بخشش و گذشت داشتن در زندگی

یکی از بهترین صفات های که خداوند به انسانها بخشیده و به وسیله آن می‌توانند روح خودشان را بزرگ کنند، بخشندگی و اغماض از خطاهای دیگران است.در زندگی شخصی و اجتماعی با افرادی مواجه می‌شویم که با رفتارهای خودشان سبب آزرده خاطری ما می‌شوند، در اینجا نحوه رفتار دیگران با هم متفاوت می‌شود؛ برخی از افراد هستند که مانند آنها رفتار می‌کنند. اما گروهی هستند که با سعه صدر برخورد می‌کنند و رفتار مناسبی نشان می‌دهند. وَالَّذِینَ لَا یَشْهَدُونَ الزُّورَ وَإِذَا مَرُّوا بِاللَّغْوِ مَرُّوا کِرَامًا. و آنان هستند که به ناحق شهادت ندهند و هرگاه به عمل لغوی (از مردم غافل) بگذرند بزرگوارانه از آن درگذرد. [۱]  این بخشیدن و عفو کردن اشتباهات دیگران و نادیده گرفتن آن، یکی از مکارم اخلاق در آداب اجتماعی است و باعث تداوم روابط می‌شود.

توجه:در این زندگی ماشینی، حق بسیاری از افراد ضایع می‌شود و دیگران حرمت آنها را می‌شکنند و سبب ناراحتی و غم او می‌شوند. اگر بخواهند به تمام اینها اهمیت بدهند و پیگیر باشند و کینه به دل بگیرند و به دنبال انتقام باشند، راحتی خاطر نخواهند داشت و روابط آنها قطع خواهد شد. باید بدانیم که تداوم حیات اجتماعی و شخصی مبتنی بر عفو و گذشت است. اگر بخواهیم برای کوچکترین لغزش دیگران چشم پوشی نکنیم و به دنبال جبران کردن آن باشیم، زندگی برای ما تلخ خواهد شد و صفا و صمیمیت از آن جامعه و یا خانواده رخت خواهد بست.

ما انسانها دوست داریم که خطاهای ما را دیگران ببخشند و اگر اشتباهی از ما رخ داده، آنها با دیده مرامت نگاه کنند و ببخشند، حال چرا ما نباید دیگران را ببخشیم؟ امام علی (علیه‌السلام) فرمودند: اگر کسی به شما بدی کرد شما چشم‌پوشی کنید و گذشت داشته باشید همان‌طور که دوست دارید دیگران هم نسبت به شما گذشت داشته باشند. [۲]

در جامعه امروزی افراد محدودی هستند که از عیب ها و نقص ها پاک و از لغزش و اشتباهات مصون هستند. به طور کلی نباید انتظار داشته باشیم که یک فرد تمام خصوصیاتش عالی و بدون عیب باشد و حق هیچ اشتباه و خطایی را نداشته باشد. شما اگر بخواهید برای هر خطا و اشتباهی که از دوست شما سر می‌زند واکنش نشان دهید، رفاقت ها از بین می‌رود. بکله باید از خطا های او چشم پوشی کنید تا اگر یک وقت شما همین اشتباه را داشتید، او شما را ببخشد. شما سعی کنید برای دوستان خودتان بهترین باشید و به جای اینکه فقط با عینک بد بینی به دنبال ضعف های او بگردید و او را شماتت کنید، سعی داشته باشید به دنبال حسن ها و رفتارهای خوب او بگردید تا او را تحسین کنید و از اشتباهات او بگذرید. امام حسن عسکری (علیه‌السلام) بهترین دوستان تو آن کسی است که خطایت را فراموش کند و (تنها) خوبی‌هایت را به یاد داشته باشد.[۳]

اگر قرار بر این باشد که هر خطا کاری با هر جرم و وضعیتی که با‌شد، مجازات گردد. و هرکسی بخواهد همان آزاری که به او شده را تلافی و جبران کند و انتقام خودش را بگیرد. چه اتفاق ناگواری خواهد بود این دنیای بدون عفو و گذشت. این زندگی غیر قابل تحمل خواهد شد به گونه ای که کسی نمی‌تواند آتش سوزان خشم، کینه و نفرت آن را تحمل کند. دنیای بدون عفو و گذشت جای زندگی کردن نیست؛ برای مثال در زندگی مشترک اگر زن و شوهر از اشتباهات هم نگذرند و اگر بخواهند به دنبال انتقام باشند دیگر زندگی های مشترک دوام نخواهد داشت. وقتی زندگی مشترک دوام نداشته باشد جامعه به سمت اضمحلال و نابودی می‌رود. بنابراین، باید چشمان خودمان را ببندیم و برخی از رفتارهای یکدیگر را نبینیم. جمله زیبایی از پیامبر اکرم(صلی الله علیه و آله و سلم) هست که فرمودند: نیمی از رفتار مؤمن، مبنی بر تغافل و نادیده گرفتن است. [۴]

توجه؛ زن و شوهر برای اینکه دارای زندگی زیبا باشند و احساس خوشبختی کنند، لازم است از اشتباهات هم چشم پوشی کنند و بسیاری از خطاهای هم را نادیده بگیرند تا احساس آرامش و لذت کنند. امام علی (علیه‌السلام) فرمودند: کسی که تغافل نکند و از بسیاری از امور چشم‌پوشی ننماید زندگی منغّص و ناگواری خواهد داشت. [۵]

توصیه های فراوانی در آموزه های دینی ما وجود دارد مبنی بر اینکه در ارتباط با دیگران بخصوص اعضای خانواده، چشم پوشی و گذشت داشته باشید  و همسران را به ایجاد فضایی آرام و به دور از تنش دعوت می کند. در واقع، زن و یا شوهر با اغماض و گذشت به نوعی شخصیت خویش را تکریم می‎کنند و رشد می‎دهند و در عین حال به آرامش دو طرف نیز کمک می‌کنند.

توجه داشته باشید که بخشش و گذشت کردن از خطاهای همسرتان می‌تواند زمینه ساز این باشد که از خطاها و اشتباهات خود درس بگیرد و آن خطاها را دیگر تکرار نکند. بر عکس قضیه اگر بخواهید برای هر خطای همسرتان واکنشی نشان دهید و جلوی جمع او را تحقیر کنید و به دنبال تنبیه او باشید، باید بدانید که مسیر را ا‌تباه می‌روید و با این کارتان سبب میشوید تا او نسبت به شما و انجام دادن کارهای زشت، بی پروا شود.

پی نوشت :

[۱] قرآن کریم، سوره مبارکه فرقان، آیه ۷۲
[۲] تحف‌العقول، صفحه ١۴٧
[۳] بحارالانوار ، جلد ٧٨، صفحه ٣٧٩
[۴] الشِّهاب‌ فی‌الحِکَم والآداب، یحیی‌بن‌حسین بحرانی، مشهد: بنیاد پژوهش های اسلامی آستان قدس رضوی، سال چاپ ۱۳۸۸، صفحه ۷
[۵] فهرست غرر، صفحه ٢٩٧