خواص دارویی گیاه چای کوهی، ذرت، زنجبیل

نام رایج:

چای کوهی

نام عربی:

مَرمازاد

نام های دیگر:

مرو آزاد (فارسی)، پشمک گیاه، توکلیجه (ترکی)، اسطاکیس (فرنگی)

ماهیت:

نباتی است ساق آن یک عدد و به قدر شبری و قریب به جعده و پر زغب به قدری که گویا از ساق تا آخر در میان پنبه حلاجی کرده بسیار نرم پیچیده اند و گل آن بنفش مایل به سرخی و ریزه و از ساق تا آخر با برگهای بسیار ریزه آمیخته به گل و حکیم میر محمد مومن رحمه الله تعالی نوشته اند که در فیروز کوه مکرر مشاهده کرده واخذ نموده است.

طبیعت:

گرم و خشک و گرمی آن را زیاده از خشکی دانسته اند.

افعال و خواص:

سعوط آن با روغن بنفشه جهت تفتیح سدد دماغی و تقویت دماغ و صداع بلغمی نافع، مقوی معده و جگر و اعضای باطنی و تحلیل ریاح و امراض بارده جگر و رحم و مدر حیض است.

نام رایج:

ذرت

نام عربی:

ذره

نام های دیگر:

ذره جاورس

ماهیت:

حبی است سفید و شیرین از عدس بزرگ تر و در خوشه بزرگی پر از دانه و نبات آن به قدر یک قامت و کمتر و زیاده بر آن و شبیه به نیشکر و نبات خندروس و بهترین آن سفید بزرگ دامنه سنگین شیرین آن است.

طبیعت:

سرد و خشک است

افعال و خواص:

قوی الغذا و غلیظ تر از دخن و مجفف و حابس اسهال و در جمیع افعال مانند خندروس است و ضماد آن مبرد و مجفف و رادع و همچنین جمیع اجزای آن گیاه
***

بدل:

خندروس

مضر:

غلیظ

مصلح:
شیرینی ها روغن ها

نام رایج:

زنجبیل

نام عربی:

زنجبیل

ماهیت:

بیخی است معروف نبات آن شبیه به نبات شقاقل و از آن کوچکتر و برگهای آن باریک و طولانی بقدر یک شبر و زیاده و بی گل و ثمر و در مازندران نیز به هم می رسد.

طبیعت:

تازه ی آن در سوم گرم و در اول خشک و خشک آن در دوم خشک و با رطوبت فضلیه.

افعال و خواص:

مقوی قوت حافظه و هاضمه و معده و کبد و مفتح سدّه جگر و مبهی و محلل ریاح غلیظ معده و امعا و مقطع بلاغم و رطوبات غلیظه چسبیده به سطح معده و امعا و غیرها و مجفف آنها و ملین طبع و مخرج خلط غلیظ و رطوبات دماغی و حلق و برودت اعصاب و جهت فالج و کرم معده و یرقان سدّی و تقطیر البول حادث از برودت و ضعف آلات بول و اسهال که از فساد غذا باشد و با زرده تخم مرغ نیم برشت جهت ازدیاد منی و غلظت آن و با تربد مسهل رطوبات مفاصل و ساقین و معین قوت مسهله تربد و ضماد تر تازه ی نرم سوده ی آن جهت داء الثعلب و تحلیل اورام ریحیه و بارده مائیه و تسکین اوجاع بارده نافع است.

***

بدل:

دارفلفل

مضر:

حلق

مصلح:

عسل و روغن بادام

مقدار شربت:

تا دو درم.
منبع مقاله :
کمالی نژاد، محمد، (۱۳۹۰)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول