علل، علایم، نشانه ها و درمان غلظت خون

غلظت خون یکی از بیماری هایی است که اخیرا شیوع بیشتری پیدا کرده است. این بیماری زمانی رخ می دهد که میزان هموگلوبین یا همان گلبول های قرمز خون, از حد خود تجاوز کنند. میزان گلبول های قرمز در خون زنان و مردان متفاوت است. در این مطلب با علل و علایم و نشانه ها و درمان غلظت خون آشنا می شویم.

مهمترین عوامل و نشانه ها و درمان غلظت خون

غلظت خون یکی از بیماری هایی است که در نتیجه ی افزایش سطح گلبول های قرمز خون رخ می دهد. افراد مبتلا به غلظت خون دارای میزان بیشتر از حد طبیعی هماتوکریت، هموگلوبین، و یا گلبول های قرمز در خون هستند. هماتوکریت نسبت حجم گلبول های قرمز خون به حجم کل خون می باشد. این در حالی است که هموگلوبین پروتئینی است که مسئول انتقال اکسیژن در خون است. به طور کلی غلظت خون, زمانی رخ می دهد که میزان هماتوکریت یا غلظت هموگلوبین افزایش یابد.

هماتوکریت (HCT): غلظت خون ناشی از هماتوکریت, زمانی رخ می دهد که میزان هماتوکریت در زنان بیشتر از ۴۸٪ و در مردان بیشتر از  ۵۲٪ گزارش شود.

هموگلوبین (HGB): غلظت خون ناشی از هموگلوبین, زمانی رخ می دهد که غلظت هموگلوبین در زنان بیشتر از ۱۶٫۵ گرم بر دسی لیتر و در مردان بیشتر از ۱۸٫۵ گرم بر دسی لیتر باشد.

علل غلظت خون

غلظت خون به دو دسته اولیه و ثانویه تقسیم می شود. در غلظت خون اولیه, گلبول های قرمز بدون هیچ علتی بیشتر از حد طبیعی تولید می شوند و در غلظت خون ثانویه, عدم دریافت اکسیژن کافی برای بدن, سبب ساخت بیش از حد گلبول های قرمز در خون می شود.

این دو دسته, از علت های غلظت خون به شمار می آید که علت اولیه, بدون دلیل رخ می دهد و عمدتا به دلیل جهش های ژنتیکی است و از طریق وارثت منتقل می شود. غلظت خون مادرزادی, غلظت خون فامیلی و غلظت خون vera از جمله علت های اولیه غلظت خون می باشند.

در علت ثانویه عوامل خارجی مانند بیماری های هیپوکسی (کم اکسیژنی مزمن) و تومورهای خاص و … سبب غلظت خون می شوند. سلول های قرمز در مغز استخوان از طریق دنباله ی پیچیده ای از مراحل منظم, تولید می شود. تنظیم کننده ی اصلی تولید گلبول های قرمز در خون, هورمون اریتروپویتین می باشد.

غلظت خون ورا, یکی از بیماری های نادر محسوب می شود. این بیماری معمولا با تعداد گلبول های سفید خون و تعداد پلاکت ها در ان مرتبط می باشد. بزرگ شدن طحال و کم شدن سطح اریتروپویتین از ویژگی های بالینی غلظت خون ورا می باشند.

علائم و نشانه های غلظت خون

علائم و نشانه های این بیماری در افراد مبتلا به آن ممکن است از صفر تا ۱۰۰ متغییر باشد. برخی از علائم عمومی و غیر خاص که می تواند نشان دهنده غلظت خون باشند, عبارت است از:

در بیماران مبتلا به غلظت خون ورا, نشانه هایی از قبیل اختلالات خونی مانند خونریزی و انعقاد خون, ممکن است مشاهده شود. همچنین این بیماران ممکن است دچار خارش پس از حمام گرفتن شوند. به علاوه درد مفاصل در این بیماران یکی از شایع ترین علائم بیماری آن ها می باشد. علائم و نشانه های غلظت خون ناشی از علل ثانویه, بیشتر نزدیک به بیماری های زمینه ایی می باشد که برخی از آن ها عبارت است از: بیماری های مزمن ریه, پلی سیتمی, تنگی نفس, سرفه های مزمن, اختلالات خواب, سرگیجه, ناتوانی در انجام فعالیت های ورزشی و خستگی.

در صورتی که غلظت خون ناشی از سرطان های کلیه, کبد و یا سایر تومورهای ترشح اریتروپویتین باشد, علائم و نشانه های آن عبارت است از: کاهش وزن, درد شکم و ایجاد احساس پری در شکم و زردی.

درمان غلظت خون

به طور کلی درمان غلظت خون وابسته به علت ایجاد آن دارد. در درمان غلظت خون ناشی از بیماری ورا و بیماری های مادر زادی, گزینه های درمانی مشخص تری موجود است. خون گیری ضروری ترین بخش درمان این بیماری ها به شمار می رود. هدف از خون گیری در این بیماران, کاهش هماتوکریت  کمتر از ۴۵ در مردان و کمتر از ۴۲ در زنان, می باشد. در خون گیری داروهای مختلفی جهت ممانعت تولید غیر طبیعی سلول های قرمز خون در نظر گرفته می شود. بسیاری از این داروهای شیمی درمانی, عوارض جانبی خطرناکی دارند. 

داروی hydroxyurea یکی از داروهای تجویز شده برای برخی از بیماران مبتلا به غلظت خون ناشی از علل اولیه است که این بیماران بیشتر در معرض خطر تشکیل لختگی خون به علت غلظت خون بالا هستند. از دیگر داروهای درمان غلظت خون, آسپرین و سایر داروهای ضد پلاکت می باشند. این داروها نیز از لخته شدن و غلظت خون جلوگیری می کنند.

در درمان غلظت خون ناشی از علت های ثانویه, هدف بهبود بیماری می باشد که سبب غلظت خون در فرد شده است. به عنوان مثال در بیماران مبتلا به مشکلات کلیوی و یا قلبی, تجویز مکمل اکسیژن جهت درمان غلظت خون می تواند موثر واقع شود.

منبع : نصرینو