شرایط که در تنبیه باید رعایت شود
شرایط که در تنبیه باید رعایت شود
اگر شرایط و اصول تنبیه رعایت شود تا حدودی می توان گفت تنبیه مؤثر واقع خواهد شد در غیر این صورت ثمره ای که از تنبیه در ذهن والدین و مربیان هست، تحقق پیدا نمی کند. در این نوشتار به برخی از مهمترین شرایط و اصول تنبیه مؤثر اشاره شده است. با ما همراه باشید.
شرایط که در تنبیه باید رعایت شود
تعداد کلمات ۱۲۷۷ / تخمین زمان مطالعه ۶ دقیقه
شرایطی که در تنبیه باید رعایت شود
البته از تنبیه باید اندک، ماهرانه و ظریفانه استفاده کرد و کاربرد بی رویه از آن، زیان های بسیاری در پی دارد؛ به همین منظور، برای تنبیه شرایطی لازم است که در ادامه به آنها اشاره می کنیم.
١. به مراتب تنبیه توجه داشته باشید
متأسفانه برخی والدین، بدون در نظر گرفتن این شرایط، از ابتدا به سراغ شدیدترین نوع تنبیه می روند تا این گونه خشم خود را فرونشانند و از آن پی در پی استفاده می کنند که نتیجه کار آنها، فرزندی عقده ای و لجوج خواهد بود.[۱]
۲. تنبیه را با شرایط سنی کودک تطبیق دهید
در دوره سنی یک تا سه سالگی، والدین باید با درک درست از موقعیت کودک، ضمن تشویق او اجازه دهند تا خودش کارهایش را انجام دهد. این اقدام کمک می کند که احساس استقلال در او شکل گیرد؛ اما اگر همواره با خواسته های او مخالفت شود و او خود را در فعالیت ها ناموفق ببیند، احساس بی کفایتی و شرم خواهد کرد. اگر کودکان این مرحله را به درستی پشت سر بگذرانند، در آینده افرادی خوش بین همراه با حسن نیت و اراده قوی خواهند شد.[۲]
یکی از ویژگی های کودکان سه تا شش سال، کنجکاوی درباره دنیایی است که در آن زندگی می کنند. مخلوط کردن شکر با نمک، برای کودک چهارساله ای که می خواهد بر دامنه آگاهی های خود بیفزاید، هرگز کار عجیبی نیست. نقاشی کردن روی دیوارها برای کودک پنج ساله، اقدامی بی نظیر برای تزیین اتاق به شمار می آید. باز کردن اشیا و لوازم برای اطلاع از چگونگی کار آنها، یکی از فعالیت های مورد علاقه کودکان پیش دبستانی است. کار مورد علاقه بچه های این سن، کندوکاو است. اگر به این کودکان برچسب بیش فعال و بی ملاحظه بزنیم، بعید نیست که در آینده همین گونه شوند. کودکان این سن به بازی بسیار علاقه دارند و نباید شیطنت و بازی گوشی آنان را دلیل بی ادبی دانست و در صدد تنبیه آنها برآمد، بلکه تنها باید کوشید این رفتارها، به آنان و دیگران صدمه ای نزند و آن را هدایت کرد.[۳] رسول خدا (صلی الله علیه و آله) فرموده است: «بازی گوشی و شیطنت بچه در دوران کودکی، نشان دهنده فزونی عقل او در بزرگسالی است».[۴]
٣. از تنبیه در کنار تشویق استفاده کنید
برخی پدران و مادران در این مورد، یک جانبه عمل می کنند یا بیش از اندازه از تنبیه استفاده کرده و دنیا را در نظر کودک، بد جلوه میدهند و برخی دیگر فقط از تشویق و به به و چه چه بهره می گیرند و حتی تنبیه جزئی نیز در قاموس تربیتی آنها جایی ندارد که این روش نیز خطرناک است و کودکان را لوس و بی مسئولیت بار می آورد.
درشتی و نرمی به هم در به است چو رگ زن که جراح و مرهم نه است
۴. در استفاده از یک روش تنبیهی، زیاده روی نکنید
۵. تنبیه را به تعویق نیندازید
۶. ثابت قدم باشید
یکی از علل آن بی ثباتی در برخورد با تخلف است. چنانچه در آن کشورها راننده ای از چراغ قرمز رد شود، حتی در نیمه های شب، به حتم جریمه خواهد شد؛ اما در کشور ما وقتی همین تخلف صورت پذیرد، این گونه نیست که حتما جریمه شود؛ زیرا ممکن است مأمور نباشد؛ اگر هم باشد، شاید جریمه نکند؛ اگر هم بخواهد جریمه کند، شاید با برخی اقدامات، او را منصرف کنند؛ اگر دوربین هم گذاشته اند، از کجا معلوم که سالم باشد؛ از این گذشته، پس از جریمه امکان اعتراض و احتمال های بیشمار دیگر نیز هست؛ پس همواره به یاد داشته باشیم، تنبیهی رفتار نادرست را کنترل می کند که پیش بینی پذیر و حتمی باشد.
منبع : کتاب «تنبیه؛ آری یا خیر؟! (شیوه های اصلاح رفتار کودکان)»
نویسنده : مجید همتی
بیشتر بخوانید :
روشهای جایگزین تنبیه بدنی در کودک
تربیت کودک با تکیه بر دو اصل تشویق و تنبیه
تنبیه کودکان؛ چرا و چگونه
اهمیت تشویق و تنبیه کودکان
مناسب ترین روش جایگزین تنبیه چیست؟
[۱] . علی رحمانی، نقد باورهای غلط، ص ۲۴۰٫
[۲] . ناصر سقای بی ریا، روان شناسی رشد، ج۲، ص۷۸۰.
[۳] . مریلین گوتمن، نظم آموزی به کودکان، ص ۱۶۷٫
[۴] .محمدمحمدی ری شهری، منتخب میزان الحکمه، حدیث ۳۵۶۸٫