شناخت گیاه فَرفیون و خواص دارویی آن

نام علمی:

Euphorbia Helioscopia L.، نام فرانسه Euphorbe و نام انگلیسی آن Sun spurge می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، فَرفیون، آکل نفسه، قاتل نفسه، حافظ النحل، حافظ الاطفال، لبن السودا، فربیون، اوفِربیون، اوبربیون و اَفَربیون نامیده شده است. تصفیه کننده خونِ اشخاصی که زیاد جوش و کورک در بدنشان ظاهر می‌شود می‌باشد. در استعمال خارجی جوشانده‌ی سرشاخه‌های گیاه به عنوان مایع شستشو برای رفع خارش و فروکش کردن جوش و کورک‌ها مفید است.

تیره گیاه:

فرفیون Euphorbiaceae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است یک ساله به ارتفاع حدود ۳۰ سانتی‌متر گاهی موارد بیشتر با ساقه‌ای نسبتاً ضخیم و کوتاه، قسمت پایین ساقه تقریباً عاری از برگ و برگ‌های آن تخم مرغی شکل، دندانه‌دار و اره‌ای، دمبرگ‌ها کوتاه و رنگ برگ‌ها خاکستری روشن می‌باشد. گل‌های آن به صورت گل آذین بر روی ساقه و جام گل‌ها زرد رنگ است. میوه‌اش پوشینه و از نظر شکل ظاهری مدور است. در اثر ایجاد شکاف یا شکستن از ساقه‌ی گیاه شیرابه‌ی سفیدی خارج می‌شود که به آن فَرفیون می‌گویند.

طبیعت شیرابه‌ی فرفیون:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خیلی خشک است.

رویش جغرافیایی:

در سراسر اروپا، شمال آفریقا، نواحی مدیترانه‌ای، منطقه قفقاز، بین‌النهرین، عربستان و در ایران بیشتر در نواحی شمالی از جمله گیلان، بندر انزلی، امامزاده هاشم، اطراف رشت، لاهیجان، مازندران و در جنوب ایران در بم، کرمان، مکران، سرباز، فارس و بوشهر انتشار دار.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در گیاه:

ساپونین، فازین، اوفوربین و بوتیریک اسید در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

شیرابه. در ضمن برگ، دانه و ریشه‌ی گیاه نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک

خواص درمانی:

تصفیه کننده خونِ اشخاصی که زیاد جوش و کورک در بدنشان ظاهر می‌شود می‌باشد. در استعمال خارجی جوشانده‌ی سرشاخه‌های گیاه به عنوان مایع شستشو برای رفع خارش و فروکش کردن جوش و کورک‌ها مفید است.

خواص درمانی برگ:

دم کرده برگ‌ها ضد تب، ضد کرم و ضد انگل می‌باشد.

خواص درمانی ریشه:

ضد کرم و قی‌آور است.

خواص درمانی شیرابه:

در استعمال خارجی از بین برنده زگیل‌ها، تسکین دهنده دردهای عصبی و برای روماتیسم مفید می‌باشد.

تذکر:

به دلیل سمّی بودن زیاده‌روی در مصرف فرفیون زیان‌آور و استفاده از آن برای اشخاص گرم مزاج مضر می‌باشد.

منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.