معرفی آنغوزه و خواص درمانی آن

آنغوزه صمغ گیاه انگدان می‌باد. انگدان گونه‌های مختلفی دارد. صمغ دوگونه از آنها از خواص دارویی بیشتری برخوردار می‌باشد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه گیاه انگدان که صمغ آن تجارتی است اشاره شده است.

نام علمی:

Ferula assa foetida L.، نام فرانسه گیاه Ferule، نام انگلیسی گیاه Ferula، نام فرانسوی آنغوزه Assa foetida و نام انگلیسی آنغوزه Assa fetida می‌باشد. نام‌های دیگر گیاه به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، اَنگِدان، شجره الحلتیت، شجره ابوکبیر، اَنجِدان و کُما و نام‌های دیگر صمغ به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، آنغوزه، صمغ الانجدان، انگژد و حلتیت منتن نامیده شده است.

تیره گیاه:

جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری گیاه:

گیاهی است علفی و چند ساله با ساقه‌ای قوی، تو خالی و دارای فرورفتگی به ارتفاع حدود ۱۵۰ سانتی متر گاهی موارد بیشتر و ریشه‌ای ضخیم و گوشتی، برگ‌های آن طوقه‌ای، بزرگ، غبارآلود، گوشتدار و با بریدگی‌های فراوان می‌باشند. در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن گروهی به صورت چتر و رنگ گلها زرد است. میوه‌اش دو فندقه و محتوای آن دو تخم قهوه‌ای تیره و کمی پهن می‌باشد.

مشخصات آنغوزه:

صمغی است که بر اثر تیغ زدن به ریشه یا پایین ساقه و یا قطع کردن ساقه‌ی گیاه از آن خارج می‌شود و پس از اینکه در مجاورت هوا قرار گرفت سفت شده و به رنگ زرد مایل به قرمز در می‌آید.

طبیعت:

از نظر طبیعت طبق نظر حکمای طب سنتی بسیار گرم و نسبتاً خشک است.

رویش جغرافیایی گیاه:

در اغلب کشورها خصوصاً در برخی از نواحی کشورهای اروپایی، آمریکا و افغانستان انتشار دارد. در ایران نیز بیشتر در بعضی از مناطق استان‌های کرمان، خراسان، فارس، اصفهان و سیستان و بلوچستان یافت می‌شود و صمغ استخراج شده از آن به صورت تجارتی صادر می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در آنغوزه:

تانن، صمغ، اسانس و غیره در آن تشخیص داده شده است. آنغوزه دارای بوی متعفن شبیه بوی سیر است و این بو در اثر وجود ترکیبات سولفوره در آن می‌باشد.

نحوه مصرف آنغوزه:

فقط با دستور پزشک.

خواص درمانی آنغوزه:

برطرف کننده یبوست و قاعده‌آور، ضد اسپاسم و ادرارآور، برطرف کننده ناخنک چشم و بهبود دهنده کری گوش، ضد تشنج و کاهنده فشار خون، تقویت کننده نیروی جنسی و ضد استسقاء، تقویت کننده حافظه و ضد عفونی کننده دستگاه گوارش، تقویت کننده معده و دفع کننده کرم و انواع کرمک‌ها، شیرافزا و خلط‌آور، مسکن درد دندان و بادشکن می‌باشد. در ضمن برای بیماری‌های منشأ عصبی دستگاه تنفسی، اسپاسم حنجره و دستگاه هضم، هیستری، صرع، آسم، شب‌ادراری، بلغم و گرفتگی صدا نیز مفید است.

تذکر:

زیاده‌روی در مصرف آنغوزه برای کبد و مثانه مضر و استفاده از آن برای اشخاص گرم مزاج و کودکان زیر ۵ سال ممنوع می‌باشد.

منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.