معرفی زیره‌ی سبز و خواص درمانی آن

نام علمی:

Cuminum cyminum L.، نام فرانسه Cumin و نام انگلیسی آن Cumin seed می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، زیره سبز، سنوت و کمون نامیده شده است.

تیره گیاه:

جعفری Umbelliferae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع حدود ۶۰ سانتی‌متر و دارای ریشه‌ای دراز، باریک و سفید رنگ و ساقه گیاه عمودی، منشعب و تقسیم شده به صورت دوتایی می‌باشد. برگ‌های آن سبز رنگ، متناوب، ظریف، منقسم به بریدگی‌های بسیار نازک و نواری شکل هستند. در انتهای ساقه‌ی اصلی، گل دهنده، گل‌های آن کوچک، به صورت مجتمع و رنگ گل‌ها سفید گاهی موارد صورتی یا ارغوانی می‌باشد. میوه‌اش (زیره سبز) فندقه، بیضوی کشیده، در دو انتها باریک، معطر، رنگ میوه قهوه‌ای متمایل به سبز و طول آن حدود ۵ میلی‌متر است.

طبیعت زیره سبز:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نقاط کشورها از جمله مصر و در ایران در برخی از نواحی استان‌های خراسان، تهران، سمنان، یزد و اصفهان کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در زیره سبز:

رزین، تانن، روغن ثابت، اسانس شامل سیمن، فلاندرن، کومینول و تعدادی ترپن، کومین، کومینول، پروتئین، پاراسیمول، اوژنول، موسیلاژ و غیره در آن تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

میوه (زیره سبز). در ضمن ریشه گیاه نیز خواص دارویی دارد.

نحوه مصرف:

به طور معمول زیره‌ی سبز را به صورت دم کرده استفاده می‌کنند و در صنایع غذایی، دارویی و آرایشی و بهداشتی نیز کاربرد دارد و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها مقدار و نحوه مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

تقویت کننده معده و کبد و اشتهاآور، تصفیه کننده خون و رفع کننده سوءهاضمه، بادشکن و ضدعفونی کننده قوی، قطع کننده ترشحات زنانه مربوط به قاعدگی و ضد نزله‌های حاد و مزمن برونش‌ها، برطرف کننده رطوبت معده و معرق، کاهنده اسپرم و مسکن دردهای کلیه و مثانه، آرام‌بخش و ضد تشنج، خارج کننده گازهای معده و تحلیل برنده ورم بیضه، دارای خواص هورمونی و خارج کننده سنگ کلیه و مثانه، قبض کننده و ضد اسپاسم، شیرافزا و افزاینده میل جنسی زنان، بازکننده قاعدگی و تنظیم کننده عادت ماهیانه، ادرارآور و گشاد کننده مجاری ادراری می‌باشد. در ضمن برای قطره قطره ادرار کردن، به سختی ادرار کردن، صرع، بلع هوا همراه با غذا و ورم زیر پلک چشم نیز مفید است. در استعمال خارجی گذاشتن ضماد زیره سبز بر روی پستان در موارد جمع شدن شیر در آن مؤثر می‌باشد.

تذکر:

مقدار مصرف مجاز پودر زیره‌ی سبز ۲ گرم در روز می‌باشد و زیاده‌روی در مصرف آن برای ریه و کلیه‌ها مضر است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.