ماجرای حضرت خضر و سوراخ کردن کشتی

می خواهم درباره کشتی ای که خضر سوراخ کرد بدانم و آیه ی 79 کهف

خداوند می فرماید:

أَمَّا السَّفینَةُ فَکانَتْ لِمَساکینَ یَعْمَلُونَ فِی الْبَحْرِ فَأَرَدْتُ أَنْ أَعیبَها وَ کانَ وَراءَهُمْ مَلِکٌ یَأْخُذُ کُلَّ سَفینَةٍ غَصْباً [1]

اما آن کشتی از آنِ بینوایانی بود که در دریا کار می‏کردند. خواستم معیوبش کنم، زیرا در آن سوترشان پادشاهی بود که کشتیها را به غصب می‏گرفت.

اما تفصیل این ماجرا:            

بعد از آنکه فراق و جدایی موسی و خضر مسلم شد، لازم بود این استاد الهی اسرار کارهای خود را که موسی تاب تحمل آن را نداشت بازگو کند، و در واقع بهره موسی از مصاحبت او فهم راز این حادثه عجیب بود که می‏توانست کلیدی باشد برای مسائل بسیار، و پاسخی برای پرسشهای گوناگون.

نخست از داستان کشتی شروع کرد و گفت:” اما کشتی به گروهی مستمند تعلق داشت که با آن در دریا کار می‏کردند، من خواستم آن را معیوب کنم زیرا می‏دانستم در پشت سر آنها پادشاهی ستمگر است که هر کشتی سالمی را از روی غصب می‏گیرد.

و به این ترتیب در پشت چهره ظاهری زننده سوراخ کردن کشتی،

 مهمی که همان نجات آن از چنگال یک پادشاه غاصب بوده است، وجود داشته، چرا که او هرگز کشتیهای آسیب دیده را مناسب کار خود نمی‏دید و از آن چشم می‏پوشید، خلاصه این کار در مسیر حفظ منافع گروهی مستمند بود و باید انجام می‏شد.

کلمه” وراء” (پشت سر) مسلما در اینجا جنبه مکانی ندارد بلکه کنایه از این است که آنها بدون اینکه توجه داشته باشند گرفتار چنگال چنین ظالمی می‏شدند، و از آنجا که انسان حوادث پشت سر خود را نمی‏بیند این تعبیر در اینجا به کار رفته است.

بعلاوه هنگامی که انسان از طرف فرد یا گروهی تحت فشار واقع می‏شود تعبیر به پشت سر می‏کند، مثلا می‏گوید طلبکاران پشت سر منند، و مرا رها نمی‏کنند، در آیه 16 سوره ابراهیم می‏خوانیم مِنْ وَرائِهِ جَهَنَّمُ وَ یُسْقی‏ مِنْ ماءٍ صَدِیدٍ گویی جهنم این گنهکاران را تعقیب می‏کند که از آن تعبیر به” وراء” شده است.

ضمنا از تعبیر” مساکین” (مسکینها) در این مورد استفاده می‏شود که مسکین کسی نیست که مطلقا مالک چیزی نباشد، بلکه به کسانی نیز گفته می‏شود که دارای مال و ثروتی هستند ولی جوابگوی نیازهای آنها نمی‏باشد.

این احتمال نیز وجود دارد که اطلاق مسکین بر آنها نه از نظر فقر مالی بوده است بلکه از نظر فقر قدرت بوده، و این تعبیر در زبان عرب وجود دارد، و با ریشه اصلی لغت مسکین که سکون و ضعف و ناتوانی است نیز سازگار است.[2]

موفق باشید.