فلسفه تحریم ریش تراشی در اسلام چیست؟
فلسفه تحریم ریش تراشی در اسلام چیست؟
داشتن محاسن دستور خداوند حکیم و مطابق با خلقت و فطرت مردان است. بر همین اساس در بین مراجع معظم تقلید، کسی حکم به جواز تراشیدن تمام صورت را نداده است، بلکه یا فتوا به حرمت داده اند یا بنابر احتیاط واجب، تراشیدن آن را جایز ندانسته اند.
فلسفه تحریم ریش تراشی در اسلام چیست؟
تعداد کلمات ۱۱۰۲ / تخمین زمان مطالعه ۶ دقیقه
مقدمه
فلسفه تحریم ریش تراشی در اسلام چیست؟
پیش از پاسخ به این سؤال، باید بگوییم که در بین مراجع معظم تقلید، کسی حکم به جواز تراشیدن تمام صورت را نداده، بلکه یا فتوا به حرمت داده اند یا بنابر احتیاط واجب، تراشیدن آن را جایز ندانسته اند و برخی نیز تنها زدن ریش را در صورتی که از اطراف آن باشد یعنی یک چهارم صورت تراشیده نشود، به طوری که در وقت مواجهه صدق ریش کند، جایز دانسته اند.[۱]
عمده ترین علت حرمت ریش تراشی، روایات و سیره قطعیه معصومین(ع) است. البته ادله دیگری در این زمینه مطرح است که به برخی اشاره می کنیم:
۱٫ دستور خداوند حکیم
رسول گرامی اسلام(ص) تا به آنها نگاه کرد ناراحت شد و فرمود: وای بر شما! چه کسی به شما گفته ریش خود را بتراشید و سبیل خود را بلند نگه دارید؟ آنها گفتند: پادشاه ایران دستور داده است. رسول خدا (ص) در پاسخ آنها فرمود: لَکِنَّ رَبِّی أَمَرَنِی بِإِعْفَاءِ لِحْیَتِی وَ قَصِّ شَارِبِی؛[۲] اما پروردگار من دستور به گذاشتن ریش و کوتاه کردن سبیل داده است.
٢. مطابقت ریش گذاشتن با خلقت انسان
مجوسیان (زرتشتیان) ریش های خود را می تراشیدند و سبیل ها را بلند نگه می داشتند، ولی ما مسلمانان برعکس آنها، سبیل های خود را کوتاه و محاسن را بلند نگه میداریم، و ریش داشتن و کوتاه کردن سبیل مطابقت فطرت ( خلقت) انسانی است.
٣. تشبیه به مجوسیان و یهودیان
در جای دیگر نیز فرمودند: حُفُّوا الشَّوَارِبَ وَ أَعْفُوا اللِّحَى وَ لَا تَشَبَّهُوا بِالْمَجُوس؛[۵] شارب خود را بچینید و ریش خود را بگذارید و شبیه مجوس (زرتشتیان) نشوید.
۴٫ ریش تراشی نوعی مُثلِه[۶] است
۵. ریش تراشی، عمل قوم لوط
نکته: ذکر این نکته ضروری است که درباره تراشیدن ریش نباید گرفتار افراط و تفریط شد، به این معنا که نباید از یک سو این گناه را به دلیل این که بسیاری از افراد با تراشیدن ریش خود این حکم الهی را نادیده می گیرند از زمره گناهان خارج کرد و مراجع را زیر سؤال برد؛ چرا که احکام الهی بر اساس مصالح دنیوی و اخروی انسانها از سوی خداوند متعال تنظیم گردیده، نه بر اساس مقبولیت و عدم مقبولیت مردم و اگر مراجع تقلید حکمی از احکام الهی را بیان می کنند، بر اساس وظیفه آنها مبنی بر استنباط احکام الهی از آیات و روایات و دیگر ادله شرعی است ولو اینکه مردم به این دستورات بی تفاوت باشند و آن را نادیده بگیرند. از این رو، عدم رعایت حکم حرمت تراشیدن ریش از سوی مردم، مجوزی برای تغییر احکام الهی نمی شود.
از سوی دیگر، نباید مرتکبین این گناه را از زمره مسلمانان خارج کرد و کافر دانست، چرا که:
اولا: بسیاری از این افراد به دلیل عدم اطلاع از احکام شرعی مرتکب این گناه می شوند و در صورت اطلاع رسانی صحیح و بیان روایات معصومین (ع) این عمل حرام را ترک می کنند.
ثانیا: حرمت تراشیدن ریش نیز مانند حرمت دیگر گناهان است که در اسلام ارتکاب آنها منع گردیده و همان گونه که هر مسلمان معتقدی ممکن است مرتکب گناهان متعدد گردیده و در پایان به دلیل توبه و عمل به دیگر دستورهای الهی عاقبت به خیر گردد، کسانی هم که محاسن خود را می تراشند چه بسا به دلیل توبه و عمل به دیگر فرمان های الهی عاقبت به خیر شوند.
منبع: موسوی؛ سید حسن (۱۳۹۴)، مد و مدگرایی و جایگاه آن در سبک زندگی اسلامی، انتشارات بوستان کتاب، قم، چاپ اول.
بیشتربخوانید:
فضیلت و فواید گذاشتن محاسن در روایات اسلامی
چگونگی آراستگی در سبک زندگی اسلامی؛ محاسن
چگونگی آراستگی در سبک زندگی اسلامی؛ لب و دندان
دلایل تأکید اسلام بر کوتاه کردن ناخن ها
ویژگی های کفش مناسب از دیدگاه اسلام
چگونگی آراستگی در اسلام؛ موی سر
پی نوشت :
[۱] به بخش احکام کتاب مراجعه کنید.
[۲] مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۰۷.
[۳] بحارالأنوار، ج ۲۳، ص ۱۱۲.
[۴] من لایحضره الفقیه، ج ۱، ص ۱۳۰.
[۵] وسائل الشیعه، ج ۲، ص ۱۱۶.
[۶] فرهنگ ابجدی، مثله را اینگونه معنا کرده: المثله: کیفر و شکنجه و آزار، آفت فرهنگ ابجدیج ۱، ص ۷۸۱.
[۷] مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۰۶
[۸] رسول خدا فرمودند، «عَشْرُ خِصَالٍ عَمِلَهَا قَوْمُ لُوطٍ بِهَا أُهْلِکُوا وَ تَزِیدُهَا أُمَّتِی بِخَلَّهٍ إِتْیَانُ الرِّجَالِ إِلَى أَنْ قَالَ وَ قَصُّ اللِّحْیَهِ وَ طُولُ الشَّارِبِ»، مستدرک الوسائل، ج ۱، ص ۴۰۷.