آشنایی با خواص درمانی کرفس پرورشی

کرفس پرورشی واریته‌ای از کرفس وحشی می‌باشد که از نظر شکل ظاهری و خواص درمانی تقریباً مشابه یکدیگر می‌باشند. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به کرفس پرورشی که جزء سبزی‌های خوردنی می‌باشد اشاره شده است. استفاده از تخم کرفس برای خانم‌های باردار و مادران شیرده ممنوع می‌باشد. زیاده‌روی در مصرف تخم کرفس افزاینده فشار خون، تضعیف کننده نیروی جنسی و سبب ایجاد ناراحتی‌های ریوی، استفراغ، دلپیچه، ضعف حافظه و زخم معده می‌شود.

نام علمی:

Apium graveolens var dulce Dc.، نام فرانسه Celeri و نام انگلیسی آن celery می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی و در کتب طب سنتی، کرفس پرورشی، کرفس معمولی و کرفس بستانی نامیده شده است.

تیره گیاه:

جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و دو ساله به ارتفاع حدود ۷۰ سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ی منشعب، تو خالی و شیاردار، برگ‌های آن مرکب و متشکل از حدود ۷ برگچه‌ی دندانه‌دارِ سبز رنگ و دمبرگ‌های آنها گوشتی، دراز و سبز مایل به سفید می‌باشند. در انتهای شاخه، گل دهنده، گل‌های آن به صورت گل آذین چتری و رنگ گل‌ها سفید مایل به سبز است. میوه‌اش فندقه، قهوه‌ای رنگ با خطوط سفید و محتوای دو عدد تخم می‌باشد. در ضمن کرفس دارای ریشه‌ای قائم است که از اطراف این ریشه، ریشه‌های جانبی متعدد و از قسمت انتهایی آن ساقه‌های تو خالی و شیاردار خارج می‌شوند.

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب کشورها و در ایران به صورت پرورشی کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در میوه و ریشه:

حاوی اسانس‌های روغنی فرار، فلاونوئید، آپی ئین، آپی ژنین، آسپاراژین، کولین، اسیدهای رزینی، اسیدهای چرب، ویتامین‌های C, B, A، مواد معدنی، فسفر و سیلیس می‌باشند.

بخش مورد استفاده:

تمام قسمت‌های گیاه به جز ریشه

نحوه مصرف:

معمولاً ساقه و برگ‌های گیاه را به صورت تازه یا پخته استفاده می‌کنند.

خواص درمانی:

تقویت کننده نیروی جنسی و رفع کننده ناراختی‌های عصبی، خواب‌آور و آرام‌بخش، ضد اضطراب و عصبانیت و تقویت کننده حافظه، ضد افسردگی و ضد اسکوربوت (خونریزی لثه)، سرشار از ویتامین C و اشتهاآور، افزاینده ترشحات ادراری و برطرف کننده سوزش ادرار، لاغرکننده و صاف کننده صدا، کاهنده فشار خون و ضد عفونی کننده مجاری ادراری، دفع کننده سنگ کلیه و قاعده‌آور، خارج کننده گازهای دستگاه گوارش و رفع کننده سکسکه، تصفیه کننده خون و خارج کننده سموم از بدن می‌باشد. در ضمن برای سرماخوردگی، سیاتیک، آسم، زردی چهره، اگزما، برص، ورم لوزه‌ها، نقرس، کچلی، درد مفاصل و اسید اوریک بالا نیز مفید است. در استعمال خارجی شستشوی موها با آب کرفس پخته، جلوگیری کننده از ریزش موی سر و پوسته پوسته شدن کف سر می‌باشد. در ضمن غرغره آب کرفس رفع کننده گلودرد چرکی است.

تذکر:

استفاده از تخم کرفس برای خانم‌های باردار و مادران شیرده ممنوع می‌باشد. زیاده‌روی در مصرف تخم کرفس افزاینده فشار خون، تضعیف کننده نیروی جنسی و سبب ایجاد ناراحتی‌های ریوی، استفراغ، دلپیچه، ضعف حافظه و زخم معده می‌شود.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.
نویسنده: صمصام صانعی