آشنایی با گیاه بوقناق یا شکاعی و فواید درمانی آن

بوقناق بیش از ۲۰۰ گونه دارد. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه از آنها اشاره شده است.

نام علمی:

Eryngium billardieri. می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، چرخه، خارزن بابا، شوکه البیضا، شکاعی و قرصعنه نامیده شده است.

تیره گیاه:

Apiaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و پایا به ارتفاع حدود یک متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ی مثلثی شکل و پوشیده از تارهای پنبه‌ای به رنگ سفید و آبی روشن، سراسر طول ساقه‌ی اصلی و شاخه‌های آن دارای کناره‌ای بال مانند و خاردار است. برگ‌های آن بزرگ، بیضوی و دراز با کناره‌ی لوبدار و دندانه‌های منتهی به خاری قوی و نوک تیز، در انتهای ساقه، گل دهنده و گل‌های آن به رنگ بنفش، منتهی به خار و به شکل یک طبق ضخیم می‌باشند.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن معتدل رو به گرم است و عده‌ای نیز آن را سرد می‌دانند.

رویش جغرافیایی:

در اغلب مناطق معتدل کشورها و در ایران بیشتر در استان‌های کردستان، همدان، اصفهان، آذربایجان و در دامنه‌های زاگرس انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

اینولین و غیره در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

ریشه‌ی گیاه

نحوه مصرف:

در طب سنتی بیشتر عرق بوقناق (عرق ریشه) کاربرد دارد.

خواص درمانی:

کاهنده قند خون و پاک‌سازی کننده کبد از سموم،‌ افزایش دهنده ترشح انسولین و فعال کننده لوزالمعده، فعال کننده کبد و مولد صفرا، تصفیه کننده خون و شفاف کننده پوست، ضد آسم و بازکننده مجاری تنفسی، تقویت کننده عضله‌ی قلب و پیشگیری کننده از سکته‌ی قلبی، خون‌ساز و ضد نفخ، بازکننده عروق پوست و مفید برای بیماری‌های دستگاه گوارش می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.