مرج البحرین که در قران به آن اشاره شده چه منطقه ای است ؟
خداوند در قرآن می فرماید:(مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ). (بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ)[1] میفرماید:” دو دریای مختلف را در کنار هم قرار داد در حالی که با هم تماس دارند” ” اما در میان آن دو برزخی است که مانع از طغیان و غلبه یکی بر دیگری میباشد”
منظور از این دو دریا به گواهی آیه 53 سوره” فرقان” دو دریای آب” شیرین” و” شور” است، آنجا که میفرماید وَ هُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً:”او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد یکی گوارا و شیرین است و دیگری شور و تلخ، و در میان آنها برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند”.
اما در اینکه این دو دریای شیرین و شور کجاست که بر یکدیگر غلبه نمیکنند؟ و این برزخی که میان آن دو قرار دارد چیست؟ در میان مفسران گفتگو بسیار است، و بعضی تعبیراتی دارند که نشان میدهد وضع دریاهای زمین در آن زمان برای آنها کاملا مشخص نبوده است، از جمله اینکه گفته اند: منظور از این دو دریا دریای فارس و دریای روم است، در حالی که امروز می دانیم این هر دو دریا آب شور دارد و برزخی در میان آن دو نیست.
یا اینکه گفته اند: منظور دریای آسمان است، و دریای زمین که اولی شیرین و دومی شور است، در حالی که می دانیم دریایی در آسمان وجود ندارد جز ابرها و بخاراتی که از اقیانوسهای زمین برمیخیزد.
یا اینکه گفته اند: منظور از دریای شیرین آبهای زیرزمینی است، که با آبهای دریاها مخلوط نمی شود، و برزخ میان این دو دیوارهای این مخازن آنها است.
در حالی که می دانیم در زیرزمین چیزی به صورت دریا کمتر یافت میشود، بلکه ذرات آب در لابلای ذرات خاک و شن مرطوب مخفی و پنهان است هنگامی که در نقطهای چاه میکنند این رطوبتها تدریجا جمع شده و آب ظاهر میگردد، بعلاوه لؤلؤ و مرجان که در آیات بعد به آن اشاره شده از آبهای زیرزمینی به دست نمیآید.
پس منظور از این دو دریا چیست؟
در تفسیر سوره فرقان آیه 53 نیز به این واقعیت اشاره کردیم که رودخانه های عظیم آب شیرین هنگامی که به دریاها و اقیانوسها میریزند معمولا دریایی از آب شیرین در کنار ساحل تشکیل میدهند و آب شور را به عقب میرانند و عجب اینکه تا مدت زیادی این دو آب شیرین و شور به خاطر تفاوت درجه غلظت به هم آمیخته نمیشوند.[2]
در باره این دو دریا تفسیر جالب دیگری از ناحیه بعضی گفته شده که منظور از آن احتمالا جریان” گلف استریم” است در سراسر اقیانوسهای جهان رودهای عظیمی در حرکت است که یکی از نیرومندترین آنها” گلف استریم” نام دارد.این رود عظیم از سواحل آمریکای مرکزی حرکت می کند و سراسر اقیانوس اطلس را میپیماید و به سواحل اروپای شمالی میرسد.این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت میکنند گرم هستند، و حتی رنگ آنها گاه با رنگ آبهای مجاور متفاوت است، و عجب اینکه عرض همین رود عظیم دریایی (گلف استریم) در حدود 150 کیلومتر، و عمق آن چند صد متر میباشد! سرعت آن در بعضی از مناطق به قدری است که در یک روز 160 کیلومتر راه را طی میکند.
تفاوت درجه حرارت این آبها با آبهای مجاور در حدود 10 تا 15 درجه است، و لذا حاشیه غربی آن را دیوار سرد مینامند. ” گلف استریم” یکی از این رودهاست، و در آبهای پنج قاره جهان نظیر این جریان دریایی فراوان است[3]برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید:
مرز میان آب شور و شیرین
آیه مرج البحرین
مرزمیان دریای شور و شیرین
دریاها و رودخانه ها در قرآن
برخی هم شواهد دیگری ارائه داده اندکه میتوانید به لینک ذیل مراجع کنید
https://www.yjc.ir/fa/news/5643834
[1] الرحمن 19-20
[2] تفسیر نمونه، ج23، ص: 125
[3] تفسیر نمونه، ج23، ص: 132
منبع: پایگاه حوزه، شماره 14015
