هویج و خواص دارویی آن (Carrot)
هویج به عنوان شیرین ترین نوع سبزیجات فایده بسیاری برای سلامت پوست و بدن دارد که شاید تنها چند مورد از آنها را بدانید. هویج با داشتن مواد مقوی و ویتامین ها منبع مهمی برای درمان بسیاری از بیماری ها می باشد.
در سال اول تولید ریشه ضخیم و قابل استفاده غذایی کرده و در سال دوم از وسط برگهای آن که به شکل روزت و از روی طوقه ریشه میرویند شاخه گل دهنده ظاهر میشود. این شاخه تا ارتفاع ۶۰ تا ۹۰ سانتیمتر رشد میکند و پس از تلقیح که بوسیله حشرات انجام میگیرد تولید بذر میکند.
موطن اصلی هویج در اروپا و شمال آفریقا و آسیا میباشد و پارهای از انواع آن در آمریکای شمالی و جنوبی یافت میشود.
گلهای این گیاه معمولا کامل هستند. یعنی در یک گل اندامهای نر و ماده هر دو موجود است ولی نژادهای نر عقیم که دانه گرده آنها قادر به تلقیح تخمک نیستند نیز مشاهده میشود. این نژادها از نظر تهیه بذر و اصلاح آن بسیار ارزنده میباشند.
هویج مانند اغلب سبزیهای ریشهای طلب خاک عمیق و نرم لیمونی میباشد و از نظر تجارتی هویج را بیشتر در خاکهای لیمونی سبک و یا خاکهای هوموسی سبک میکارند. زیرا در این قبیل خاکها مقدار محصول زیاد و شکل ریشه که عامل مهم مرغوبیت آن میباشد صاف و منظم میشود. در صورتی که در زمینهای خیلی سنگین و یا در خاکهایی که دارای سنگهای درشت میباشند کاشته شود ریشه کج و اغلب دو یا چند شاخه میگردد.
برای رشد سریع هویج کود فراوان از جنس ازت ، فسفر و پتاس لازم است و علاوه بر آن خاک باید دارای مقدار کافی مواد آلی یعنی هوموس باشد. وجود کود دامی یا کود سبز در زمینهای سنگین برای پوک کردن این نوع اراضی حتما لازم است. در صورتی که ۲۰ تا ۳۰ تن کود دامی برای اصلاح و تا اندازهای تقویت زمین به محصول داده شود برای ایجاد تعادل بین ازت و فسفر و پتاس مورد نیاز هویج باید مقداری کود شیمیایی نیز به زمین داد.
در نواحی نسبتا گرم که زمستان معتدل دارد مانند پارهای از نقاط جنوب ایران ممکن است به کشت بذر هویج مبادرت کرد. ولی در این نواحی ریشه هویج کم رنگ و بنابراین نامرغوب میشود. این کم رنگ شدن ریشه هویج ممکن است علل مختلفی داشته باشد مانند کوتاهی روز در زمستان ، کمی درجه حرارت ، کمی شدت روشنایی و بالاخره رطوبت زیاد. ولی میزان گرمای هوا بیش از سایر عوامل در کمرنگی هویج موثر است.
ترکیبات شیمیایی :
▪ ۸۷% آب ،
▪ ۱/۵ مواد ازته ،
▪ ۰/۰۲ % چربی ،
▪ ۸% مواد گلوسیدی ،
▪ حدود ۱/۵% سلولز
▪ مقداری ماده رنگی کاروتن (ویتامین A ) و دیاستازهای مختلف و ویتامین های A,B,C,D,E می باشد .
خواص دارویی :
در هویج یک نوع آنسولین گیاهی وجود دارد که اثر کم کننده قند خون را دارا می باشد بنابراین این عقیده قدیمی که هویج برای مبتلایان به بیماری قند خوب نیست کاملا غلط است وبیماران قند می توانند به مقدار کم از این گیاه استفاده کنند .
هویج با داشتن مواد مقوی و ویتامین ها یکی از مهمترین و مفیدترین برای بدن می باشد خوردن هویج مقاومت بدن را در مقابل بیماریهای عفونی بالا می برد.
مصرف هویج در برطرف کردن بیماریهای آب آوردن انساج بدن ، عدم دفع ادرار ،تحریک مجاری هضم و تنفسی ، سرفه های مقاوم ، آسم ،اخلاط خونی و دفع کرم اثر معجزه آسائی دارد
از هویج می توان در مورد زیر استفاده کرد
۱)برای برطرف کردن یبوست یک کیلو هویج را رنده کنید و در مقدری آب دو ساعت بجوشانید تا مانند ژله در آید صبح ناشتا چند قاشق بخورید
۲)سوپ هویج برای کودکان شیر خوار که معده حساس دارند : ابتدا ۲۰۰ گرم هویج رنده شده را در دیگ بریزید و روی آن یک لیتر آب اضافه کنید و بجوشانید تا کاملا هویج ها لهش ود . سپس آنرا صاف کرده و به نسبت مساوی باشیر مخلوط کرده و در شیشه شیر بچه ریخته و به او بدهید .
۳)تخم هویج را به مقدر یک قاشق غذا خوری در یک لیوان آب جوش ریخته و آنرا بمدت ۵ دقیقه دم کنید . این دم کرده اثر نیروی دهنده، اشتها آور ف مدر ، زیاد کننده شیر خانم های شیر ده و اثر قاعده آور درد
۴)برگ هویج را با آب بجوشانید این جوشانده را غرغره کنید برای آبسه مخاط دندان و دهان موثر است بعلاوه می توان برای رفع ترک و خراش پوست استفاده کرد
۵)هنگامیکه کودک شروع به دندان درآوردن می کند یک قطعه هویج باریک را برای دندان زدن به او بدهید .
۶)آب هویج را اگر روی صورت بکشید باعث روشن شدن و جلوه پوست صورت می شود .
۷)اگر بخواهید لاغر شوید همه روزه با غذا هویج خام بخورید
۸)اگر می خواهید چاق شوید بعنوان صبحانه باید آب هویج بخورید
۹)هویج وییاز را با هم بجوشانید و به آن آب لیمو اضافه کنید داروی موثری برای درمان بیماریهای عصبی ،امراض کلیوی و همچنین جوان کننده پوست می باشد
۱۰)خوردن هویج برای بیماریهای بواسیر موثر است
۱۱)برای خارج کردن سنگ کیسه صفرا هویج اثر معجزه آسا درد
۱۲)خوردن هویچ جوشهای صورت را درمان می کند
۱۳)برای تقویت قوای جنسی و تحریک کبد و روده ها هویج داروی موثری است
۱۴)در فرانسه بیمارستان معروفی وجود دارد که برای درمان بیماریهای کبدی فقط از سوپ هویج استفاده می کنند و دستور تهیه این سوپ بشرح زیر است
حدود ۷۵۰گرم هویج را رنده کنید و آنرا در ظرفی که مقدری آب نمک درد بریزید سپس بان یک قاشق چایخوری جوش شیرین و یک قشلق سوپخوری کره اضافه کنید آنرا بجوش آورده و با آتش ملایم بپزید تا آب بخارشود و هر روز یک بشقاب از آن را میل کنید
۱۵)هویج اعمال روده ها را منظم می کند و کمبود الیاف غذاهای گوشتی را جبران می کند بنابراین آنهایی که گوشت زیاد مصرف می کنند حتما باید هویج بخورند تا مشکل یبوست نداشته باشند .
۱۶)برای برطرف کردن اسهال بچه ها بهترین دارو سوپ هویج است . برای این منظور باید ۵۰۰ گرم هویج را رنده کرده و آنرا در یک لیتر آب بجوشانید تا آنکه هویج کاملا پخته و نرم شود سپس آنرا در آسیاب برقی ریخته تا آنکه بصورت شربت در آید بعد بآن آّ اضافه کرده تا آنکه حجم آن یک لیتر شود .
برای بچه هایی که معده حساس دارند سوپ هویج بهترین دارو است بدین ترتیب که می توان یک یا دو بار در روز بجای شیر به بچه سوپ هویج داد حتی برای بچه هایی که کمتر از سه ماه دارند می توان بطور متناوب سوپ هویج به طفل داد یعنی یک وعده شیر و یک وعده سوپ هویج و بعد از سه ماهگی این روش تبدیل به یک وعده سوپ و دو وعده شیر می شود .
۱۷)آب هیج در صبح ناشتا مواد سمی را از خون خارج می کند
۱۸)اگر آسم یا گرفتگی صدا درید آب هویج بخورید
۱۹)خانم هایی که پوست حساس دارند حتما باید پوست صورت و رگدن خود را با آّب هویج پاک کنند
۲۰)دم کرده تخم هویج و یا جویدن تخم هویج گاز معده را خارج کرده و فعالیت روده ها را زیاد می کند
طرز استفاده :
هویج را نباید هیچگاه پوست کند زیرا مواد مغذی و ویتامین های خود را از دست می دهد بلکه باید آنرا با برس شست و مصرف کرد.
● مضرات :
البته با تمام خواص زیادی که هویج دارد مصرف آن نباید زیاده روی کرد دیده شده آنهائیکه هویج زیاد مصرف می کنند رنگ پوست و چشم آنها زرد می شود که البته خطری ندارد چون اگر چند روز هویج مصرف نکنند دوباره پوست و چشم به رنگ طبیعی خود برمی گرد
در صورتی که به رشته کشاورزی مخصوصا پرورش هویج علاقمند هستید ، جهت افزایش اطلاعات به ادامه این مطلب توجه نمائید :
گلهای هویج
گلهای این گیاه معمولا کامل هستند. یعنی در یک گل اندامهای نر و ماده هر دو موجود است ولی نژادهای نر عقیم که دانه گرده آنها قادر به تلقیح تخمک نیستند نیز مشاهده میشود. این نژادها از نظر تهیه بذر و اصلاح آن بسیار ارزنده میباشند.
خاک مطلوب هویچ
هویج مانند اغلب سبزیهای ریشهای طلب خاک عمیق و نرم لیمونی میباشد و از نظر تجارتی هویج را بیشتر در خاکهای لیمونی سبک و یا خاکهای هوموسی سبک میکارند. زیرا در این قبیل خاکها مقدار محصول زیاد و شکل ریشه که عامل مهم مرغوبیت آن میباشد صاف و منظم میشود. در صورتی که در زمینهای خیلی سنگین و یا در خاکهایی که دارای سنگهای درشت میباشند کاشته شود ریشه کج و اغلب دو یا چند شاخه میگردد.
کود مورد استفاده در هویج
برای رشد سریع هویج کود فراوان از جنس ازت ، فسفر و پتاس لازم است و علاوه بر آن خاک باید دارای مقدار کافی مواد آلی یعنی هوموس باشد. وجود کود دامی یا کود سبز در زمینهای سنگین برای پوک کردن این نوع اراضی حتما لازم است. در صورتی که ۲۰ تا ۳۰ تن کود دامی برای اصلاح و تا اندازهای تقویت زمین به محصول داده شود برای ایجاد تعادل بین ازت و فسفر و پتاس مورد نیاز هویج باید مقداری کود شیمیایی نیز به زمین داد.
تاثیر محیط در رشد و رنگ ریشه هویج
در نواحی نسبتا گرم که زمستان معتدل دارد مانند پارهای از نقاط جنوب ایران ممکن است به کشت بذر هویج مبادرت کرد. ولی در این نواحی ریشه هویج کم رنگ و بنابراین نامرغوب میشود. این کم رنگ شدن ریشه هویج ممکن است علل مختلفی داشته باشد مانند کوتاهی روز در زمستان ، کمی درجه حرارت ، کمی شدت روشنایی و بالاخره رطوبت زیاد. ولی میزان گرمای هوا بیش از سایر عوامل در کمرنگی هویج موثر است.
کاشت هویج
بذر هویج را مانند بذر سایر سبزیهای ریشهای در محل اصلی میکارند. موقع کاشت بذر در نقاط سرد سیر که دارای زمستانهای سخت است در فصل بهار پس از برطرف شدن خطر یخبندان میباشد و در نواحی گرم معتدل که خطر یخبندان وجود ندارد بذر این گیاه را میتوان در پاییز و یا زمستان کاشت. برای بدست آوردن هویج تازه و لطیف باید بذر آن را به تدریج کاشت و آخرین کاشت باید از بذر انواع زودرس و اقلا ۲ ماه قبل از رسیدن سرمای شدید و یخبندان انجام میگیرد. بذر هویج را بطور خطی میکارند. فاصله خطوط از ۴۰ تا ۴۵ سانتیمتر نسبت به آب و هوا و نوع خاک تغییر میکند.
برداشت محصول هویج
تقریبا در تمام فصول سال هویج در بازار یافت میشود ولی هویجهایی که در اواخر بهار و اوایل تابستان به فروش میرسند محصول انواع زود رس هستند و هویجهایی که در پاییز و زمستان به بازار عرضه میشوند از انواع هویج دیر رس به عمل آمدهاند. هویج پاییزه یا آخر فصل را بوسیله گاو آهن از زمین میکنند.
انبار کردن هویج
انبار کردن هویج کاملا شبیه نگاهداری چغندر در فصل زمستان میباشد باید دارای حرارت و رطوبت باشد. میزان رطوبت نسبی انبار بین ۹۳ و ۹۸ درصد باشد. ماندن هویج برای مدت طولانی در انبار باعث کم شدن مقدار قند آن میشود و از حیث مرغوبی لطمه میبیند.
منابع :
خواص داروئی هویج http://aftab.ir
هویج http://www.parsiteb.com
هویج و خواص دارویی آن (Carrot) http://forum.shadism.com
هویج http://daneshnameh.roshd.ir
هویج Carrot نام علمی Daucus carota http://www.money58.netfirms.com