تفسیر آیه 53 سوره فرقان (آمیخته نشدن آب دو دریا)

مرج البحرین  که در قران به آن اشاره شده چه منطقه ای است ؟

 خداوند در قرآن می فرماید:(مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ یَلْتَقِیانِ). (بَیْنَهُما بَرْزَخٌ لا یَبْغِیانِ)[1] می‏فرماید:” دو دریای مختلف را در کنار هم قرار داد در حالی که با هم تماس دارند” ” اما در میان آن دو برزخی است که مانع از طغیان و غلبه یکی بر دیگری می‏باشد”

 منظور از این دو دریا به گواهی آیه 53 سوره” فرقان” دو دریای آب” شیرین” و” شور” است، آنجا که می‏فرماید وَ هُوَ الَّذِی مَرَجَ الْبَحْرَیْنِ هذا عَذْبٌ فُراتٌ وَ هذا مِلْحٌ أُجاجٌ وَ جَعَلَ بَیْنَهُما بَرْزَخاً وَ حِجْراً مَحْجُوراً:”او کسی است که دو دریا را در کنار هم قرار داد یکی گوارا و شیرین است و دیگری شور و تلخ، و در میان آنها برزخی قرار داد تا با هم مخلوط نشوند”.

اما در اینکه این دو دریای شیرین و شور کجاست که بر یکدیگر غلبه نمی‏کنند؟ و این برزخی که میان آن دو قرار دارد چیست؟ در میان مفسران گفتگو بسیار است، و بعضی تعبیراتی دارند که نشان می‏دهد وضع دریاهای زمین در آن زمان برای آنها کاملا مشخص نبوده است، از جمله اینکه گفته ‏اند: منظور از این دو دریا دریای فارس و دریای روم است، در حالی که امروز می‏ دانیم این هر دو دریا آب شور دارد و برزخی در میان آن دو نیست.

یا اینکه گفته‏ اند: منظور دریای آسمان است، و دریای زمین که اولی شیرین و دومی شور است، در حالی که می‏ دانیم دریایی در آسمان وجود ندارد جز ابرها و بخاراتی که از اقیانوسهای زمین برمی‏خیزد.

یا اینکه گفته‏ اند: منظور از دریای شیرین آبهای زیرزمینی است، که با آبهای دریاها مخلوط نمی‏ شود، و برزخ میان این دو دیوارهای این مخازن آنها است.

در حالی که می‏ دانیم در زیرزمین چیزی به صورت دریا کمتر یافت می‏شود، بلکه ذرات آب در لابلای ذرات خاک و شن مرطوب مخفی و پنهان است هنگامی که در نقطه‏ای چاه می‏کنند این رطوبتها تدریجا جمع شده و آب ظاهر می‏گردد، بعلاوه لؤلؤ و مرجان که در آیات بعد به آن اشاره شده از آبهای زیرزمینی به دست نمی‏آید.

پس منظور از این دو دریا چیست؟

در تفسیر سوره فرقان آیه 53 نیز به این واقعیت اشاره کردیم که رودخانه‏ های عظیم آب شیرین هنگامی که به دریاها و اقیانوسها می‏ریزند معمولا دریایی از آب شیرین در کنار ساحل تشکیل می‏دهند و آب شور را به عقب می‏رانند و عجب اینکه تا مدت زیادی این دو آب شیرین و شور به خاطر تفاوت درجه غلظت به هم آمیخته نمی‏شوند.[2]

در باره این دو دریا تفسیر جالب دیگری از ناحیه بعضی گفته شده که منظور از آن احتمالا جریان” گلف استریم” است‏  در سراسر اقیانوسهای جهان رودهای عظیمی در حرکت است که یکی از نیرومندترین آنها” گلف استریم” نام دارد.این رود عظیم از سواحل آمریکای مرکزی حرکت می‏ کند و سراسر اقیانوس اطلس را می‏پیماید و به سواحل اروپای شمالی می‏رسد.این آبها که از مناطق نزدیک به خط استوا حرکت می‏کنند گرم هستند، و حتی رنگ آنها گاه با رنگ آبهای مجاور متفاوت است، و عجب اینکه عرض همین رود عظیم دریایی (گلف استریم) در حدود 150 کیلومتر، و عمق آن چند صد متر می‏باشد! سرعت آن در بعضی از مناطق به قدری است که در یک روز 160 کیلومتر راه را طی می‏کند.

تفاوت درجه حرارت این آبها با آبهای مجاور در حدود 10 تا 15 درجه است، و لذا حاشیه غربی آن را دیوار سرد می‏نامند. ” گلف استریم” یکی از این رودهاست، و در آبهای پنج قاره جهان نظیر این جریان دریایی فراوان است‏[3]برای اطلاع بیشتر به لینک های زیر مراجعه نمایید:

مرز میان آب شور و شیرین

آیه مرج البحرین

مرزمیان دریای شور و شیرین

دریاها و رودخانه ها در قرآن

برخی هم شواهد دیگری ارائه داده اندکه میتوانید به لینک ذیل مراجع کنید

https://www.yjc.ir/fa/news/5643834

منبع: پایگاه حوزه، شماره 14015