نباتی است به قدر ذرعی و از یک تنه چندشاخ می روید و برگ آن مایل به تدویر و غلاف دانه های آن مدور و مثلث الاضلاع و مخطط به سه خط و به اندک سرخی و تخم آن سیاه به قدر خردل و ثقیل الرایحه.
خواص دارویی گیاه اسفند
نام رایج:
اسفند
نام عربی:
حُرمل
نام های دیگر:
اسپند، سپند، اسپنج (شمال کشور)
ماهیت:
نباتی است به قدر ذرعی و از یک تنه چندشاخ می روید و برگ آن مایل به تدویر و غلاف دانه های آن مدور و مثلث الاضلاع و مخطط به سه خط و به اندک سرخی و تخم آن سیاه به قدر خردل و ثقیل الرایحه.
طبیعت:
در سوم گرم و در دوم خشک
افعال و خواص:
لطیف و جالی سینه و شش از رطوبت لزجه و محلل ریاح امعاء و مواد غلیظه، مبهی و مسمن و مدر شیر و بدل و حیض و مسهل سودا و بلغم غلیظ و حب القرع، آشامیدن جرم آن جهت صرع و فالج و جنون و نسیان و سائر امراض بارده دماغیه و عصبانیه و تسخین اعضای دماغ و سائر بدن و رفع استسقاء و یرقان و سدد و قولنج و عرق النساء نافع و آشامیدن نقوع آن جهت تحلیل مواد سوداویه و تصفیه خون و نرم داشتن طبع و چون با تخم کتان و عسل سرشته بدان مداومت نمایند جهت رفع ضیق النفس بی عدیل و نطول آب مطبوخ آن جهت تقویت اعضاء و سیاه کردن موی و ازاله خدر و سعوط آب مطبوخ آن جهت نزله و سرخی چشم
***
بدل:
قردمانا – تخم سداب
مضر:
مضر محرورین و مصدع و مغشی
مصلح:
ربوب میوه های ترش و سکنجبین و ترشیها – کتیرا
مقدار شربت:
تا ۱ مثقال
قوت:
تا ۴ سال
حرمل بلغم و سودا براند *** زنان را حیض آوردن تواند
کلیم یوسفی
منبع مقاله :
کمالی نژاد، محمد، (۱۳۹۰)؛ برگ کهن، تهران: چوگان، چاپ اول
