تفسیر آیه 53 سوره انفال

تفسیر آیه 53 سوره انفال چیست؟

آیه 53سوره انفال (ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلی‏ قَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ وَ أَنَّ اللَّهَ سَمیعٌ عَلیمٌ

این، بخاطر آن است که خداوند، هیچ نعمتی را که به گروهی داده، تغییر نمی‏دهد جز آنکه آنها خودشان را تغییر دهند و خداوند، شنوا و داناست! این آیه با آیه 52 مرتبط است در این آیات به یک” سنت همیشگی الهی” در باره اقوام و ملتها اشاره شده تا این تصور پیش نیاید که آنچه در باره سرنوشت مشرکان میدان بدر و سرانجام شوم آنها گذشت یک حکم استثنایی و اختصاصی بوده است، بلکه این اعمال از هر کس در گذشته سر زده، و یا در آینده سر زند، چنان نتائجی ببار خواهد آورد.در آیه 52 نخست می‏گوید:” چگونگی حال مشرکان قریش همانند دودمان فرعون و آنها که پیش از او بودند می‏باشد” (کَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَ الَّذِینَ مِنْ قَبْلِهِمْ)” همانها که آیات خدا را انکار کردند و خداوند آنها را به گناهانشان گرفت” (کَفَرُوا بِآیاتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ).” زیرا خداوند قوی و با قدرت است و کیفر او نیز سخت و شدید است” (إِنَّ اللَّهَ قَوِیٌّ شَدِیدُ الْعِقابِ).بنا بر این تنها قریش و مشرکان و بت پرستان مکه نبودند که با انکار آیات الهی و لجاجت در برابر حق و در گیری با رهبران راستین انسانیت گرفتار کیفر گناهانشان شدند، این یک قانون جاودانی است که اقوام نیرومندتر و قوی‏تر همچون فرعونیان، و اقوام ضعیف‏تر را نیز در بر می‏گیرد.سپس این موضوع را با ذکر ریشه اساسی مساله، روشنتر می‏سازد و می‏گوید:” اینها همه به خاطر آن است که خداوند هر نعمت و موهبتی را به قوم و ملتی ببخشد هیچگاه آن را دگرگون نمی‏سازد مگر اینکه خود آن جمعیت دگرگون شوند و تغییر یابند” (ذلِکَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ یَکُ مُغَیِّراً نِعْمَةً أَنْعَمَها عَلی‏ قَوْمٍ حَتَّی یُغَیِّرُوا ما بِأَنْفُسِهِمْ).                       

 به تعبیر دیگر فیض رحمت خدا بیکران و عمومی و همگانی است ولی به تناسب شایستگی‏ها و لیاقتها به مردم می‏رسد در ابتدا خدا نعمتهای مادی و معنوی خویش را شامل حال اقوام می‏کند، چنانچه نعمتهای الهی را وسیله‏ای برای تکامل خویش ساختند و از آن در مسیر حق مدد گرفتند، و شکر آن را که همان استفاده صحیح است بجا آوردند، نعمتش را پایدار بلکه افزون می‏سازد اما هنگامی که این مواهب وسیله‏ای برای طغیان و سرکشی و ظلم و بیدادگری و تبعیض و ناسپاسی و غرور و آلودگی گردد در این هنگام نعمتها را می‏گیرد و یا آن را تبدیل به بلا و مصیبت می‏کند، بنا بر این دگرگونیها همواره از ناحیه ما است و گرنه مواهب الهی زوال‏ناپذیر است.[i]