سرطان زبان، علائم، تشخیص و درمان آن (بخش اول)

از علائم اولیه سرطان زبان می تواند به احساس درد در زبان یا رشد زخم در زبان اشاره کرد.
 

زبان دو قسمت دارد: قسمت مشخص زبان و انتهای زبان. سرطان زبان می تواند هر دو قسمت زبان را تحت تاثیر قرار دهد. قسمت مشخص زبان بخشی است که هنگام بیرون آوردن زبان قابل مشاهده است. این قسمت دو سوم زبان را شامل می ‌شود. سرطان هایی که در این قسمت زبان شکل می گیرند را جزو سرطان های دهان می دانند. قسمت انتهای زبان، یک سوم باقیمانده زبان را تشکیل می دهد. این قسمت زبان نزدیک گلو است. سرطان هایی که در این قسمت شکل می گیرند را سرطان های اروفارینژیال می گویند. در این مقاله، ما علل و نشانه ‌های سرطان زبان را مورد بحث قرار می‌دهیم.
 

در تومور شناسی سرطان های سلول های سنگفرشی سر و گردن اغلب با هم اتفاق می افتند چون شباهت های زیادی به هم دارند. این سرطان ها در زمینه وقوع، نوع، عوامل پیش زمینه، عوامل آسیب شناختی، درمان و پیش بینی بهبود نقاط مشترک زیادی دارند. حدود ۳۰% از بیمارانی که یک تومور اولیه سر و گردن دارند، دچار تومور ثانویه بدخیم دیگری نیز می شوند.
 

۱- وستیبول (قسمت دهلیزی) : که به فضای بین لب ها و گونه و دندان ها و لثه ها می گویند.

۲- حفره حقیقی دهان : در قسمت عقب دندان ها قرار گرفته است. حفره دهانی تمام محتویات این قسمت ها را شامل می شود (از جمله گونه ها، لثه ها، دندان ها، زبان و سقف دهان). عملکرد این قسمت شامل این موارد است: بلع، اولین مرحله هضم، چشیدن، تنفس و عملکرد گفتاری (حرکات حفره دهان و اجزای آن به صداهایی که توسط حنجره تولید می شوند شکل می دهد).

زبان یک اندام عضلانی قابل تحرک است که بیشتر حفره دهان را پر می کند. زبان نقش های زیادی دارد که در قسمت بالا به برخی از آن ها اشاره شد. نقش اصلی زبان شامل حرکت دادن مواد غذایی به سمت عقب گلو برای شروع عملکرد بلع و شکل دادن به کلمات برای شروع ارتباط برقرار کردن است. زبان از قسمت کف دهان (تا حدی از قسمت حلقی دهانی) بلند می شود و از عضلاتی تشکیل شده که با غشاء مخاطی پوشیده شده اند.
 

معمولا سرطان زبان رایج ترین سرطان درون دهانی در بسیاری از کشورهاست. درصد وقوع سرطان های دهان در جهان به طور گسترده متفاوت است و علت این تفاوت عوامل مخاطره آمیز گوناگون است. به علاوه سرطان زبان مشکل سلامتی جدی ای است که درصد شیوع و مرگ و میر در اثر آن بالاست.

سرطان های حفره دهان ۲% از سرطان های تشخیص داده شده سالانه در ایالات متحده آمریکا را تشکیل می دهند. این بیماری مردان را بیش از زنان تحت تاثیر قرار می دهد. در اروپا و استرالیا وقوع سرطان حفره دهان خیلی پایین است و کمتر از ۵% از تمام سرطان ها را تشکیل می دهد.

در فرانسه این بیماری به طور سالانه ۸ نفر از هر ۱۰۰,۰۰۰ مرد را تحت تاثیر قرار می دهد، به علاوه در این کشور سرطان حفره دهان سومین سرطان رایج در مردان و دومین علت مرگ و میر ناشی از سرطان است. در ایالات متحده آمریکا در سال ۲۰۰۹ حدود ۱۰,۵۳۰ مورد جدید سرطان زبان گزارش شد و حدود ۱,۹۰۰ مورد مرگ و میر اتفاق افتاده بود.

این تفاوت وقوع، به عادات اجتماعی متفاوت افراد (همچون نحوه جویدن) و عاداتی همچون سیگار کشیدن و سایر موارد بستگی دارد. در آسیا سیگار کشیدن و در برخی از کشورهای اروپایی مصرف الکل و سیگار با وقوع بیشتر این اختلال در ارتباطند. در مطالعه ای که روی وقوع جهانی سرطان های دهان در بیماران زیر ۴۵ سال انجام شده بود، نشان داده شد که وقوع سرطان زبان به طرز چشمگیری در زنان سفید پوست در این گروه سنی افزایش یافته بود.
 

مطالعه ای صورت گرفت و نشان داد که وقوع کارسینوم سلول سنگفرشی زبان در بین زنان سفید پوست در ایالات متحده آمریکا افزایش یافته بود، در حالی که همزمان درصد وقوع آن در میان زنان آفریقایی آمریکایی کاهش یافته بود. این مطالعه تغییرات سالانه در میان زنان سفید پوست را ۰.۵۳ درصد گزارش داد. اگر چه اظهار شد که این افزایش به زنان زیر ۵۰ سال محدود بود. بهبود و نجات یافتن از این سرطان به نژاد بستگی ندارد بلکه به مرحله ای که سرطان در آن قرار دارد، سن، وضعیت تاهل و دریافت درمان جراحی بستگی دارد.
 

رایج ترین نوع سرطان زبان را کارسینوم سلول سنگفرشی گویند. سلول های سنگفرشی سلول های باریک و صافی هستند که روی سطح پوست و زبان، درون مجرای گوارشی و تنفسی و در دهان، گلو، تیروئید و حنجره قرار دارند. از علائم اولیه سرطان زبان می تواند به احساس درد در زبان یا رشد زخم در زبان اشاره کرد.

علائم دیگر این سرطان شامل این مواردند:
_ درد در فک و گلو
_ درد هنگام بلع
_ احساس این که چیزی در گلو وجود دارد
_ خشک و سفت شدن زبان یا فک
_ مشکلات بلع یا مشکل هنگام گاز گرفتن مواد غذایی
_ تکه های سفید یا قرمز که در دهان یا روی زبان شکل می گیرند
_ زخم شدن زبان که بهبود نمی یابد
_ بی حس شدن زبان
_ خونریزی بدون دلیل از زبان
_ برآمدگی روی زبان که از بین نمی رود

علائم سرطان زبان شبیه سایر سرطان های دهان هستند و این علائم همیشه در مراحل اولیه بیماری مشهود نیستند. ممکن است که برخی از افراد این علائم را داشته باشند بدون این که دلیل آن سرطان زبان یا سایر انواع سرطان دهان باشد.
 

پزشکان با توجه به میزان سرطان و این که آیا به سایر قسمت های بدن منتشر شده است یا نه، سرطان را به مراحل متفاوتی تقسیم می کنند. برای این سیستم تقسیم بندی از حروف و اعداد استفاده می کنند. حرف T نشان دهنده تومور و حرف N نشان دهنده غدد لنفاوی گردن است. این حروف هر کدام سیستم عدد گذاری ای دارند.

که برای T این سیستم از ۱-۴ است و برای N از ۰-۳ است. افرادی با تومور T1 پایین ترین درجه تومور را دارند، در حالی که افرادی با T4 بالاترین درجه تومور را دارند. تقسیم بندی ای به نام دسته بندی N0 وجود دارد که نشان می دهد سرطان به غدد لنفاوی گردن منتشر نشده است. سرطان زبانی که به غدد لنفاوی منتشر شده باشد با N3 نشان داده می شود.

به علاوه می توان سرطان زبان را از طریق روش زیر تقسیم بندی کرد:
_ درجه پایین
_ متوسط
_ درجه بالا

این درجات نشان می دهند که سرطان تا چه حدی پیشرفت کرده و احتمال انتشار آن به سایر قسمت های بدن تا چه میزان است.
 

سرطان دهان می تواند به هر قسمتی از دهان (همچون لب ها، لثه ها، زبان، گونه ها، سقف و کف دهان) منتشر شود. سرطان هایی که در دو سوم جلوی زبان ایجاد می شوند را سرطان دهان گویند. سرطان هایی که در یک سوم عقب زبان تشکیل می شوند را نیز سرطان اروفارینژیال می گویند (که نوعی سرطان سر و گردن است).

سرطان زبان معمولا در سلول های سنگفرشی سطح زبان شکل می گیرد. سرطان دهان هنگامی رخ می دهد که سلول های لب ها یا درون دهان دچار جهش DNA می شوند. این جهش به سلول های سرطانی اجازه رشد و تقسیم آزادانه را می دهد، که در این شرایط ممکن است سلول های سالم با پیر شدن از بین بروند. تجمع سلول های سرطانی دهان می تواند سبب ایجاد تومور شود.

دو نوع آسیب می توانند پیش از سرطان دهان رخ دهند: لوکوپلاکی (جراحت سفید) و اریتروپلاکیا (جراحت قرمز). اگر چه اریتروپلاکیا نسبت به لوکوپلاکی خیلی رایج نیست اما احتمال سرطانی شدن آن خیلی بیشتر است. هر زخم سفید یا قرمزی که به خودی خود در ۲ هفته بهبود نمی یابد باید توسط متخصص بررسی شود و گاهی نیاز است که برای تشخیص دقیق از زخم نمونه برداری شود.

سرطان دهان به شکل یک تومور یا زخم در دهان ایجاد می شود که بهبود نمی یابد. وقتی سرطان زبان زود تشخیص داده شود احتمال درمان آن بیشتر است؛ اما اگر زود تشخیص داده و درمان نشود می تواند زندگی فرد را به خطر بیندازد. با گذر زمان، این سرطان می تواند به سایر قسمت های دهان، سر و گردن و سایر قسمت های بدن منتشر شود.

ادامه دارد…

منبع: سایت دکتر سلام