مفهوم مثلث سازی در خانواده

مثلث‏ ها در خانواده، تهدیدی جدی برای تمایز یافتگی اعضا محسوب می‏ شوند.
 

وقتی به دلیل فشارهای روانیِ درونی یا بیرونی، در یک سیستم دوتایی، اضطراب به سطح معینی می‏ رسد، شخص سومی وارد رابطه می‏ شود و بدین ترتیب، نقش، از رابطه ‏ی دوتایی به رابطه‏ ی سه تایی منتقل می‏ شود.

تعداد کلمات ۹۵۰ / تخمین زمان مطالعه ۵ دقیقه

مثلث سازی در زوجین زمانی بروز می کند که آنها دچار استرس و مشکل در رابطه‏شان با طرف مقابل می شوند و دو نفر ائتلاف پنهان و آشکار را بر علیه شخص سوم انجام می دهند. مثلاً مادر و فرزند به طور پنهان یا آشکار بر علیه پدر با هم متحد می شوند و به طور موقت تنش رابطه والدین را این کار کمتر می کند. مثلث عاطفی دور تکراری از تعامل، ارتباطات و صحبت هایی است که ۳ نفر در آن درگیر هستند پس در هر مثلث دو شخص نزدیک به هم و یک شخص در حاشیه وجود دارد.
 

رابطه دوتایی ذاتاً ناپایدار است و حفظ تعادل آن دشوار است، بخاطر همین مثلث در تمام سیستم های عاطفی از جمله خانواده به طور قطع بروز می کند. مثلث وقتی شکل می گیرد که مشکل دو نفر با گفتگو حل نمی شود برای همین توجه آنها به چیزی خارج از حیطه حساس و خطرناک رابطه که ممکن است به هم بخورد، جلب می شود، بنابراین شخص دیگری را به صورت پنهان و آشکار وارد رابطه می کنند. در اصل مثلث سازی با شخص سوم وسیله انحراف سازی تعارض و توجه زوجین به یک فضا یا فرد دیگری است که می تواند معشوقه، فرزند، عضوی از اعضاء فامیل یا یک مشاور باشد(یعنی در اتاق مشاوره اگر مشاور کاربلد نباشد ممکن است در دام یکی از زوجین بیافتد و او دائم بخواهد که مشاور را در جبهه خودش بیاورد). مثلث سازی یک جریان عمدی یا منطقی نیست بلکه یک جریان هیجانی و واکنشی است.
 

مثلث فرا زناشویی: اینکه یکی از زوجین برای فرار از مشکلات با طرف مقابل، با فردی دیگر رابطه خارج از زناشویی شکل دهد. البته در برخی از خانواده ها بعضی از مثلث ها مثلث دیگری را رقم می زنند. مثلاً اگر مادر با یکی از فرزندان مثلث سازی کرده و پدر در حاشیه باشد احتمال دارد پدر در مثلث دیگری ارتباط فرازناشویی شکل دهد. یعنی پدر با یک خانم دیگر رابطه برقرار می کند.
مثلث والدین با فرزند: در این نوع مثلث سازی فرزند با یکی از زوجین رابطه خوبی پیدا می کند و والد دیگر به حاشیه رانده می شود و یا فرزند با رفتارهایی که انجام می دهد هر دو والد را بر علیه خودش می شوراند. این موضوع باعث می شود سطح دعواهای زوجین بالاتر نرود و رابطه به طور موقت دچار مشکل نشود. حتی ممکن است که فرزند با یک نسل دیگر مثلث سازی را بر علیه والدین خودش تشکیل دهد. یعنی با مادربزرگ یا دایی یا…. مثلثی را تشکیل دهد.
مثلث نسل دیگر: این یعنی زوجین پدر، مادر، خواهر و یا برادر خودشون رو وارد رابطه می کنند.
 

مثلث سازی باعث می شود که تنازع بین زوجین به صورت موقت فروکش کند، و این بدین معنی نیست که مثلث خوب است. درسته که تنش زوجین کم می شود ولی تا وقتی که این مثلث رفع نشود مشکل زناشویی حل نمی شود. البته مثلث هم ممکن است به حدی نباشد که بخواهد مشکلی برای زوجین ایجاد کند.
 

۱) باعث بروز نشانه های مرضی در هر کدام از زوجین می شود: یعنی فرد را افسرده، پرخاشگر، سرد در رابطه و… می کند.
۲) وخامت نشانه مرضی را در فرد، و وخامت تعارض در رابطه زوجین را باعث می شود: یعنی اگر نشانه‏ای وجود داشته باشد، مثلث آن را بدتر می کند.
۳) بر ضد رفع مسایل تعارض انگیز و فلج کننده در فرد یا رابطه عمل می کند: یعنی اجازه نمی دهند که درمان پیش رود.
۴) به مرور زمان از شکل گیری کارآمدی رابطه جلوگیری می کند: یعنی اگر رابطه در حال خوب شدن می باشد آن را پس می زند.
۵) ممکن است موجب بن بست شوند: یعنی چند جلسه زوج به درمان می‏آیند بعد به نتیجه می رسند که اشتباه کردند که ازدواج کردند و حتی برای درمان آمدند.
۶) افراد را از حق انتخاب محروم می کنند: مثلاً کسی که با پدر و مادر خودش، مثلث دارد حال باید انتخاب کند رابطه با والدینش را کم و یکسری رفتارها را اصلاح کند و…. و ممکن است نتواند آن کار را انجام بدهد.
۷) مثلث ها رشد و تکامل انسانها را به تاخیر می اندازند: مثلاً چون فرزند با مادرش مثلث سازی می کند و در طول رشدش به مادر نزدیکتر می شود و پدر هم خودش را دور می کند، این باعث می شود که مادر و کودک نسبت به هم وابسته شوند و نتوانند کارهایی را بدون همدیگر انجام دهند و بنابراین کودک وابسته، در بزرگسالی حتی شاید نتواند ازدواج کند و اگر هم ازدواج کند با همسرش سر مادرش به مشکل بر می خورد.
 

وقتی شدت تنازعات زوجین شدید و عمر این تنازعات زیاد است، زوجین باید پیش روانشناس بروند تا او بتواند مثلث های حول رابطه را پیدا و روی آنها کار کند. اگر در زوج درمانی، درمان پیش نمی رود و یا یکی از زوجین مقاومت می کند و تمرین ها را انجام نمی دهد و…. احتمال زیاد درمانگر باید هشیار باشد که شاید پای مثلثی در میان است. و اگر زوجین می خواهند که رابطه‏شان بهبود یابد، باید مثلث سازی را رها کنند چون مثلث سازی ها، افراد را به داشتن نشانه ها و رفتارهای ناکارآمد دعوت می کنند و بدین ترتیب ارتباط هیچگاه خوب نخواهد شد.

منبع : سایت نیک مهر