عوامل بروز جوش‌های غرور نوجوانی

یکی از اختلالات شایع خصوصاً در سنین نوجوانی جوش صورت است. تغییرات هورمونی در هنگام بلوغ، منجر به افزایش فعالیت غددی در پوست می‌گردد که آن‌ها را غدد سبابه می‌گویند. به‌طوری‌که این غدد بزرگ‌تر شده و سموم بیشتری ترشح می‌کنند و این تغییرات به قدری در بلوغ شایع است کهان را ضمیمه طبیعی بلوغ می‌دانند و به آن آکنه یا جوش جوانی گفته می‌شود.[۱]
این جوش‌ها در نوجوانی شایع‌تر بوده و با افزایش سن به تدریج از بین می‌رود، ولی در بعضی افراد تا سن ۴۰ سالگی نیز ممکن است ادامه یابد.
معمولاً جوش‌ها در صورت بروز می‌کند، اما گاهی به سینه، بازو و کمر هم کشیده می‌شود. نسبت بروز این بیماری در پسران و دختران برابر است ولی شدت بیماری در مردان شدیدتر است و برعکس مراجعه و نگرانی به پزشک بیشتر در دختران رخ می‌دهد.[۲]

جوش تغییرات هورمون‌ها است و مهم‌ترین هورمون، در این میان، هورمون‌های مردانه یا آندروژنیک است. خصوصاً تستوسترون که یک هورمون مردانه بوده و در زنان کمتر یافت می‌گردد ولی در برخی از زنان این هورمون افزایشی بیش از حد طبیعی داشته و باعث جوش‌های صورت در آنان می‌گردد. پس هورمون اول تستوسترون است. هورمون دوم هورمون تیروئید است که افزایش فعالیت غدد تیروئیدی ممکن است باعث افزایش جوش‌های صورت و بدن شود. بهتر است بدانید هورمون‌های زنانه خصوصاً استروژن از ایجاد جوش‌های صورت جلوگیری کرده و در درمان جوش‌های صورت زنان مؤثر می‌باشد.[۳]

پوست انسان به شدت تحت تأثیر مشکلات روحی و روانی شما قرار می‌گیرد؛ بر همین اساس جوش‌های صورت نیز متأثر از استرس‌های روانی است، به‌طوری‌که در نوجوانان افسرده، مضطرب و یا عصبی، اختلالات پوستی شایع‌تر است. درواقع استرس سبب افزایش ترشح میزان آدرنالین و آندروژن در خون می‌شود؛ در نتیجه میزان آندروژن از حد طبیعی بالاتر رفته و سبب افزایش مشکلات پوستی به خصوص جوش‌های صورت می‌شود.

آب‌وهوای مرطوب، گرما و تعریق زیاد است که باعث افزایش جوش می‌گردد و باید از آن‌ها پرهیز نمود.[۴] همچنین قرار گرفتن در معرض نور خورشید به مدت طولانی (مانند برنزه کردن پوست)، علاوه برافزایش جوش‌های صورت، شما را در معرض پیری زودرس پوست و ابتلا به سرطان پوست قرار می‌دهد.

تحریک فیزیکی، دست‌کاری جوش‌های صورت، فشار دادن و ماساژ مکرر و مداوم پوست، موجب ایجاد و افزایش جوش‌های صورت می‌شود. علاوه بر این از قرار دادن طولانی مدت دستان به زیر چانه خودداری کنید، گوشی تلفن را به صورت خود فشار ندهید و مرتب به صورت خود دست نمالید؛ چراکه این موارد موجب تحریک پوست می‌شود.

برخی از داروهای مصرفی همانند داروهای کورتونی، داروهای ضد تشنج، داروهای ضدافسردگی (لیتیوم) و مقادیر زیاد ویتامین‌ها (همانند ۱۲B،۶B، ۱B) که باعث افزایش جوش‌های صورت می‌گردد.[۵]

از مصرف کرم‌ها و مواد آرایشی چرب خودداری کنید؛ چراکه می‌توانند باعث افزایش جوش‌های صورت گردند. همچنین از چند نوع مواد آرایش استفاده نکنید؛ مثلاً استفاده هم‌زمان از مرطوب‌کننده، ضد آفتاب، کرم پودر و پنکیک می‌تواند باغ مسدودشدن منافذ پوست شما شود[۶]. شما می‌توانید به‌جای استفاده هم‌زمان از لوازم آرایش مختلف، از یک کرم ضدآفتاب مناسب به علاوه یک مرطوب‌کننده لب استفاده کنید. اگر خیلی اصرار دارید که حتماً پوست صورت شما بدرخشد، برای جلوگیری از جوش‌های غرور، از محصولات آرایشی و بهداشتی بدون چربی استفاده کنید، آرایششان را قبل از خواب با آب و صابون پاک‌کنید؛ و در غیر این صورت از الکل و پنبه استفاده کنید.

متخصصان پوست در مورد اهمیت برنامه غذایی در درمان آکنه نظرات متفاوتی دارند؛ هرچند رژیم غذایی در بهبود جوش‌ها نقش موثری دارد، ولی محدودیت غذایی توصیه نمی‌شود. مطالعات جدید نشان می‌دهد که ارتباط چندانی میان غذاها و بروز آکنه در صورت وجود ندارد، اما احتمال دارد مصرف مواد غذایی حاوی قند یا روغن بروز آکنه را تشدید کند[۷]؛ بنابراین بهتر است که خودتان دقت کنید که چه غذایی سبب ازدیاد جوش‌هایتان می‌شود تا از خوردن آن‌ها پرهیز کنید. معمولاً شرینی زیاد، شکلات، خرما، غذاهای چرب، فست فود، سس مایونز، خامه، گردو، فندق، موز، نارگیل و ادویه جات در بعضی افراد موجب تشدید جوش‌های صورت می‌شود.
همچنین کمبود ویتامین­های A و B نیز به عنوان عواملی در ایجاد جوش غرور مطرح‌شده‌اند. این دو ویتامین، اثر سازنده و ترمیم کننده بر پوست‌دارند و کمبود آن‌ها موجب آسیب پوست و کاهش دفاع آن می‌شود. به همین علت بسیاری از متخصصین پوست برای درمان آکنه از ویتامین A  نیز استفاده می‌کنند.[۸]

خواب و استراحت کافی در طول شبانه روز یکی از مهم‌ترین عوامل مؤثر در شادابی و سلامتی پوست شما است. همچنین کیفیت خوابیدن شما نیز بر روی پوست شما تاثیرگذار است.

مسائل وراثتی و ژنتیک نیز در ابتلا به جوش غرور جوانی و شدت آن نقش دارند. حتماً تاکنون افرادی دیده‌اید که اکثر اعضای خانواده‌شان دچار جوش­های غرور فراوان می‌شوند؛ بنابراین به نظر می‌رسد بین استعداد خانوادگی و بروز آکنه، رابطه‌ای وجود داشته باشد؛ به‌طوری‌که احتمال بروز این ضایعه در افرادی که والدینشان در جوانی مبتلابه جوش بوده‌اند، بیشتر است.

[۱]سیده فاطمه طهوری، چگونه پوست و مویی زیبا داشته باشیم، قم، انتشارات پدیده دانش، چاپ دوم، ۱۳۸۹، ص ۷۵٫

[۲]. کبری عاشقی، راز زیبایی پوست و صورت، انتشارات سعید نوین، چاپ پنجم، ۱۳۹۰، ص ۷۸٫

[۳]. سیده فاطمه طهوری، همان، ص ۷۵- ۷۶٫

[۴]. سیده فاطمه طهوری، همان، ص ۷۶

[۵]. سیده فاطمه طهوری، همان، ص ۷۶

[۶]. کبری عاشقی، ص ۷۹ -۸۰٫

[۷]. صدیقه اصغری، تغذیه در دوران نوجوانی، مجله پیوند، ۱۳۸۷ شماره ۳۵۲، ص ۴۱٫
[۸] . طاهره سلیمی، ویتامین درمانی، قم، ناشر ابتکار دانش، چاپ اول، ۱۳۹۵  ص۱۵٫

۱٫ سیده فاطمه طهوری، چگونه پوست و مویی زیبا داشته باشیم، قم، انتشارات پدیده دانش، چاپ دوم، ۱۳۸۹٫

۲٫ کبری عاشقی، راز زیبایی پوست و صورت، انتشارات سعید نوین، چاپ پنجم، ۱۳۹۰٫

۳٫ صدیقه اصغری، تغذیه در دوران نوجوانی، مجله پیوند، ۱۳۸۷ شماره ۳۵۲.

۴٫ . طاهره سلیمی، ویتامین درمانی، قم، ناشر ابتکار دانش، چاپ اول، ۱۳۹۵٫