سبک ارتباطی صحیح با دیگران را بشناسید

تعداد کلمات: ۹۱۸ کلمه / تخمین زمان مطالعه: ۵ دقیقه

ضرورت انتخاب سبک ارتباطی مناسب

لازمه زندگی اجتماعی انسان ها، ناگزیر بودن از ارتباط با دیگران است. برخورداری از یک سبک ارتباطی خوب، موجب می شود تا موفقیت های زیر در ارتباطات حاصل گردد:

1. پیام شما به خوبی فهمیده شود.
2. هم شما و هم مخاطب شما از ارتباط به وجود آمده راضی باشید.
3. به حق خود برسید.
4. به حقوق دیگران احترام بگذارید.
5. دچار آفات ارتباط مانند تعارف، رودربایستی و شرم و حیای نابجا نشوید.
6. پیامدهای ارتباط غلط، دامنگیر شما نشود.
7. و … .

انواع سبک های ارتباطی

سبک ارتباطی سلطه پذیر

در این سبک، فرد خواسته های خود را بیان نکرده و یا به ندرت بیان می کند، از حق خود دفاع نمی کند، به دیگران اجازه می دهد تا به حقوقش احترام نگذاشته و یا حق او را نادیده بگیرند. از گفتن «نه» به دیگران شرم دارند و یا برای اینکه دیگران را از خود نرنجانند، از گفتن «نه» خودداری می کنند.
این افراد نه تنها خواسته ها و نیازهای خود را نادیده گرفته، بلکه به خود احترام نیز نمی گذارند. فراموش نکنید این شما هستید که با حفظ حریم خود، نباید اجازه هیچگونه تعرضی را به حریمتان بدهید و با این کار، احترام و ارج و قرب خود را حفظ کنید.
امیرالمومنین علیه السلام فرمودند: «خض الغمرات الی الحق حیث کان»[۱] برای رسیدن به حق هر جا که باشد، در سختی ها غوطه ور شو.
رفتار سلطه پذیرانه، به گونه ای شگفت انگیز در جامعه رواج دارد و گویا اینگونه رفتار برای بسیاری از افراد جامعه به شیوه ای از زندگی تبدیل شده است[۲].

سبک پرخاشگرانه

افراد پرخاشگر با آسیب رساندن به دیگران خواهان رسیدن به حق خود و خواسته هایشان هستند. این افراد گاهی به حقوق دیگران نیز تجاوز کرده و یا آن را نادیده می گیرند. ابزار مورد استفاده این افراد شامل بلند کردن صدا، بددهنی و یا تمسخر دیگران بوده و با این امور سعی دارند تا عقائد، خواسته ها و یا حرف خود را بر کرسی نشانده و بر دیگران تسلط یابند.
فرد پرخاشگر این اعتقاد را دارد که «خواسته من مهم است و خواسته ای که تو داری اهمیت ندارد» لذا با این هدف، بر دیگران چیره شده و حق دیگران را پایمال می کند.
گاهی به نظر می رسد ریشه این رفتار از «احساس حقارت» سرچشمه می گیرد. یعنی با این اعمال خود سعی دارند تا احساس حقارتی که دارند، پشت نقاب پنهان کرده و با پرخاشگری به خواسته خود دست یابند.
پیشوایان دینی ما از این شیوه رفتار با مردم نهی نموده اند. پیامبر اکرم صلی الله و علیه و آله فرمودند: «از سوء خلق بپرهیزید که این عمل سرانجام صاحب خود را به آتش دوزخ گرفتار می کند»[۳]. در بیانی دیگر حضرت فرمودند: «خشم؛ ایمان انسان را فاسد می کند همانگونه که سرکه، عسل را فاسد می کند»[۴].

سبک ابراز وجود

شخصی که مهارت های ابراز وجود را آموخته و آن را به کار می بندد، برخلاف دو سبک گذشته، در رفتارهایش جرئت به خرج داده و به خواسته های خود دست می یابد. به حق خود می رسد. اما سلطه گری بر دیگران نمی کند، بر سر کسی فریاد نکشیده و یا به کسی توهین نمی کند.
ابراز وجود واقعی سبب می شود تا نه تنها از حریم و حدود خود محافظت کرده، بلکه به حقوق دیگران نیز اهمیت داده و به آنها احترام بگذارید. 

مقایسه سه سبک

به عنوان مثال، سه سبک رفتاری را را در یک موقعیت، مورد بررسی قرار می دهیم: آقای احمدی هر وقت به دوستش می رسد، وقتش صرف گوش دادن به صحبتهای او شده که اعتقادات غلطی دارد و بر آن پافشاری زیادی می کند.
رفتار سلطه پذیر: آقای احمدی با آنکه باید به اداره برود و دیرش شده، اما با ناراحتی به حرف های دوستش گوش می کند که مبادا او رنجیده و ناراحت شود.
رفتار پرخاشگرانه: آقای احمدی با فریاد زدن و توهین به دوستش، از او می خواهد تا دست از سر او بردارد: «دست از سرم بردار، تو همیشه مزاحم من هستی، تا کی می خواهی به کارت ادامه بدهی».
رفتار جرئت مندانه: آقای احمدی با قطع کردن صحبت دوستش و عذرخواهی از او به جهت این عمل، از او می خواهد تا به علت دیر شدن کارش، صحبت را به زمانی دیگری موکول کنند. در ضمن این نکته را هم متذکر می شود که خودش نیز حرفهای مهمی را باید در مورد عقائد دوستش با او در میان بگذارد.
مسلما نتیجه سبک ابراز وجود و رفتار جرئتمندانه بهتر از دو شیوه دیگر خواهد بود و آرامش و رضایت دو طرف گفتگو را دربر خواهد داشت.