آشنایی با خواص درمانی تخم زردک

تخم زردک: نیرو دهنده و اشتهاآور، ادرارآور و فعال کننده روده‌ها، پاک‌سازی کننده دستگاه گوارش و خارج کننده سنگ کلیه، قاعده‌آور و شیرافزا، تقویت کننده عمومی بدن و تنظیم کننده عادت ماهیانه، خارج کننده گازهای معده و روده

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و تر است.

ترکیبات شیمیایی:

اسانس روغنی فرّار در آن مشخص شده است.

نحوه مصرف:

تخم زردک را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری‌ها نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

خواص درمانی:

نیرو دهنده و اشتهاآور، ادرارآور و فعال کننده روده‌ها، پاک‌سازی کننده دستگاه گوارش و خارج کننده سنگ کلیه، قاعده‌آور و شیرافزا، تقویت کننده عمومی بدن و تنظیم کننده عادت ماهیانه، خارج کننده گازهای معده و روده و مفید برای بیماری‌های کبدی می‌باشد. در ضمن برای آب آوردن بدن، بیماری‌های کلیه و هیستری نیز مفید است.

ترکیبات تخم زردک
کاروتنوئیدها شامل آلفا- ، بتا- ، گاما- و زنا- کاروتن، لیکوپن.

روغن فرار (به مقدار اندک) که حاوی ترکیباتی از قبیل پارا – سیمن، لیمونن، دی پنتن، ژرانیول، آلفا- و بتا- کاریوفیلن می باشد.

پولی این هایی از قبیل فالکارینول(کاروتاتوکسین).

مونو و اولیگوساکاریدهایی از قبیل گلوکز و ساکاروز.

نام های دیگر

Yellow Queen Anne’s Lace, Philtron, Carrot, Bird’s Nest, Bees’ Nest

خواص تخم زردک
هویج اثر ضد میکروب و ضد کرم دارد. به عنوان کرم کشی ضعیف بوده، اسانس در ابتدا موجب تحریک و سپس فلج کرم ها می شود.

در آزمایش‌های کنترل شده ای که با استفاده از گیاه روی حیوانات انجام شده، کاهش موقتی در فشار خون شریانی مشاهده گردیده است.

احتمالاً پکتین موجود در تخم زردک و هویج زرد مسئول اثر یبوست زای آن می‌باشد.

اسانس تخم زردک دارای اثر ضعیف ضد باکتری، به ویژه روی باکتری های گرم – مثبت است.

این گیاه همچنین اثری مثبت روی دید چشم و دید در تاریکی (شب کوری) داشته، مدرّی ملایم می باشد.

اشتها آور، ادرار آور و روان کننده روده هاست.

پاک کننده دستگاه گوارش و دفع کننده سنگ کلیه و موثر در درمان بیماری های کلیه است.

برای بیماری های کبد و خارج کردن گازهای معده و روده مفید است.

قاعده آور ، تنظیم کننده عادت ماهیانه و شیرافزا می باشد.

تقویت کننده عمومی بدن ، نیرو دهنده ، برای آب آوردن بدن و هیستری نیز مفید است.

موارد تعیین نشده

برای درمان آلودگی به کرمک (اکسیور) داروی غیرقابل اعتمادی می باشد. گیاه مزبور جهت درمان امراض مربوط به کودکان یعنی ورم لوزه و اختلالات تغذیه‌ای داروی مفیدی است.

به عنوان یکی از عوامل تغذیه ای مفید در درمان اختلالات گوارشی به کار برده می شود. از تخم زردک و هویج زرد همچنین در تهیه فرآورده های دارویی مورد مصرف برای درمان بیماری های جلدی مانند فتودرماتوز و آنومالی های رنگدانه و نیز به صورت چای برای دفع انگلهای روده استفاده می گردد.

بذر زردک و هویج زرد در طب سنتی اسلام و ایران
این گیاه در مکتب مذکور به نام «دوقو» خوانده شده، گرم در درجه دوم و تر در درجه اول است. گرم کننده، مقوی جنسی، پاک کننده معده ، مدرّ (ادرار آور) و قاعده آورمی باشد.

جوشانده آن در درمان دل پیچه، ذات الجنب و سرفه مزمن مفید است.

عوارض جانبی و هشدارها
تاکنون هیچگونه عارضه جانبی مضر و خطرناک ناشی از مصرف بجای مقادیر درمانی گیاه مزبور شناسایی نشده است با این وجود تخم زردک و هویج زرد در صورت تماس با پوست، دارای پتانسیل اندکی برای حساسیت زایی می باشد.

دستورالعمل مصرف تخم زردک
تخم زردک را به صورت دم کرده یا جوشانده استفاده می‌کنند و در طب سنتی برای درمان بیماری ها؛ نحوه و مقدار مصرف آن را پزشک تشخیص داده و تجویز می‌کند.

منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.