تلویزیون QLED یا OLED ؛ کدام یک را خریداری کنیم؟
تلویزیون QLED یا OLED | خرید یک تلویزیون تازه میتواند کار بسیار سخت و پیچیده ای باشد. کلماتی نظیر UHD ،HDR ،LED ،LCD و نرخ بهروزرسانی برخی از مواردی هستند که در زمان جستجو برای خرید تلویزیون ما را سردرگم میکنند. اما امروز میخواهیم تمرکز را بر دو استاندارد نورپردازی پرچمدار در بازار کنونی بگذاریم: پنلهای QLED و OLED.
برندهای سازنده تلویزیون نظیر سونی، سامسونگ و تیسیال تلویزیونهای QLED بسیار خوبی میسازند و کمپانی الجی هم بیشترین سهم را از بازار تلویزیونهای OLED تصاحب کرده است. گفتنی است که از لحاظ عملکرد نیز هر دو تکنولوژی برای اکثریت کاربران کافی خواهند بود. اما کدام یک میتواند بهترین کیفیت تصویر ممکن را ارائه دهد؟ در ادامه به صورت عمیق تر به بررسی این دو تکنولوژی میپردازیم.
تلویزیون QLED یا OLED ؛ کدام برای شما مناسب است؟
QLED چیست؟
QLED مخفف Quantum Light-Emitting Diode است. به عبارت بهتر تلویزیون QLED مثل یک تلویزیون LED معمولی است و تنها تفاوتش این است که از ریزذراتی به نام نقاط کوانتومی استفاده میکند تا روشنایی و رنگها را تقویت کند. این تکنولوژی در سال ۲۰۱۳ برای اولین بار توسط سونی معرفی شد، اما سامسونگ هم خیلی سریع شروع به فروش تلویزیونهای QLED خود کرد و یک قرارداد مبتنی بر لایسنس با دیگر تولیدکنندگان امضا کرد. از این رو در حال حاضر تنها چند شرکت معدود مثل سونی، ویزیو، هایسنس و تیسیال به تولید تلویزیون QLED میپردازند.
با اینکه نقاط کوانتومی به نوعی جذاب به نظر میرسد، اما یک تلویزیون QLED همچنان مانند تلویزیونهای LED معمولی نور تولید میکند: با استفاده از بکلایتی که از صدها (یا در برخی موارد هزاران) LED تشکیل شده و پشت پنل سنتی LCD قرار میگیرد. نامگذاری تلویزیونهای LED و QLED هم براساس همین بکلایت بوده است.
گفتنی است که استفاده از عبارت تبلیغاتی QLED باعث شد در سال ۲۰۱۹ شاهد جنگی میان کمپانی های الجی و سامسونگ باشیم. در شکایتی که برای کمیسیون مبادلات منصفانه کره جنوبی تنظیم شد، الجی ادعا کرد که تلویزیونهای QLED سامسونگ اصلا تلویزیون QLED واقعی نیستند. بر اساس اعلام الجی، یک تلویزیون QLED باید از LEDهای نقطه کوانتومیای استفاده کند که نور مخصوص خودشان را تولید میکنند و این در حالی است که سامسونگ از یک لایه کوانتوم دات روی بکلایت LED استفاده میکند.
سپس سامسونگ نیز برای تلافی به این کمیسیون گفت که از رویه تبلیغاتی الجی ناراضی است، چرا که تلویزیونهای QLED این شرکت را تخریب میکنند. کمیسیون مبادلات منصفانه در نهایت طرف سامسونگ را گرفت آن هم به این شرط این کمپانی باید در آینده به طور واضح در تبلیغات خود اعلام کند که تلویزیونهای QLED اش به بکلایت معمولی مجهز شدهاند. بنابراین در اینجا جزییات اهمیت زیادی دارند.
پنل LCD -که از میلیونها شاتر کوچک تشکیل شده و با سرعتی بالاتر از آنچه قابل مشاهده باشد باز و بسته میشوند- در همراهی فیلترهای رنگ، تصویر را خلق میکند. این سیستمی هوشمندانه است اما به بکلایتهای LED و شاترهایی که نور باقی مانده را بلاک میکنند نیاز دارد تا رنگهای مشکی دقیق به تصویر درآیند و در این کار همواره موفق نیست. در این مورد بیشتر صحبت خواهیم کرد.
OLED چیست؟
OLED مخفف Organic Light-Emitting Diode است. گفتنی است که برخلاف تلویزیونهای LED و QLED، بخش «دیود ساطعکننده نور – Light-Emitting Diode» هیچ ارتباطی به بکلایت LED ندارد. به عبارت دیگر تمام پیکسلهای موجود در تلویزیونهای OLED، اساسا LEDهایی بسیار کوچک هستند – این دیودها میتوانند به صورت مستقل و جداگانه هم نور و هم رنگ را تولید کنند. این یعنی تلویزیونهای OLED نیازی به بکلایت ندارند چرا که هر پیکسل میتواند نور خودش را تولید کند.
این ساختار چند مزیت دارد، اما بزرگترین مزیت تلویزیون OLED این است که میتواند به سطوحی معرکه از رنگ مشکی برسد. برخلاف یک تلویزیون QLED یا LED که باید نور بکلایت را کم کند و باقی نور را نیز هنگام نمایش صحنههای تاریک بلاک کنند، تلویزیون OLED میتواند خیلی ساده پیکسلهایش را خاموش کند. وقتی پیکسل خاموش باشد دیگر هیچ نور یا رنگی ساطع نمیشد و در نتیجه بخشهای تاریک صفحه، به تاریکی زمانی هستند که اصلا تلویزیون را کاملا خاموش کردهاید. بدون یک بکلایت جداگانه، ساخت نمایشگرهای منحنی و انعطاف پذیر هم آسانتر میشود و به همین دلیل است که الجی چند تلویزیون OLED ساخته است که به صورت کامل لوله میشوند.
در حال حاضر تنها شرکت الجی دیسپلی به تولید پنلهای OLED میپردازد. این شرکت پنلهای خود را به کمپانی خواهر خود، یعنی الجی الکترونیکس میفروشد که از آنها برای ساخت برخی از بهترین تلویزیونهای بازار استفاده میکند. همچنین الجی دیسپلی پنلهای OLED خود را به شرکتهایی نظیر سونی، فیلیپس و پاناسونیک میفروشد و به همین دلیل است که تلویزیونهای OLED بازار تنها با این برندها یافت میشوند. با اینکه پنل ها یکسان هستند، اما پردازندههای تصویری سونی، الجی و سایرین وجه تفاوت بزرگی در کیفیت تصویر محصولات هر شرکت هستند.
تکلیف mini-LED چیست؟
کمپانی تیسیال در اواخر سال ۲۰۱۹ شروع به تولید تلویزیونهای سری ۸ خود کرد که شامل نخستین تلویزیون QLED قوتگرفته از سیستم بکلایت mini-LED در جهان بود. mini-LEDها بسیار ریزتر از LEDهای معمولی هستند. این یعنی یک تلویزیون QLED که به صورت معمول از صدها LED تشکیل شده حالا میتوان دهها هزار mini-LED در خود جای دهد. این یعنی کنترل بیشتر بر بکلایت که به سطوح بهتر رنگ مشکی منجر میشود و بیشترین شباهت ممکن را به OLED دارد.
لازم به ذکر است که mini-LED هنوز به بلوغ نرسیده است، اما تیسیال و دیگر شرکتها مشغول توسعه ی آن هستند و در نهایت شاهد دستیابی به کیفیت تصویر بالاتر در تلویزیونهای QLED خواهیم بود، آن هم با برچسب قیمتی که همچنان به شکل چشمگیری کمتر از OLED خواهد بود.
حال میرسیم به micro-LED که شباهت بسیار زیادی به تکنولوژی mini-LED دارد. تکنولوژی micro-LED از نورهای LED کوچکتر استفاده میکند. سامسونگ با رونمایی از تلویزیون The Wall که نمایشگری micro-LED و تقریبا بدون حاشیه دارد به شدت جلب توجه کرد . در نمایشگاه CES 2021، تلویزیونهای The Wall با طراحی جدید و بسیار باریک (قطر ۲۴.۹ میلیمتر) و انبوهی از سایزهای مختلف (بین ۳۲ الی ۷۵ اینچ) از راه رسیدند.
QLED در برابر OLED
حالا که به مفاهیم پایه پرداختیم، قصد داریم مقایسه اصلی QLED و OLED را در دستهبندیهای روشنایی، کنتراست، زوایای دید، زمان پاسخدهی و طول عمر شروع کنیم. وقتی میخواهید تلویزیونی گران قیمت بخرید، باید به تمام این فاکتورها توجه کنید و گزینه نهایی را بسته به نیازهای خود انتخاب کنید.
سطوح رنگ مشکی و کنتراست
کنتراست به معنای تفاوت میان تاریکترین بخشهای تصویر با روشنترین بخشهای آن است. اگر یک تلویزیون بتواند رنگهای بسیار تاریک تولید کند، نیازی به بخشهای بسیار روشن ندارد تا به سطحی خوب از کنتراست دست پیدا کند. از این رو وقتی صحبت از سطوح رنگ مشکی میشود، OLED پادشاه بلامنازع بازار تلویزیون است زیرا میتواند در مواقع لزوم، به صورت کامل مشکی شود.
اما تلویزیونهای QLED همچنان مجبور به کاهش نور بکلایت LED و بلاک کردن نور باقی مانده هستند. گفتنی است که در این تلویزیونها شاهد پدیدهای به نام Light Bleed هستیم به طوری که نور بخشهای تاریک میتواند تحت تاثیر نور بخشهای روشن مجاور قرار بگیرد.
در این بخش با تفاوت محسوسی مواجه میشویم. اگر در حال تماشای یک فیلم اکشن باشید و دو کاراکتر اصلی در حال دویدن در یک پارکینگ خلوت در شبهنگام باشند، ممکن است هالهای درخشان را روی بخشهایی از تصویر مشاهده کنید که باید در اصل کاملا مشکی باشند. ناگفته نماند که نوار مشکی رنگ بالا و پایین تصویر در فیلمهایی که نسبت ابعادی عریضتر از ۱۶:۹ دارند هم میتواند نوعی درخشش مصنوعی داشته باشد.
همانطور که گفتیم بکلایتهای mini-LED یکی از روشهای مد نظر تولیدکنندگان تلویزیونهای QLED برای بهبود این وضعیت است. این تکنولوژی پتانسیل زیادی دارد اما هنوز برای رقابت با OLED آماده نیست. فعلا OLED دست بالا را دارد. اگر یک پیکسل الکتریسیته دریافت نکند، هیچ نوری هم تولید نمیکند و بنابراین کاملا مشکی باقی میماند.
برنده: تلویزیونهای OLED
روشنایی
تلویزیونهای QLED برتری غیر قابل انکاری از نظر روشنایی دارند. از آنجایی که در این تلویزیونها از بکلایتهای جداگانه استفاده میشود (به جای اینکه هر پیکسل نور خودش را تولید کند)، این بکلایتهای LED میتوانند به سطوحی بسیار بالا از روشنایی برسند. همچنین کوانتوم دات هم میتواند با استفاده از طیفهای رنگی روشنتر، میزان نور را به بالاترین میزان ممکن برساند.
پنلهای OLED در زمینه روشنایی خالص، قادر به رقابت با پنل های QLED نیستند. پیکسلهای این تلویزیونها نمیتوانند چنین مقادیری از نور را تولید کنند. البته در اتاقهای تاریک، این موضوع اصلا به چشم نمی آید. در واقع میتوان گفت که OLED برای اتاقهای تاریک بهتر است چون با روشنایی کمتر به کنتراست یکسان دست پیدا میکند و فشار کمتری به چشم میآورد. اما در محیط روشن تلویزیونهای QLED وضوح بیشتری دارند به خصوص اگر به پخش محتوای سازگار با HDR بپردازید.
گفتنی است که پنلهای OLED در سالهای اخیر بسیار روشنتر از قبل شدهاند، اما هنوز نمیتوانند تلویزیونهای QLED را شکست دهند.
برنده: تلویزیونهای QLED
فضای رنگی
تا همین چند سال پیش OLED تمام رقبای خود را در این زمینه شکست میداد، اما با استفاده از نقاط کوانتومی در تلویزیونهای QLED توانستهایم یک قدم به سمت دقت رنگی، روشنایی رنگ و حجم رنگی بهتر برداریم. سامسونگ میگوید که دسترسی به گستره وسیعتری از رنگهای اشباع شده در سطوح روشنایی بسیار بالا، یک مزیت است.
با اینکه نمیتوان این حقیقت را رد کرد که تلویزیونهای QLED رنگهایی فوق العاده ای دارند، هنوز نتوانستهایم شاهد مزیت رنگهای اشباع شده در سطوح بالای روشنایی نسبت به تماشای تلویزیون در حالت نرمال باشیم. بنابراین نتیجه ی این بخش را مساوی اعلام میکنیم.
برنده: مساوی
زمان پاسخدهی، تاخیر ورودی و نرخ بهروزرسانی
زمان پاسخدهی به مدت زمان مورد نیاز یک پیکسل برای تغییر وضعیت اشاره دارد. هرچه زمان پاسخدهی سریعتر باشد، تصویر شفافتر خواهد بود. این مورد در حین تماشای صحنه های اکشن به شدت به چشم می آید. با اینکه مدت پاسخ دهی تا جایی پیشرفت کرده که چشم انسان قادر به تشخیص تفاوتها نیست، بر مبنای اندازهگیریهای استاندارد میدانیم که تلویزیونهای OLED به مراتب سریعتر از تلویزیونهای QLED هستند.
زمان پاسخدهی در تلویزیونهای QLED معمولا بین ۲ تا ۸ میلیثانیه است که بسیار خوب است، اما وقتی به شما بگوییم که مدت پاسخدهی در OLED معادل تنها ۰.۱ میلیثانیه است، میبینید که در این رقابت اصلا جای بحثی وجود ندارد.
همچنین باید به تاخیر ورودی اشاره کنیم که به تاخیر میان انجام یک عمل (مانند فشردن یک دکمه روی کنترلر کنسول گیمینگ) و مشاهده نتیجه کار روی نمایشگر اشاره دارد. گفتنی است که تاخیر ورودی معمولا دغدغه ی گیمرها است و تفاوتی در تجربه کاربرانی که صرفا به مشاهده محتویات غیر تعاملی میپردازند به وجود نمیآورد.
اما میزان تاخیر ورودی، بیشتر از اینکه به تکنولوژی نمایشگر مورد استفاده مربوط باشد، به میزان پردازش تصاویر در پشت صحنه مربوط است. تلویزیونهای OLED و QLED میتوانند با خاموش کردن پردازش اضافه ویدیو و استفاده از حالت Game Mode، به مقادیر بسیار اندک تاخیر ورودی دست پیدا کنند.
نرخ بهروزرسانی هم یک دستهبندی دیگر است که این مورد هم بیشتر برای گیمرها مهم است. نرخ بهروزرسانی، دفعاتی است که تلویزیون در هر ثانیه تصویر روی صفحه را بروزرسانی میکند. این مورد ارتباط بسیار نزدیکی با نرخ فریم دارد که به معنای تعداد دفعاتی است که یک محتوای ویدیویی آپدیتی جدید برای تلویزیون میفرستد.
تا زمانی که این دو نرخ ضرایبی نزدیک به یکدیگر داشته باشند (مثلا نرخ ۳۰ فریم بر ثانیه و نرخ بهروزرسانی دو برابری و ۶۰ هرتزی) با هیچگونه مشکلی مواجه نخواهید شد. و از آنجایی که محتویات عادی تلویزیون مانند فیلمها و سریالها معمولا با نرخ فریمی ثابت پخش میشوند، نمیتوانید نگرانی خاصی از این بابت داشته باشید.
اما یک سری بازیهایی که روی کامپیوترهای شخصی یا کنسولهای گیمینگ اجرا میشوند، نرخ فریم را در صحنههای مختلف تغییر میدهند. برای اینکه همهچیز به بهترین شکل ممکن نمایش داده شود، تلویزیون شما باید از قابلیتی به نام «نرخ بهروزرسانی متغیر – Variable Refresh Rate» (یا به اختصار VRR) پشتیبانی کند. این قابلیت نرخ بهروزرسانی را با توجه به تغییرات به وجود آمده در نرخ فریم، دگرگون میکند. اگر تلویزیون شما از VRR پشتیبانی نکند ممکن است شاهد پیامدهای ناخواسته مانند پارگی تصویر باشید.
در حال حاضر VRR هم در تلویزیونهای OLED و هم تلویزیونهای QLED شرکتهایی نظیر سامسونگ، الجی و سونی موجود است. اگر یک گیمر هستید که میخواهید به تجربه بازیها روی نمایشگری بزرگ بپردازید، بدون شک تلویزیون شما باید از VRR پشتیبانی کند. با توجه به برتری OLED در مدت پاسخدهی و نرخ بهروزرسانی، برنده این بخش مشخص است.
برنده: تلویزیونهای OLED
زوایای دید
تلویزیونهای QLED بهترین زاویه دید را زمانی ارائه میدهند که مستقیما مقابل نمایشگر قرار گرفته باشید و هرچه به طرفین متمایل شوید، شاهد کاهش کیفیت تصویر از نظر روشنایی، رنگ و کنتراست خواهید بود. این مشکل در همه ی مدل های تلویزیونهای QLED موجود است.
در عوض تلویزیونهای OLED را میتوان از زوایای گوناگون تماشا کرد و شاهد کاهش کیفیت نبود – حداقل تا سقف ۸۴ درجه. با اینکه برخی تلویزیونهای QLED بهبودهای خوبی از نظر زوایای دید داشتهاند اما باز هم OLED در این زمینه برتر است.
برنده: تلویزیونهای OLED
ابعاد
ابتدا باید بگوییم که تلویزیونهای OLED مسیری طولانی را پیمودهاند. وقتی این تکنولوژی هنوز در اول راه بود، ابعاد نمایشگر نمیتوانست بیشتر از ۵۵ اینچ باشد. اما امروز شاهد تلویزیونهای OLED با نمایشگرهای ۸۸ هستیم که البته بسیار گران قیمت هستند. تکنولوژی QLED از این بابت شرایطی بهتر و قیمت کمتر دارد. برای مثال تلویزیون QLED و ۸۵ اینچی سامسونگ (مدل Q900TS) ۷۰۰۰ هزار دلار قیمتگذاری شده و بالاترین ابعاد این بازار هم ۹۸ اینچ بوده است.
برنده: تلویزیونهای QLED
طول عمر
کمپانی الجی میگوید قبل از اینکه روشنایی تلویزیونهای OLED تا ۵۰ درصد کاهش یابد، شما باید به مدت ۵۴ سال، روزانه ۵ ساعت به تماشای آنها بنشینید. البته هنوز نمیتوانیم صحت این ادعا را بسنجیم چرا که تلویزیونهای OLED از سال ۲۰۱۳ به بعد در دسترس بودهاند. QLED حتی از آن هم جدیدتر است. اما منبع بکلایت موجود در این تلویزیونها -یعنی همان LED- سابقه ی بسیار خوبی در زمینه ی طول عمر و ماندگاری دارد. صرفا به همین خاطر، برنده این دستهبندی را QLED اعلام میکنیم.
برنده: فعلا تلویزیونهای QLED
سوختگی صفحه نمایش
هم تلویزیونهای QLED و هم OLED گاهی با مشکلی به نام Screen Burn-In همراه میشوند. این اتفاق زمانی رخ میدهد که تلویزیون به صورت موقتی، بخشهایی از تصویری که قبلا ناپدید شده را کماکان به نمایش درمیآورد. این تصویر معمولا به شکل سایه به چشم میخورد.
دلیل بروز این پدیده این است که تصویری ثابت برای مدتی طولانی روی نمایشگر به نمایش درآمده است. برای مثال چنین اتفاقی میتواند با لوگوی شبکههای تلویزیونی در گوشه تصویر به وقوع بپیوندد و همین موضوع درباره رابط کاربری بازیهای ویدیویی هم صدق میکند. معمولا وقتی تصویر عوض میشود و به سراغ محتوایی کاملا متفاوت میروید، این سایه نیز از روی تصویر محو میشود.
تلویزیونهای OLED معمولا بیشتر با مشکل نمایش دائمی هاله به جا مانده از تصویری قدیمی روبهرو میشوند. متاسفانه تنها راه حل این است که تمام پیکسلهای باقی مانده را در شرایط نوری یکسانی قرار دهید که این روش چندان هم کاربردی نیست.
الجی که بزرگترین تولیدکننده تلویزیون OLED در جهان است به توصیف این مشکل در دستورالعمل استفاده از دیوایسهای خود پرداخته است، اما در عین حال این را نیز گفته است که در شرایط تماشای تلویزیون به صورت نرمال، چنین اتفاقی نباید رخ دهد.
اما چه شرایطی را میتوان «نرمال» حساب کرد؟ گویا اگر تلویزیون خود را به مدت ۱۰ ساعت در روز و برای دو ماه متوالی روی کانالی یکسان نگه دارید، به شکلی «نرمال» از تلویزیون استفاده نمیکنید. اما آیا این مشکل باید باعث ترس شما شود و دلیلی برای عدم خرید تلویزیونهای OLED باشد؟ قطعا خیر. اما با توجه به میزان استفاده ای که از تلویزیون دارید بهتر است که این مورد را همواره در نظر داشته باشید.
نرخ بروز این مشکل در تلویزیونهای QLED به مراتب پایینتر است و بنابراین همه ما به خوبی میدانیم برنده این بخش کدام تکنولوژی خواهد بود.
برنده: تلویزیونهای QLED
مصرف برق
همانطور که گفتیم پنلهای OLED نیازمند یک بکلایت فوق روشن نیستند. این بکلایتها مقادیر بسیار زیادی انرژی مصرف میکنند و این یعنی تلویزیونهای OLED از لحاظ مصرف انرژی بسیار بهینه و کم مصرف هستند. همچنین این تلویزیونها کمتر از تلویزیونهای QLED به تولید حرارت میپردازند.
برنده: تلویزیونهای OLED
قیمتگذاریها
قبلا تلویزیونهای QLED در این بخش برنده بودند، اما قیمت تلویزیونهای OLED در گذر زمان کاهش یافته و با توجه به اینکه که بیشتر به صحبت راجع به گزینههای پریمیوم میپردازیم، مدلهای مشابه QLED قیمتگذاریهای مشابه نیز دارند. شایان ذکر است که سامسونگ، سونی و الجی همگی به تولید تلویزیونهای پریمیوم جدیدی پرداختهاند که بزودی در بازار موجود میشوند و نمایشگرهای OLED روشنتر، پردازشگر تصویر بهبودیافته و طراحی بسیار جذاب تری دارند.
اگر قصد خرید دارید و تلویزیون QLED بسیار ارزانقیمتی مشاهده کردهاید، توجه داشته باشید که برخلاف تکنولوژی OLED، کیفیت تصویر در تلویزیونهای QLED میتواند بسیار متغیر باشد و این خود به تفاوتهایی در طراحی، پردازش تصویر و کیفیت ساخت مربوط میشود. تنها مدل های بالارده ی تلویزیونهای QLED میتوانند کیفیت تصویر مشابه به OLED ارائه دهند.
برنده: تلویزیونهای QLED
جمعبندی
بی شک هر دو تکنولوژی به نوبه خود جذاب هستند. اما باید در هر صورت برنده را انتخاب کنیم و آن برنده در حال حاضر OLED است. با عملکرد بهتر در دستهبندیهایی که بیشتر از هر چیز هنگام تماشای فیلم و سریال مورد توجه قرار میگیرند، پنلهای OLED بهترین کیفیت تصویر ممکن را ارائه میدهند.
به لحاظ تئوری QLED وضعیت بهتری دارد چرا که روشنایی بالاتر، عمر طولانیتر، ابعاد بزرگتر نمایشگر و برچسبهای قیمت کمتر را برای مشتریان به ارمغان میآورد. از طرفی OLED زوایای دید بهتر، رنگ مشکی عمیقتر و بهینگی بیشتر در مصرف انرژی دارد و فشار کمتری به چشمان شما وارد میکند. انتخاب میان این دو تکنولوژی تا حد زیادی به معیارهای خود مشتری بستگی دارد. QLED در مجموع گزینهای بهتر است، اما اگر بتوانید نور اتاق را کنترل کنید، OLED انتخاب معقولانهتری خواهد بود. در کل باید بگوییم با خرید هر یک از این دو تکنولوژی راضی خواهید بود.
منبع:آیکلاریفاید