فلسفه انتصاب امامت علی(ع) در غدیر خم

چرا حضرت محمد(ص) برای معرفی امام علی(ع) به جای غدیر خم، در مکه اقدام به این کار نکرد؟

پیامبر گرامی اسلام(ص) تنها بر اساس فرمان خداوند عمل می کرد. اگر چه پیامبر اسلام(ص) قبل از غدیر بارها وصایت و جانشینی حضرت علی(ع) را بیان کرده بود که حدیث (یوم الدار و بدء الدعوة) و دیگر احادیث شهرت دارند ولی جریان غدیر که تأکید بیانات قبلی رسول خدا صلی الله علیه و آله و سلم بود به دستور صریح خداوند بود و این دستور بعد از اتمام مراسم حج و در راه بازگشت پیامبر اکرم(ص) به مدینه صادر شد هنگامی که کاروان به سرزمین (رابغ) که در سه میلی (جحفه) قرار دارد رسید این وحی در نقطه ای به نام غدیر خم فرود آمد و با آیه «یا أَیُّهَا الرَّسُولُ بَلِّغْ ما أُنْزِلَ إِلَیْکَ مِنْ رَبِّکَ وَ إِنْ لَمْ تَفْعَلْ فَما بَلَّغْتَ رِسالَتَهُ وَ اللّهُ یَعْصِمُکَ مِنَ النّاسِ إِنَّ اللّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الْکافِرینَ، ای پیامبر! آن چه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده است، کاملاً (به مردم) برسان! و اگر نکنی، رسالت او را انجام نداده‏ای! خداوند تو را از (خطرات احتمالی) مردم، نگاه می‏دارد؛ و خداوند، جمعیّت کافران (لجوج) را هدایت نمی‏کند»[i] ، پیامبر اسلام مأمور نصب حضرت امیر(ع) به مقام خلافت و وصایت شده است. با این حال وجهی برای این سؤال باقی نمی ماند که چرا پیامبر(ص) قبل از دستور خداوند این عمل را انجام نداده است چون مراسم حج و مکه، قبل از فرا رسیدن این فرمان الهی بوده است.

علاوه منطقه غدیر منطقه ای بود که در آن جا کاروانان از هم جدا می شدند و هر کدام راهی منطقه خود می شدند این کاروان عظیم مسلمانان قبل از پراکندگی و درست در محل تقسیم راهها، سه روز بار انداخته و آماده مراسم غدیر می شوند این در حالی است که مسلمانان از وظایف خود و مناسک حج فارغ البال شده و همگی منتظر رسیدن به منازل و شهرهای خود هستند و سه روز نگه داشتن مردم با این وضعیت کاملاً آنان را مهیا کرده است تا عظمت و اهمیت این موضوع را دریافت کنند.