معرفی آذاراقی – تخم درخت استریکنین و خواص درمانی آن

نام علمی درخت استریکنین:

Strychnos nux-vomica، نام فرانسه Noix vomique و نام انگلیسی آن Nux-vomica tree می‌باشد. نام‌های دیگر دانه‌ی درخت به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی، کچوله، قاتِل الکَلب، کوچلا و کوچوله نامیده شده است.

تیره گیاه:

لوگانیاسه Loganiaceae

نوع گیاه:

درخت

مشخصات ظاهری درخت:

درختی است همیشه سبز و ناخزان به ارتفاع حدود ۱۵ متر با تنه‌ای ضخیم و شیاردار، شاخه‌های آن نامنظم، سبز و درخشان، برگ‌های آن متقابل، تخم مرغی شکل، براق و با دمبرگی کوتاه می‌باشند. گلهایش به صورت گل آذین، کوچک، سفیدِ مایل به سبز و تقریباً قیفی شکل هستند. میوه‌اش به ابعاد یک پرتقال با پوستی ضخیم، صاف و براق، رنگ میوه هنگام رسیدن پرتقالی رنگ و محتوای آن گوشتی ژله مانند است که در آن ۵ الی ۱۵ دانه طبقی شکل، مدور، شبیه دکمه‌های پولکی با رنگ خاکستری پرزدار و سخت وجود دارد. ریشه درخت بسیار سخت و پوست ریشه خیلی تلخ می‌باشد.

طبیعت آذاراقی:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن خیلی گرم و خیلی خشک است.

رویش جغرافیایی:

اغلب در برخی از مناطق جنوب شرق آسیا، مناطق خشک هندوستان، سیلان و استرالیا روییده و کاشته نیز می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در دانه:

مواد چرب، یک گلیکوزید به نام لوگانیزید، کلوروژنیک اسید، مانان، گالاکتان، آلکالوئیدهای استریکنین، بروسین، چند کولوبرین و پزودواستریکنین، استروکسین و مس در آن مشخص شده است.

بخش مورد استفاده:

دانه (آذاراقی). در ضمن قسمت‌های دیگر درخت نیز خواص دارویی دارند.

نحوه مصرف:

طبق دستور پزشک

خواص درمانی:

از بین برنده انگل‌ها و جمع کننده زخم‌های کوچک، برطرف کننده تب معده و مفید برای ناراحتی‌های گلو، تحلیل برنده ورم‌های کمر و پشت و التیام‌بخش زخم‌ها و ناراحتی‌های پوستی، تحریک کننده اعضای داخلی شکم و مجاری تناسلی، مقوی قلب و ایجاد کننده هیجان می‌باشد. در ضمن برای فلج، سستی اعضا، بیماری‌های عصبی و درد مفاصل نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.