ارزش غذایی نارگیل

مقدمه
 

میوه ها محتوی انواع ویتامین، فیبر غذایی، مواد معدنی، آنزیم ها و دیگر ترکیبات می باشند و در تغذیه انسان اهمیت فوق العاده ای دارند و نقش آنها در سلامت و شادابی انسان، از نظر علمی و تجربی برای عموم مردم اثبات شده است. به طور مثال، مقادیر کم فیبر نامحلول موجود در میوه ها به تخلیه سریع تر روده بزرگ کمک می کند و انواع فیبرهای محلول آنها ( مثل پکتین) سبب حفظ و ثبات قند و کلسترول خون می شود. در میان وعده ها، می توان به جای تنقلات کم ارزش، از انواع میوه های تازه، آبمیوه های طبیعی و میوه های خشک استفاده نمود. از جمله این میوه های مفید، نارگیل می باشد که این مقاله به اختصار به بیان ارزش غذایی و خواص دارویی این میوه می پردازد:

تعاریف
 

شیره نارگیل: مایع آبکی که داخل نارگیل وجود دارد.
شیر نارگیل: مایعی که از له کردن و چرخ کردن گوشت سفید نارگیل به دست می آید.
روغن گوشت نارگیل: به حاصل تقریباً گوشت سفید نارگیل گفته می شود.

گیاه شناسی
 

یکی از زیباترین و مفیدترین درختان جهان، درخت نخل نارگیل می باشد که دارای تنه بلند و باریک، ساقه یکنواخت، تاج انبوه، برگ های زیاد و خوشه های میوه می باشد. درخت نارگیل، از حدود ۳ هزار سال پیش در جنوب آسیا کشت می شده و در حال حاضر در تمام مناطق استوایی وجود دارد. این درخت به طور قائم رشد می کند و ارتفاع آن تا سی متر و قطر تنه آن تا یک متر می رسد. برگ های این درخت دراز و به طول ۴ تا ۵ متر و مرکب از چند برگچه باریک و دراز ( حدود یک متر) و به رنگ سبز روشن است. میوه این درخت مانند خوشه و شامل چندین نارگیل به اندازه های مختلف است. میوه آن کروی شکل و شامل قسمت های زیر می باشد:
۱-شیر نارگیل، ۲- مغز یا گوشت میوه، ۳-پوست داخلی، ۴- غلاف یا پوست خارجی میوه که ضخیم، سفت و متشکل از الیاف نباتی می باشد.
در قاعده نارگیل، سه سوراخ دیده می شود که چشم های نارگیل نامیده می شود. برای استفاده از مایع داخل نارگیل ( شیره نارگیل) باید سوراخ ها را با جسم نوک تیزی باز نمود و آن را بیرون آورد. درخت نارگیل هر سال حدود ۵۰ عدد نارگیل می دهد. نارگیل هنگامی که نارس است، مقدار بیشتری شیره دارد، ولی به تدریج که میوه می رسد، مقدار شیره آن کمتر می شود.

ارزش غذایی نارگیل
 

ارزش غذایی نارگیل بیشتر در میوه آن نهفته می باشد. گوشت نارگیل دارای آنزیم های مختلف مانند انورتین، اکسیداز و کاتالاز می باشد. همچنین در شیر نارگیل اسیدهای آمیخته مختلفی از جمله هیستیدین، آرژینین، پرولین، لوسیون و آلاتین موجود می باشد.
مغز یک گوشت میوه نارگیل به شکل های مختلف مورد استفاده قرار می گیرد، از جمله تهیه پودر و آرد نارگیل از مغز گوشت تازه نارگیل که در صنایع غذایی و شیرین سازی کاربرد دارد. مغز خشک نارگیل تازه نیز غنی ترین منبع روغن گیاهی با ۶۰ تا ۶۷ درصد چربی می باشد که مصرف خوراکی و دارویی داشته و در ساخت صابون، پاک کننده ها، شامپوها و… نیز کاربرد دارد.

جدول زیر برخی از ترکیبات غذایی موجود در ۱۰۰ گرم نارگیل تازه و خشک را بیان می کند:   

برخی از اثرات گزارش شده گوشت سفید نارگیل
 

گرم و خشک ( از نظر طب سنتی)، چاق کننده به علت داشتن چربی زیاد، افزایش دهنده حرارت بدن، خوشبو کننده دهان، درمان کننده ضعف کبد و بواسیر، رفع درد مثانه، ادرار آور و تقویت کننده دستگاه هاضمه.

راهنمای انتخاب نارگیل
 

هنگام خرید نارگیل، میوه ای را انتخاب کنید که سنگین باشد و هنگام تکان دادن، صدای مایع داخل آن شنیده شود، زیرا اگر بدون مایع باشد، حتماً کهنه بوده و یا شیر محتوی آن خارج شده است.

موارداحتیاط
 

نارگیل دیر هضم بوده و در بدن تولید خلط می کند، بنابراین بهتر است به همراه شکر مصرف شود. با توجه به طبیعت گرم آن، افراد گرم مزاج باید آن را با میوه های ترش، لیمو و یا هندوانه مصرف کنند، ولی برای افراد سرد مزاج و سالمند مفید می باشد.
با این که روغن نارگیل یک روغن گیاهی است، اما دارای مقدار زیادی چربی اشباع می باشد، به همین دلیل افراد دچار چربی خون بالا و بیماران قلبی نباید از روغن نارگیل استفاده نمایند.

پی‌نوشت‌ها:
 

* کارشناس مسوول اداره استاندارد کاشان
 

منبع:دنیای تغذیه ش ۹۳