کاربردها و عوارض مهم قرص ریتالین

ریتالین یکی از داروهای محرک سیستم عصبی مرکزی است که روی مواد شیمیایی موجود در مغز و اعصاب تاثیر می گذارد و به درمان بیش فعالی و کنترل تکانه کمک می کند. در این مطلب به موارد مصرف قرص ریتالین و مهمترین و شایع ترین عوارضی که باید آن را جدی گرفت, می پردازیم.

موارد مصرف قرص ریتالین

ریتالین نام تجاری یکی از داروهای شناخته شده به نام متیل فنیدات می باشد. این دارو که از مشتقات گروه مفتامین‌ها به شمار می رود, روی مغز و اعصاب تاثیر می گذارد و در درمان برخی از بیماری های مرتبط با این دو عضو تجویز می شود. ریتالین برای درمان اختلال کم‌توجّهی – بیش‌فعالی, اختلالات تمرکزی, اختلالات خواب مانند خواب‌ تازش و در برخی موارد برای درمان افسردگی استفاده می شود. 

در صورت ابتلا به گلوکوم، تیک یا سندرم تورت و اضطراب شدید، عصبانیت همراه با بی قراری, فشار خون بالا و تیک های حرکتی نباید از این دارو استفاده نمود. همچنین در صورت مصرف هر گونه مهار کننده MAO مانند ایزوکاربوکسازید, لینزولید, متیلن بلو تزریقی, فنلزین, سلجیلین, ترانیل سیپرومین و … در ۱۴ روز قبل, نباید قرص ریتالین مصرف شود. این دارو اعتیاد آور است, بنابراین از مصرف بیش از حد آن و یا بدون نظر پزشک اجتناب کنید. مصرف نادرست این دارو ممکن است سبب مرگ و یا عوارض جانبی جدی قلبی شود. همچنین این دارو رشد کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد. به همین دلیل والدین باید قبل از مصرف این دارو برای کودک, از سلامت رشد او اطمینان حاصل کنند.

علایم حساسیت به ریتالین

کهیر، اشکال در تنفس. تورم صورت، لب ها، زبان یا گلو از جمله علایم حساسیت به این دارو می باشند که بیمار در صورت مشاهده هر یک از این علایم باید به پزشک مراجعه کند. همچنین در صورتی که بیمار پس از یک ماه مصرف قرص ریتالین بهتر نشد باید مصرف این دارو قطع و سریعا به پزشک مراجعه شود.

ریتالین برای شب امتحان مفید است یا نه؟

قرص ریتالین اغلب برای بهبود کارآیی، کاهش خواب و ایجاد سرخوشی مورد استفاده قرار می گیرند. به همین دلیل متاسفانه  این ماده به عنوان تقویت کننده حافظه و تسهیل کننده یادگیری توسط دانشجویان و جوانان در موقع امتحانات که خواهان بیداری و توجه طولانی مدت هستند مورد سوء مصرف قرار می گیرد.  محمد رضا عظیمی مشاوره و روانشناس خانواده با اشاره به این مطلب که دانشجویان بیشتر از قرص‌های روانگردان مانند گرامادون، ریتالین و شیشه استفاده می‌کنند می‌گوید:‌ یکی از دلایل استفاده از این قرص‌ها الگو برداری و نقش پذیری از گروه هدف است.
وی ادامه می‌دهد: تقویت حافظه، افزایش تمرکز و دقت دانشجویان در هنگام درس خواندن به ویژه شب‌های امتحان از علل گرایش دانشجویان به قرص ریتالین است.
این روانشناس با اشاره به این که فرد بعد از مدتی که قرص را به طور موقتی و برای موقعیت‌های خاصی استفاده می کند به مرور به این ماده اعتیاد پیدا می‌کند، ادامه می‌دهد: زرد شدن رنگ پوست، مشکلات کبدی، نارسایی کلیه، اضطراب، بی‌قراری، پرخاشگری، رفتار عصبی از عوارض روحی و جسمی شایع در این افراد است و بعد از مدتی فرد را از پا در می آورد.

از آنجا که ریتالین دارویی است که توسط پزشکان تجویز می شود، مصرف کنندگان تصور می کنند این قرص ها بی خطرند و آن «بدنامی» مواد مخدر را ندارند. در حالی که عوارض مصرف خودسرانه این قرص ها می تواند در حد مواد دیگر نظیر کوکایین و آمفتامین باشد. پزشکان و روانپزشکان با صراحت اعلام می کنند ترک کردن داروهای محرک آمفتامینی نظیر ریتالین و اکستازی، بسیار سخت تر و پیچیده تر از کراک، هروئین و سایر مواد مخدر است. استفاده محدود و کنترل شده ریتالین باعث عادت کردن بدن مصرف کننده به دوزهای پایین و در نتیجه ایجاد علاقه فرد به استفاده از دوزهای بالاتر و حتی مصرف داروهای سنگین تر و خطرناک تر می شود. این دارو به سرعت از راه دهان جذب شده و در عرض یک ساعت علایم آنها شروع می شود. آثار مصرف ۱ تا ۲ روز طول می کشد. این آثار عبارتند از:

۱٫ ایجاد تحمل و وابستگی شدید
۲٫ مشکلات رفتاری مانند پرخاشگر ی و بی خوابی
۳٫ حالت تهوع و استفراغ
۴٫ احساس سرگیجه و سردرد
۵٫ تغییرات ضربان قلب و فشار خون (که معمولا به صورت افزایش است ولی در مواردی نیز به شکل کاهش دیده می شود.)
۶٫ خارش و جوش های پوست
۷٫ دردهای شکمی، کاهش وزن و مشکلات معده
۸٫ بروز حالت های روان پریشی (جنون) و علائم شبه اسکیزوفرنیا
۹٫ بروز افسردگی پس از قطع مصرف

عوارض جانبی جدی

• درد قفسه سینه, مشکلات تنفسی
• توهم, مشکلات رفتاری جدید، پرخاشگری، خصومت، پارانویا
• تشنج
• بی حسی، درد, احساس سرماخوردگی, بروز زخم های بدون علت, تغییر رنگ پوست در انگشتان دست و پا
  
• پریدن عضلات چشم
• تغییر در بینایی
• نعوظ دردناک در مردان
• درد بدون علت شناخته شده عضلات, ضعف شدید, خستگی غیر طبیعی

شایع ترین عوارض جانبی ریتالین

• عصبانیت یا افزایش تحریک پذیری
• اختلالات خواب مانند بی خوابی
• از دست دادن اشتها
• حالت تهوع و درد معده
• سردرد

با توجه به مطالب بیان شده قرص ریتالین یکی از داروهای درمانی برای بیماری های مغز و اعصاب است که باید با دقت زیاد مصرف شود. عوارض جانبی جدی و خطرناک این دارو باعث شده این دارو بدون تجویز پزشک در دسترس قرار نگیرد.