علت قرار گرفتن محرم در اول سال هجری قمری

چرا اول محرم مبداء سنوات هجری قمری قرار داده شده ،با توجه به اینکه هجرت پیامبر (ص) در اول محرم صورت نگرفته

برای محاسبه تاریخ و زمان، نیاز به مبدأ تاریخ است. مبدأ تاریخ قرار دادی است که ما می‏توانیم نقطه خاصی از تاریخ را مبدأ تاریخ قرار دهیم و حوادث تاریخی قبل یا بعد از آن را نسبت به آن بسنجیم. معمولاً یک حادثه مهم تاریخی که زمان آن به طور دقیق مشخص است می‏تواند مبدأ تاریخ قرار گیرد.

به همین جهت مبدأ سال میلادی، ولادت حضرت عیسی(ع) است که از آن تا به حال 2000 سال می‏گذرد. گفتنی است که یک دور حرکت انتقالی زمین به دور خورشید یا حرکت ظاهری خورشید در کمربندی در آسمان (به نام منطقة البروج) یک سال می‏شود.

تاریخ برگردان میلادی هم اول ژانویه مطابق با یازدهم دی ماه است. هجرت پیامبر گرامی اسلام از مکه به مدینه و تشکیل اولین حکومت اسلامی در مدینه نیز مبدأ تاریخ مسلمانان است که به آن تاریخ هجری گفته می‏شود.

تاریخ هجری به دو گونه محاسبه می‏شود: شمسی و قمری. مبنای سال شمسی، حرکت انتقالی زمین به دور خورشید است (یک دور کامل آن یا یک دور کامل حرکت ظاهری خورشید در منطقة البروج و رسیدن آن به اول برج حمل که مدت آن 365 روز و حدود 6 ساعت است). اول بهار نیز به خاطر سرسبزی و حیات دوباره پیدا کردن طبیعت، سال برگردان شمسی قرار داده شده است.
مبنای سال قمری، چرخش ماه به دور زمین است (دوازده دور چرخیدن ماه به دور زمین یک سال قمری است که 354 روز است و تقریبا یازده روز از سال شمسی کمتر است). سال برگردان آن اول ماه محرم است.
یازده روز اختلاف بین سال شمسی و قمری باعث شده که الان می‏گوییم: از تاریخ هجرت پیامبر(ص) به تاریخ شمسی 1378 سال و به تاریخ قمری 1420 سال می‏گذرد.
مطلبی را که در ادامه سؤال نوشته ‏اید قدری مبهم است(!) اگر منظور شما این است که در اول سال قمری و میلادی، زمین در چه وضعیتی نسبت به خورشید قرار دارد؛ می‏توان گفت: در اول سال قمری وضعیت مشخصی ندارد و هر سال فرق می‏کند. به همین جهت می‏بینیم که ماه محرم در تمام فصول سال قرار می‏گیرد. اول سال میلادی، اوایل زمستان است (دو ماه و نوزده روز قبل از نوروز) و یا در وضعیتی است که خورشید در برج جدی قرار می‏گیرد.

برای آگاهی بیشتر ر.ک: اصول و مبانی جغرافیای ریاضی زمین در فضا، دکتر تقی عدالتی.[1]

منبع: پایگاه حوزه، شماره 18524