نفس تنگی چه علتی میتواند داشته باشد؟
وقتی تنگی نفس دارید، نمی‌توانید به راحتی نفس بکشید یا هوای کافی وارد ریه‌های خود کنید. پزشک شما این عارضه را تنگی نفس می‌نامد. این عارضه میتواند علامت هشداردهنده‌ای برای مشکل سلامتی باشد که نیازمند درمان فوری خواهد بود.
اگر فردی بزرگسال و سالم هستید، در هر دقیقه تا 20 بار نفس خود را به داخل بکشید و بیرون بدمید. این تعداد معادل 30،000 تنفس در روز است. ممکن است نرمش سنگین یا سرماخوردگی رایج گاه‌وبیگاه تغییری در این الگو ایجاد کند، اما تقریبا هیچگاه نباید احساس تنگی نفس کنید.
اگر تنگی نفس دارید با شماره 115 تماس بگیرید. اگر وضعیت سلامتی دیگری دارید که احتمال بیماری جدی‌تری برای شما ایجاد می‌کند، و تب یا سرفه دارید، با پزشک خود تماس بگیرید تا از وی بپرسید که آیا کووید-19، بیماری ایجاد شده از ویروس کرونا، دارید یا خیر.
اگر مشکل تنفسی شدید و ناگهانی دارید، با 115 تماس بگیرید. به ویژه هنگامی که حالت تهوع یا درد قفسه سینه دارید، این مورد صحت خواهد داشت.
علائم تنگی نفس
وقتی تنگی نفس دارید، ممکن است موارد زیر را احساس کنید:
– از نفس افتادن
– تنگی قفسه سینه
– حریص بودن برای جذب هوا (ممکن است با عنوان حرص هوا در این مورد شنیده باشید)
– ناتوانی در تنفس عمیق
– شرایطی همانند زمانی که نمی‌توانید نفس بکشید (خفگی)
تنگی نفس میتواند حاد (ناگهانی) یا مزمن (طولانی‌مدت) باشد. تنگی نفس حاد در چند دقیقه یا ساعت شروع می‌شود. این نوع تنگی نفس میتواند همراه با علائمی از جمله تب، خارش یا سرفه اتفاق بیفتد. تنگی نفس مزمن میتواند باعث شود در کارهای روزمره مانند راه رفتن از یک اتاق به اتاقی دیگر یا بلند شدن احساس تنگی نفس کنید.
گاهی تنگی نفس در وضعیت‌های خاص بدن بهتر یا بدتر می‌شود. برای مثال دراز کشیدن میتواند باعث تنگی نفس در افرادی شود که نوع خاصی از بیماری‌های قلبی و ریوی دارند. دنبال کردن علائم خود در بدنتان میتواند به پزشک کمک کند که مشکلات را درک کند و بهترین روش درمان را تجویز کند.
دلایل تنگی نفس
وضعیت‌های بسیاری می‌توانند باعث تنگی نفس شوند. رایج‌ترین دلایل تنگی نفس کوتاه‌مدت موارد زیر هستند:
– اختلالات اضطرابی
– آسم
– لخته خونی در ریه‌ها، که تحت عنوان آمبولی ریوی شناخته می‌شود
– شکستگی دنده‌ها
– مایعات اضافی در اطراف قلب
– خفگی
– هواجنبی ریه
– حملات قلبی
– ازکارافتادگی قلب
– مشکل در ریتم قلب
– تعداد کم گلبول قرمز خون، که آنمی نیز گفته می‌شود
– ذات‌الریه و عفونت‌های دیگر تنفسی
– بارداری
– واکنش شدید آلرژیک که آنافیلاکسی نامیده می‌شود
– از دست دادن ناگهانی خون
دلایل رایج دیگری نیز برای تنگی نفس طولانی‌مدت وجود دارند:
– مایعات اطراف ریه‌ها
– آسم
– از شکل افتادن بدن
– بیماری انسداد ریوی مزمن (COPD)، از قبیل آمفیزم
– زگیل گوشتی، جمع شدن سلول‌های التهابی بدن
– بیماری قلبی، از قبیل نارسایی احتقانی قلب
– التهاب بافت اطراف قلب
– فشار خون بالا در ریه‌ها، که فشارخون ریوی نام دارد
– چاقی
– زخم ریه‌ها
– عضلات قلب سفت، ضخیم، یا متورم، موسوم به کاردیومیوپاتی
موارد دیگر، از قبیل سرطان ریه و بیماری سل، می‌توانند باعث تنگی نفس در شما شوند. اگر تنگی نفس دارید و دلیل آن را نمی‌دانید، برای یافتن دلیل آن به پزشک خود مراجعه کنید.
تشخیص تنگی نفس
پزشک شما را معاینه کرده و با دقت به صدای ریه‌های شما گوش خواهد کرد. ممکن است آزمایش عملکرد ریه، یا اسپیرومتری، بدهید تا میزان هوایی که می‌توانید وارد ریه‌های خود کنید یا از آن بیرون بدمید و سرعت انجام آن اندازه‌گیری شود. این آزمایش به تشخیص آسم و COPD کمک می‌کند.
ممکن است آزمایشات دیگری نیز انجام دهید، از جمله:
– اکسیژن‌سنجی خون: پزشک دستگاهی به انگشت یا لاله گوش شما وصل می‌کند تا میزان اکسیژن خون شما را بسنجد.
– آزمایش خون: این آزمایش نشان می‌دهد که آیا شما آنمی یا عفونتی دارید و لخته‌های خونی یا مایعات در ریه‌ها را تشخیص می‌دهد.
– سی‌تی اسکن یا اشعه ایکس از قفسه سینه: این تصاویر ذات‌الریه، لخته خونی در ریه، یا دیگر بیماری‌های ریوی را نشان می‌دهند. سی‌تی اسکن چند تصویر اشعه ایکس از زوایای مختلف را کنار هم می‌گذارد تا تصویری کامل ایجاد کند.
– الکتروکاردیوگرام (EKG): سیگنال‌های الکتریکی قلب شما را بررسی می‌کند تا نشان دهد که آیا شما دچار حمله قلبی شده‌اید و سرعت ضربان قلب شما را اندازه بگیرد و آیا ریتم سالمی دارد.
درمان تنگی نفس
روش‌های تنفس و تمدد اعصاب می‌توانند کمک کنند. اما درمان تنگی نفس به دلیل آن بستگی دارد. برای مثال، اگر مبتلا به آسم هستید، هنگام حمله می‌توانید از اسپری استفاده کنید. اگر در ریه شما مایعات وجود دارد، ممکن لازم باشد پزشک آن را تخلیه کند. اگر عفونت یا لخته خونی باعث تنگی نفس شما می‌شود، ممکن است به دارو نیاز داشته باشید. همچنین ممکن است اکسیژن دریافت کنید. اگر دارو مصرف می‌کنید، همیشه آنها را طبق تجویز پزشک مصرف کنید.
زندگی با تنگی نفس
اغلب می‌توانید قدرت ریه خود را با ورزش بالا ببرید. از پزشک خود بپرسید که چه فعالیت‌هایی برای شما مناسب هستند. اگر سیگار می‌کشید، آن را ترک کنید. سیگار کشیدن برای تنفس و سلامت کلی شما مضر است.
سعی کنید از هوای آلوده، از جمله گازهای شیمیایی یا دود سیگار و از دمای بیش از حد هوا دوری کنید. اگر به مکانی در ارتفاع بالا سفر می‌کنید، زمان زیادی برای عادت کردن به آن محیط اختصاص دهید.
چه زمانی باید به پزشک خود مراجعه کنید
تنگی نفس علامتی نیست که بتوان از آن چشم‌پوشی کرد. اگر علائم شما متغیر هستند، اگر مشکل شما پس از استفاده از اسپری تنفسی بدتر می‌شود، یا اگر تنگی نفس با علائم زیر همراه است، با پزشک تماس بگیرید:
– تورم در پاها و قوزک پا
– مشکل در تنفس هنگام دراز کشیدن
– تب بالا، لرزش، و سرفه
– صدای سوت غیرمعمول (خس‌خس سینه) هنگام تنفس
– صدای نفس‌نفس زدن هنگام تنفس
چه زمانی به اورژانس مراجعه کنیم
اگر علائم زیر را دارید با 115 تماس بگیرید یا از کسی بخواهید شما را به اورژانس ببرد:
– تنگی نفس شدیدی که ناگهانی رخ بدهد
– تنگی نفس همراه با درد قفسه سینه، تهوع، یا بیهوشی
– کبودی لب‌ها یا نوک انگشتان