معرفی بقم – چشم خروس و خواص درمانی آن

نام علمی:

Haematoxylon campechianum L.، نام فرانسه Bois de ang و نام انگلیسی آن Logwood می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، چشم خروس، بقم، بقم اسود، خشب البقم و عین الدیک نامیده شده است.

تیره گیاه:

پروانه واران Leguminosae

نوع گیاه:

درختچه

مشخصات ظاهری:

درختچه‌ای است پرشاخه و تیغدار به ارتفاع حدود ۱۰ مترگاهی موارد بیشتر، برگ‌های آن مرکب از برگچه‌های بیضوی یا قلبی شکل و کوچک و گل‌های آن زرد می‌باشند. تقویت کننده عمومی بدن، نشاط‌آور، افزاینده تمایلات جنسی و مولد اسپرم بخصوص در افراد مسن می‌باشد. میوه‌اش نیام، مسطح، دارای پوشش نازک و غشائی، به رنگ مایل به سرخ و کروی شکل که پس از رسیدن متمایل به سیاهی می‌گردد. طعم میوه، شیرین و وسط آن باز می‌شود و در داخل میوه ۱ الی ۲ عدد دانه‌ی سرخ، براق و پهن قرار دارد که به چشم خروس معروف است. در ضمن ماده‌ی قرمز رنگی از تنه درختچه تراوش می‌شود یا اینکه به روش خاصی استخراج می‌کنند که این ماده در صنعت رنگرزی بعضی از پارچه‌های با ارزش به کار می‌رود.

طبیعت دانه (چشم خروس):

طبق نظر حکمای طب سنتی گرم و خشک می‌باشد.

رویش جغرافیایی:

بومی مکزیک بوده و در هندوراس، بعضی از مناطق آمریکای مرکزی و در هند نیز انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

از مغز چوب درختچه ماده‌ی رنگی قرمز خونی به نام هماتین جدا شده است. به علاوه در چوب و دانه‌های این درختچه مقدار زیادی تانن و رزین و کوئرستین وجود دارد و برگ‌های این درختچه دارای کوئرستین، تانن، الاجیک اسید، میریستین و اتیل گالات می‌باشد.

بخش مورد استفاده:

دانه (چشم خروس). در ضمن صمغ، برگ و چوب درختچه نیز خواص دارویی دارند و به دلیل اینکه قسمت‌های ذکر شده در دسترس نیست از ذکر خواص درمانی آنها خودداری شده است. دانه‌ی درختچه (چشم خروس) یکی از اقلام وارداتی می‌باشد.

نحوه مصرف چشم خروس:

با دستور پزشک

خواص درمانی:

تقویت کننده عمومی بدن، نشاط‌آور، افزاینده تمایلات جنسی و مولد اسپرم بخصوص در افراد مسن می‌باشد.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.