گلوکز را به شکل مداوم چک کنید.

کورتیکواستروئیدها، داروهای کاتیونی، استروژن ها، فنوتیازین ها، داروهای مقلد سمپاتیک، بلوکرهای کانال کلسیمی، ایزونیازید، فنی توئین، ضد بارداری های هورمونی، دیورتیک ها، نیاسین،  هورمون های تیروئیدی و تیازیدها.

عوارض متفورمین

علائم حساسیت همچون تورم در لب، زبان، گلو، اشکال در تنفس و کهیر، علائم آنفلونزا مانند تب و لرز، اسیدوز لاکتیک، اضافه وزن غیر نرمال

عوارض کم خطر دیگری نیز مانند درد در عضلات، درد معده، حالت تهوع، نفخ، سردرد، ضعف، اسهال، استفراغ وجود دارد.

موارد مهم در مصرف این دارو

  •  در هنگام مصرف قرص متفورمین از مصرف داروهایی چون انسولین و سولفونیل اوره ها اجتناب کنید. چون کاهش شدید قند خون را به دنبال دارند.

مصرف انسیولین و متفورمین

  • از خوردن الکل در دوران مصرف دارو اجتناب نمایید.
  • این دارو باید بلعیده شود.
  • وضعیت کلیه و عناصر خون شناسی همچون هماتوکریت، هموگلوبین و … باید هر یک سال یک بار مورد ارزیابی واقع شوند.
  • دارو باید در دمای کمتر از ۳۰ درجه، به دور از رطوبت و نور ذخیره شود.   منبع: آرگــامــگ

 

*** قبل از مصرف هر دارویی با پزشک خود مشورت کنید.

شاید این موارد نیز مورد علاقه شما باشد
نظر بدهید

توجه داشته باشید که آدرس ایمیل نمایش داده نمی شود.

توجه داشته باشید پس از تایید نمایش داده می شود