تضعیف هویت دینی کاربران در فضای مجازی
تضعیف هویت دینی کاربران در فضای مجازی
فضای مجازی عموماً افراد را به سمت کاهش حساسیت نسبت به شبهات دینی و توهینهای مذهبی میبرد. از سوی دیگر بین مدت زمان عضویت و میزان استفاده از فیسبوک با هویت دینی کاربران رابطه معنادار معکوس وجود دارد. با ما همراه باشید.
تضعیف هویت دینی کاربران در فضای مجازی
تعداد کلمات ۱۲۲۸ / تخمین زمان مطالعه ۶ دقیقه
کاهش حساسیتها و افزایش شبهات دینی[i]
اگر فردی هم پاسخ به این شبهه یا سؤال را بداند و بخواهد درصدد پاسخگویی به آنها برآید، باید وقت زیادی را صرف این کار کند. از طرفی پاسخ به شبهه، چنان چه عالمانه و هدفمند شده طراحی شده باشد، زمان زیادی صرف میکند و باید از منابع مختلف استدلال آورده شود. همین موضوع باعث طولانی شدن متن میشود. از آنجایی که افراد در فضای مجازی به هیجان زیاد عادت کردهاند و حوصله مطالعه جدی در این فضا از آنها گرفته شده است، متن نوشته شده از سوی وی بدون مخاطب باقی میماند. از آنجایی که ماهیت وجودی فرد در فضای مجازی دیده شدن است، چنین فردی پس از مدتی مجبور است یا ارتباطاتش را محدود کند یا حساسیت خود را کاهش دهد. در همین زمینه پژوهش انجام شده[ii] نشان میدهد بین مدت زمان عضویت و میزان استفاده از فیسبوک رابطه معنادار معکوس و بین واقعی تلقی کردن محتوای شبکههای اجتماعی مجازی و هویت دینی کاربران رابطه معنادار مثبتی وجود دارد؛ یعنی هر چه مدت زمان عضویت و میزان استفاده از فیسبوک افزایش پیدا کند، هویت دینی کاربران ضعیفتر میشود. وجود رابطه معکوس و معنادار هویت دینی با تعامل در فیسبوک نشان میدهد که متناسب با افزایش میزان استفاده و مدت زمان عضویت در این شبکه میان جوانان، مؤلفههای هویت دینی دستخوش دگرگونی میشود و احساس تعلق خاطر به شاخصهای هویت دینی، ماهیتی انتخابی به خود میگیرد و در نتیجه برخی از ابعاد هویت دینی تضعیف میشود. یافتههای «رفعتجاه» و «شکوری»، «عباسی قادی» و «احمدپور» و «قادرزاده» نیز حکایت از همین امر است. یافته این پژوهش همچنین نشان میدهد عامل محافظتکننده فرد در مقابل این آسیب، میزان سواد رسانهای وی و واقعی تلقی نکردن محتوای شبکههای اجتماعی است.
کاهش حساسیتهای دینی نسبت به حجاب و عفاف
نظریه لوث مسئولیت
تهیه و تنظیم: خانم حدیثه اسفندیار
منبع: محمد حسین سیاح طاهری و دیگران؛ (۱۳۹۵)، حقیقت مجازی، انتشارات مرکز ملی فضای مجازی
بیشتر بخوانید:
فضای مجازی چیست؟ ( بخش اول)
فضای مجازی ؛ آسیب ها و تهدیدها (بخش اول )
آسیبشناسی اینترنت، فضای مجازی و شبکههای اجتماعی (۱)
آسیبهای مالی و حیثیتی در فضای مجازی را بشناسید
پی نوشت :
وَ لا تَقْفُ ما لَیْسَ لَکَ بِهِ عِلْمٌ إِنَّ السَّمْعَ وَ الْبَصَرَ وَ الْفُؤادَ کُلُّ أُولئِکَ کانَ عَنْهُ مَسْؤُلاً (اسرا/ ۳۶)
«از آنچه به آن آگاهی نداری پیروی مکن چرا که گوش و چشم و دل همه مسئولاند.»
لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ ظَنَّ الْمُؤْمِنُونَ وَ الْمُؤْمِناتُ بِأَنْفُسِهِمْ خَیْراً وَ قالُوا هذا إِفْکٌ مُبِینٌ (نور/ ۱۲)
«چرا هنگامی که این [تهمت] را شنیدید، مردان و زنان باایمان نسبت به خود (اهل ایمان) گمان خیر نبردند و نگفتند این دروغی آشکار است.»
إفْکٌ دروغی است که در جامعه موجی بیافریند و اذهان را مشوش کند. (مجمع البیان، ذیل نور/ ۱۹)
إِذْ تَلَقَّوْنَهُ بِأَلْسِنَتِکُمْ وَ تَقُولُونَ بِأَفْواهِکُمْ ما لَیْسَ لَکُمْ بِهِ عِلْمٌ وَ تَحْسَبُونَهُ هَیِّناً وَ هُوَ عِنْدَ اللَّهِ عَظِیمٌ (نور/ ۱۵)
«شایعه را از زبان یکدیگر میگرفتید و با دهان خود سخنی میگفتید که به آن یقین نداشتید و آن را کوچک میپنداشتید، در حالی که نزد خدا بزرگ است.»
وَ لَوْ لا إِذْ سَمِعْتُمُوهُ قُلْتُمْ ما یَکُونُ لَنا أَنْ نَتَکَلَّمَ بِهذا سُبْحانَکَ هذا بُهْتانٌ عَظِیمٌ (نور/ ۱۶)
«چرا هنگامی که آن را شنیدید نگفتید ما حق نداریم که به این سخن تکلم کنیم. خداوندا منزهی تو این بهتان بزرگی است؟!»
یا أَیُّهَا الَّذِینَ آمَنُوا إِنْ جاءَکُمْ فاسِقٌ بِنَبَإٍ فَتَبَیَّنُوا أَنْ تُصِیبُوا قَوْماً بِجَهالَهٍ فَتُصْبِحُوا عَلى ما فَعَلْتُمْ نادِمِینَ (حجرات/ ۶)
«ای کسانی که ایمان آوردهاید اگر شخص فاسقی خبری برای شما آورد، درباره آن تحقیق کنید تا مبادا به گروهی از روی نادانی آسیب برسانید و از کرده خود پشیمان شوید.»
إِنَّ الَّذِینَ یُحِبُّونَ أَنْ تَشِیعَ الْفاحِشَهُ فِی الَّذِینَ آمَنُوا لَهُمْ عَذابٌ أَلِیمٌ فِی الدُّنْیا وَ الْآخِرَهِ (نور/ ۱۹)