آشنایی با خواص درمانی گیاه اکلیل الملک یا ناخنک

نام علمی گیاه:

Trigonella grandifora L. می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، ناخنک و اکلیل الملک نامیده شده است.

تیره گیاه:

پروانه‌واران Leguminosae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است بوته‌ای و دو ساله به ارتفاع حدود یک متر گاهی موارد بیشتر با برگ‌هایی سه برگچه‌ای تقریباً شبیه برگ‌های شنبلیله و گل‌های آن درشت و به صورت سنبله می‌باشند. میوه‌اش (ناخنک – اکلیل الملک) هلالی شکل و نخودی رنگ و محتوای میوه چند دانه‌ی زرد یا قهوه‌ای رنگ است. این دارو در بازار ایران با نام ناخنک عرضه می‌شود.

طبیعت ناخنک:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدل اروپا، آفریقا، آسیا و در ایران بیشتر در استان‌های هرمزگان، بوشهر، کرمان، فارس، لرستان، آذربایجان شرقی و کرمانشاه به طور خودرو می‌روید.

ترکیبات شیمیایی:

کومارین، ملیلوتین، رزین، فلاوندئیدها، تانن و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه و دانه‌های داخل آن (ناخنک)

نحوه مصرف:

معمولاً ناخنک را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

تقویت کننده عمومی بدن و ضد اسپاسم، خواب‌آور و شیرافزا، بازکننده قاعدگی و ضد اسهال خونی، ضد التهاب و نرم کننده ورم‌های سفت، افزاینده اسپرم و تقویت کننده بینایی، رقیق کننده خون و ضد برونشیت، تحلیل برنده ورم روده و بادشکن، ضد میگرن و رفع کننده سوء هاضمه، ضد گریپ و مفید برای روماتیسم می‌باشد. در ضمن برای واریس، آرتروز، سنگ مثانه، هپاتیت، جوش صورت، احتقان بینی و درد کبد، معده، طحال، کلیه و رحم نیز مفید است. در استعمال خارجی ریختن جوشانده‌ی دانه ناخنک روی سر رفع کننده سردرد، سرگیجه، فراموشی و سکته مغزی می‌باشد.

تذکر:

استفاده از ناخنک برای خانم‌های باردار ممنوع و مصرف آن برای افراد مبتلا به فشار خون بالا نیز مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.