بررسی نقش و تاثیرات فمینیسم در رسانه

امروزه با توجه به گسترش روزافزون رسانه‌ها خصوصاً رسانه‌های دیجیتال می‌توان گفت که رسانه‌ها در همه جای زندگی ما حاضرند. دلیل آن هم فقط به افزایش مطلق حجم و تنوع تجهیزاتی، که مخصوصا برای آسان کردن فرایندهای اطلاعات و ارتباطات طراحی شده، برنمی‌گردد؛ بلکه چیزهای هرچه بیشتری به رسانه‌های ارتباطی و اطلاعاتی تبدیل می‌شود؛ و فرایند رسانه‌ای شدن در جهان کنونی در حال گسترش می‌باشد. مطابق گزارشی در سال ۱۹۹۹، دختران و پسران جوان روزانه تقریباً ۶٫۵ ساعت با رسانه‌های گوناگون از اینترنت و تلویزیون گرفته تا ویدئوگیم‌ها و… مواجه‌ هستند و با آن‌ها در تعاملند. امروزه افراد در معرض نهادهای رسانه‌ای متولد می‌شوند، می‌اندیشند، و رفتارهای خود را براساس الگوهای برگرفته از رسانه سامان می‌دهند.
از سویی دیگر، رسانه‌ها کارکرد انتقال یا ساخت فرهنگ را به ‌عنوان بخشی از کارکردهای اجتماعی مختلف به عهده دارند و نکته مهم در این است که رسانه‌ها در این گزینش و در بازنمایی خود دارای اختیار هستند؛ بنابراین اینکه رسانه‌‌ها از کدام زاویه به مسائل جامعه می‌نگرند اهمیتی اساسی می‌یابد. بنابراین با توجه به نقش برجسته رسانه‌ها در انتقال یا ساخت ارزش‌ها و هنجارها و گستره نفوذ و مخاطب، رسانه‌ها و خصوصاً رسانه‌های جمعی مورد توجه جدی فمینیست‌ها می‌باشند.
 

رسانه‌های جمعی به‌عنوان یکی از مهم‌ترین منابع تولید فرهنگ در جوامع مدرن، همواره مورد نقد و تحلیل فمینیسم قرار گرفته است. تصویر فرهنگی زنان در رسانه‌های جمعی از نظر فمینیست‌ها در جهت حمایت و تداوم تقسیم کار جنسی و تقویت مفاهیم پذیرفته‌شده دربارۀ «زنانگی» و «مردانگی» به‌کار می‌رود. رسانه‌ها به ما می‌گویند که زنان باید در نقش همسر، مادر و کدبانو ظاهر شوند و در یک جامعۀ پدرسالار، سرنوشت زنان به جز این نیست. همچنین رسانه­ها تاکید می کنند که در برابر زنان مودب، احساساتی، عاطفی، منفعل و وابسته؛ مردان باید جسور، گستاخ، عاقل، فعال و مستقل باشند.
بازتولید فرهنگی، نحوه ایفای این نقش‌ها را به زنان می‌آموزد و سعی می‌کند آن‌ها را در نظر زنان طبیعی جلوه دهد. یکی از نقدهای عمدۀ فمینیسم نسبت به فرهنگ رسانه‌ای و توده‌ای، دربارۀ غیاب گفتمانی زنان در تولید فرهنگی است. استدلال کلی فمینیسم در نقد رسانه‌های جمعی را می‌توان در اندیشه «فنای نمادین زنان» خلاصه کرد. به نظر فمینیست‌ها، سازندگان فرهنگ توده‌ای، علایق و نقش زنان در تولید فرهنگی را نادیده گرفته‌اند و زن را از عرصه فرهنگ غایب شمرده یا صرفاً به بازنمایی وی به‌عنوان موجودی تابع در نقش‌های جنسی پرداخته‌اند
تاچمن، فنای نمادین زنان در رسانه‌های جمعی را در ارتباط با «فرضیۀ بازتاب» می‌داند. بر اساس این فرضیه، رسانه‌های جمعی ارزش‌های حاکم در یک جامعه را منعکس می‌کنند. این ارزش‌ها نه به اجتماع واقعی، بلکه به بازتولید نمادین اجتماع، یعنی به نحوی که میل دارد خود را ببیند، مربوط هستند. او معتقد است که اگر موضوعی به این صورت متجلی نشود، فنای نمادین صورت می‌گیرد. محکوم‌شدن و ناچیز به‌حساب‌آمدن یا حضورنداشتن، معنای فنای نمادین است.
جریان مداوم و مکرر بازنمایی رسانه‌ها از جهان واقع، به طرز قوی بر ادراکات و کنش‌های مخاطبان تأثیر می‌گذارد؛ زیرا فرض بر این است که این بازنمایی‌ها عین واقعیت است. برخی معتقدند رسانه‌های جمعی توجه مخاطب را به موضوعات خاصی سوق می‌دهند. رسانه‌ها مدام موضوعاتی را عرضه می‌کنند که نشان‌دهنده چیزهایی است که تودۀ مردم باید راجع‌به آن‌ها فکر کنند، بدانند و احساس کنند. با ورود به عصر دیجیتال و پیشرفت و توسعه فزاینده رسانه‌ها، رسانه‌ها قدرت خارق‌العاده‌ای‌ پیدا کرده‌اند. رسانه در دست عده‌ای خاص قرار دارد و سعی می‌کند ارزش‌ها و هنجار مورد پسند آن قشر خاص را ترویج کند؛ بنابراین زمینه سوءاستفاده از قدرت فوق‌العاده رسانه‌های جمعی بسیار گسترده‌تر از پیش شده است