خواص و مزاج لوبیا چشم بلبلی در طب سنتی
لوبیای چشم‌بُلبُلی (نام علمی: Vigna unguiculata) یکی از بنشن‌ها است. این گیاه از تیرهٔ باقلاییان (Fabaceae)، راستهٔ باقلاسانان (Fabales) است. به فارسی «لوبیا چشم‌بلبلی» و نوعی از آن را لوبیای گل گویند.
لوبیا چشم بلبلی از خانواده بقولات یا حبوبات است که ویتامین و مواد مغذی زیادی را با خود به همراه دارد که سبب خواص متعددی می‌شود. انتخابی سالم برای به کار بردن در رژیم غذایی است که به اعتدال می‌توان از آن استفاده کرد. با ادامه متن همراه باشید تا این خواص را به طور کامل بررسی کنیم.
مشخصات لوبیا چشم بلبلی
«لوبیا چشم بلبلی» و نوعی از آن را لوبیای گل گویند. در کتب طب سنتی با نام «لوبیای بلدی» و به هندی «لوبا» گفته می‌شود.
ظاهر آن بیضی شکل است که روی آن یک قسمت بیضی شکل مشکی (مانند چشم) نیز قرار دارد و به دلیل همین شکل ظاهری که دارد به آن لوبیا چشم بلبلی می‌گویند.
این نوع از لوبیا معمولاً، در تهیه بسیاری از غذاها از جمله خوراک لوبیا، لوبیا پلو، قورمه سبزی یا خورش کرفس با لوبیا چشم بلبلی، دمی لوبیا، سالاد، سوپ و کوکو لوبیا چشم بلبلی، خوراک ماش و لوبیا و … کاربرد دارد.
کمی گرم و تر بوده و مانند سایر انواع لوبیا، نفاخ و دیرهضم است.
مشخصات لوبیا بلدی یا لوبیا چشم بلبلی
خواص لوبیا چشم بلبلی
این نوع از حبوبات با اینکه خواص متعدد و بالقوه‌ای به همراه دارد، اغلب در رژیم غذایی نسبت به لوبیا چیتی و یا نخود کمتر مصرف می‌شود، در ادامه به خواص آن اشاره خواهیم کرد:
- منبع عالی پروتئین و دارای طبع کمی گرم و تر.
- حاوی مقادیر بالای آهن، مس، فولات و تیامین که برای پیشگیری و درمان کم خونی و رشد کودکان مفید است.
- فلانوئیدهای موجود در آن، در بهبود مشکلات قلبی و عروقی بسیار مفیدند.
- فیبر آن به سیستم گوارشی نظم می بخشد و مانع یبوست و جذب کلسترول بد می‌شود.
- فیبر موجود در این لوبیا به عنوان یک منبع پروبیوتیک عمل می‌کند که سبب تحریک رشد باکتری‌های مفید در روده می‌شود.
- روی موجود در این نوع لوبیا، برای عملکرد صحیح سیستم ایمنی بدن و ترمیم زخم ها لازم است.
- به رساندن خواص آنتی اکسیدانی به بدن منجر می‌شود. در نتیجه از بدن در مقابل رادیکال‌های آزاد محافظت خواهد شد.
- فیبر قابل حل در آن نیز برای بیماران دیابتی مفید است.
- با کالری کمی که به همراه دارد، به تامین و دریافت مقدار زیادی فیبر، پروتئین، مواد معدنی و ویتامینی دیگر منجر می‌شود.
- نفاخ و دیرهضم است اما چنانچه نفخ آن خوب گرفته شود و خوب پخته و نرم شود، تقویت کننده سینه و ریه است.
لوبیا چشم بلبلی و مشکل همیشکی نفخ!
مصرف انواع لوبیا، در اکثر افراد، باعث ایجاد نفخ و دل پیچه می‌شود، لذا جهت کاهش این اثر توصیه می‌شود آن را از حدود یک روز قبل، در آب خیسانده، آب آن را دور بریزید و سپس به مدت ۱۰ دقیقه با آب تازه و روی شعله بالا جوشانده و مجدداً آب آن را تخلیه کنید.
غذا با لوبیا چشم بلبلی
یکی از روش‌های مصرف این لوبیا که بسیار ساده است، پخت کامل آن و اضافه کردن مقداری آب یا عصاره گوشت به آن است.
حتی می‌توانید آنرا به همراه قطعات گوشت بپزید و مانند خورشت یا خوراک از آن استفاده کنید.
انواع مواد و سبزیجات را در کنار لوبیا چشم بلبلی می‌توان استفاده کرد که اغلب طعم متفاوت و مطلوبی را به همراه خواهد داشت. به گزینه‌های زیر برای به کار بردن این نوع لوبیا در منوی تغذیه‌ای توجه کنید:
- دم پختک با لوبیا چشم بلبلی و گوشت چرخ کرده قلقلی
- دمی آن با برنج و آب گوجه
- میگو پلو و شوید پلو با این لوبیا
- قورمه سبزی یا خورش کرفس با این لوبیا
- خورشت آن به همراه گوشت و پیاز
- پخت خوراک آن مانند پخت خوراک لوبیا چیتی
- خوراک لوبیا ماش
- لوبیا پلو شیرازی
مصلح لوبیا چشم بلبلی چیست؟
- آنرا همراه با مقداری گوشت بپزید.
- در انتهای پخت به آن یکی از موارد همچون کمی زیره، خردل، دارچین، نمک، آویشن، روغن زیتون اضافه کنید.
مضرات و عوارض زیاده‌روی در مصرف
این نوع از لوبیا خواص متعددی به همراه دارد. سرشار از مواد معدنی و ویتامینی مفید برای بدن است. اما در صورت زیاده‌روی و عدم رعایت نکات، عوارضی را نیز به همراه دارد:
- رافینوز به عنوان نوعی فیبر در لوبیا چشم بلبلی وجود دارد که سبب بروز مشکلات گوارشی مانند نفخ، درد و گاز معده برای برخی از افراد می‌شود. با نفخ گیری آن به روش فوق و استفاده از مصلح می‌توانید تا حدودی از رافینوز موجود در آن بکاهید و هضم آنرا ساده کنید.
- حاوی مقداری اسید فیتیک است که بر اثر آن، جذب مواد معدنی از جمله آهن، منیزیم، کلسیم و روی کاهش خواهد یافت. از این رو بهتر است مصرف متعادلی از آن را در رژیم غذایی داشت. اما اسید فیتیک موجود در آن با خیساندن تا حد بالایی از بین می‌رود.
- مصرف بیش از حد نرمال این نوع لوبیا به غلظت خون ممکن است منجر شود؛
- همچنین زیاده روی در مصرف آن می‌تواند منجر به تولید خلط غلیظ شود.
- زیاد خوردن آن مخصوصاً در شب باعث دیدن خواب‌های بد و مشوش است.
موارد منع یا محدودیت مصرف
بیماران مبتلا به نقرس و اسیداوریک بالا لازم است پروتئین کمتری دریافت کنند؛ این نوع لوبیا حاوی پروتئین بالایی است و بهتر است بیماران مبتلا به نقرس و اسید اوریک بالا از آن کمتر استفاده کنند.
افراد زیر نیز بهتر است در مصرف آن محتاط باشند:
- زنان باردار (به ویژه سه ماهه اول)
- مادران شیرده (آغاز شیردهی)
- افراد دارای سرگیجه
- کسانی که معده ضعیفی دارند.
- افراد دارای نزله (به دلیل امتلا و پرشدن سر از رطوبات و فضولات ناشی از مواد نفاخ)
- کودکان و افراد مسن (چون هضم خوب و قوی ندارند).
حرف پایانی
لوبیا چشم بلبلی خواص متعددی را به همراه دارد که به ۱۰ مورد از آن‌ها اشاره کردیم. اما بهتر است تنوع غذایی را در مصرف انواع حبوبات از جمله این لوبیا در نظر داشته باشید و از زیاده روی در مصرف یک نوع ماده غذای پرهیز کنید.
