عوامل موثر در تربیت کودکان(بخش دوم)

والدین قبل از اینکه کودک شان در بیرون از خانه برای خودشان الگوی را انتخاب کنند باید کودک شان را با الگوی عظیم و شخصیت بزرگ آشنا کنند.
 

ما در بخش اول این مطلب به وظیفه تربیتی والدین اشاره کردیم و گفتیم که والدین باید استعداد و هدف داشتن را در کودک بارور کنند و اینکه نباید در در تربیت چیزی را به کودک شان تحمیل کنند که نتیجه تحمیل کردن خواسته چیزی جزء بریدن از مسیر برای کودک تان نیست، در عوض باید با تشویق کردن کودک مان را به حرکت در مسیر مورد نظر ترغیب کرد.
 

والدین برای اینکه کودکان خود را در برار آفت های جامعه پر تنش و پر چالش ایمن کنند تا از مسیر درست و صحیح تربیتی منحرف نشوند باید چند خصوصیت را در فرزندشان پرورش دهند. یکی از این خصوصیات این است که به کودک شخصیت بدهیم و او را مستقل بار بیاریم در این صورت در مواجهه با الگوها، حرف ها، عقیده های مختلف کم نمی آورد و تحت تاثیر قرار نمی گیرد و همان راهی که درست است را پیش می گیرد و دچار انحراف نمی شود.

یکی دیگر از خصوصیاتی که در کودکان باید ایجاد کرد، آزاد منشی و حریت است، پرورش این خصلت باعث می شود اگر روزی فرزندمان وارد مسیر غلطی شد و به اشتباه خودش پی برد، لجاجت در ادامه دادن به مسیر غلطش نکند، در عوض دنبال مسیر درست برود. خصوصیات آخری که والدین باید به فرزندان بیاموزند، قدرت تفکر و تحلیل شرایط است. اگر کودکان بتوانند شرایط و محیط افراد را درست تحلیل کنند و بتوانند درست فکر کنند، هیچ وقت در تلاطم روزگار دچار انحرافات نمی شود.
 

والدین برای درست تربیت کردن فرزندشان می توانند از عواملی در ادامه بیان خواهیم کرد، استفاده کنند.
 

کودک هم مانند همه انسان ها دارای غریزه تقلید هستند بلکه در کودکان این غریزه بیشتر وجود دارد، برای همین بحث الگو سازی برای کودکان اهمیت پیدا می کند، اساسا کودکان از وقتی که به دنیا می آیند نیاز به الگوی دارند تا از او تقلید کنند که پدر نقش این الگو را بازی می کند و کم کم این پدر برای کودک خود به عنوان قهرمان بحساب می آید، هر چقدر پدر باشخصیت تر باشد سطح شخصیت کودک هم به همان میزان بالا می رود. گاهی متاسفانه دیده می شود که در خانواده شخصیت پدر توسط مادر یا دیگران تحقیر می شود و یا اینکه خود پدر با رفتار های اشتباه خودش را خوار کند و یا اینکه پدر و مادر در مقابل چشم فرزندان همدیگر را کوچک کنند، نتیجه این می شود که پدر و مادر دیگر نمی توانند الگو و قهرمان زندگی کودکان باشند، اینجاست که کودکان یا به خود پناه می برند یا به دیگران، اگر به خود پناه ببرند دچار انزوا می شوند و اگر به دیگران پناه ببرند احتمال اشتباه بودن الگو وجود دارد که در این صورت به فساد کشیده می شود.
 
بنابراین والدین باید سعی کنند که شخصیت هم دیگر را حفظ کنند، تا در الگو کودک خدشه ای وارد نشود، مخصوصا مادر باید حرمت و شخصیت پدر را حفظ کنند زیرا همانطوری که امام باقر (علیه السلام) فرمود: «حفظ اطفال از خطرات و انحراف‌ها در صلاحیت و شایستگی (وظیفه) پدران آن‌ها است.» (۱) نقش پدر در تربیت و شخصیت دهی فرزند بسیار مهم است. پس والدین باید از روحیه تقلید پذیری که در کودکان وجود دارد استفاده کنند تا آنها را به سمت خوبی ها بکشانند ولی باید بدانند همین عامل می تواند فرزندشان را به بدی ها بکشاند.

فرزندان تا زمانی در خانه هستند و تحت تربیت پدر و مادر و الگو جزء والدین خودشان ندارد، مشکل خاصی در تربیت ایجاد نخواد شد اما زمانی که فرزندان وارد محیط بیرون می شوند با الگوهای متعددی روبه رو می شوند، در اینجا والدین باید با زرنگی و غیر مستقیم از افرادی که می تواند الگوی خوبی برای فرزندشان باشند، تعریف کنند و از کسانی که همنشینی کودک شان با آنها خطر آفرین است، انتقاد کنند. والدین باید مواظب باشند که به زور کودک شان را از الگوی محبوبش جدا نکنند، چون طبق روایت از پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) که می فرمایند: « انسان بر هر چیزی که منع شود، حریص می شود» (۲) کودک هم همین طور است اگر به صورت مستقیم او را از شخصیت محبوبش منع کنید، بیشتر علاقه مند و تشنه تر می شود و همین باعث می شود از خانواده خود بیشتر فاصله بگیرد.
 
والدین قبل از اینکه کودک شان در بیرون از خانه برای خودشان الگوی (از نظر پدر و مادر نامناسب و از نظر خود کودک مناسب) را انتخاب کنند باید کودک شان را با الگوی عظیم و شخصیت بزرگ آشنا کنند تا دچار فساد و انحراف تربیتی نشوند. همانطوری امیرالمومنین (علیه السلام) در این باره می فرمایند: « به کودکان‌تان چیز‌هایی بیاموزید که خداوند با آن چیز‌ها سودشان می‌رساند تا مرجئه (منحرفان عقیدتی) با دیدگاه‌شان بر آنان چیره نشوند.» (۳) در اینجا والدین با آموختن مطالب درست و آشنایی با معنویت و انتخاب الگو مناسب برای فرزند، او را از عقاید باطل و انحرافات بیمه خواهند کرد.
 
ادامه دارد…

پی نوشت :
[۱]. محمدباقر مجلسی، بحارالانوار، بیروت: دار احیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق ، ج ۱۵، ص ۱۷۸ { یُحْفَظُ الْاَطْفالُ بِصلاحِ آبائِهِمْ }
[۲]. حسام الدین متقى هندى، کنز العمال، بیروت: موسسه الرساله، ۱۴۰۹ ،  ۴۴۰۹۵}  إنّ ابنَ آدمَ لَحَریصٌ على ما مُنِعَ{
[۳]. محمدبن یعقوب کلینی، اصول کافی، تهران: دار الکتب الاسلامیه، ۱۳۸۸، جلد ۱، صفحه ۳۲ { علموا صبیانکم ما ینفعهم الله به لا یغلب علیهم المرجئه برایها }