آشنایی با کاربردهای دارویی جوزالقی (حب الملوک)

نام علمی (خانواده):

(Euphorbiaceae) Jatropha curcas L.

نام انگلیسی:

Barbados Nut, Physic-Nut

نام فارسی:

جوزالقی، حب الملوک

مشخصات:

درختچه‌ای چوبی که قد آن به ۲-۵ متر می‌رسد. ساقه‌ها دارای سطح صاف و برگ‌ها تخم مرغی به طول ۵-۱۵ سانتی‌متر، سبز و صاف بدون کرک است. پهنک گیاه باریک و ۵ قسمت قبلی شکل دارد. ضد دیابت، ضد التهاب، ضد سرطان، ضد پروتوزوئر، ضد یروس، انعقادآور، سقط‌آور، همولیتیک، لیپولیتیک، حشره کش، حلزون‌کش و ترمیم زخم. گل‌ها ۶ در ۷ میلی‌متر (دو جنسی مافرودیت) و معطر می‌باشند. میوه به صورت کپسول ۳ قسمتی گوشتی به طول ۲/۵ سانتی‌متر و حاوی دانه‌های سیاه است.

منشأ:

بومی مکزیک و به طور وسیعی در نواحی گرمسیر آسیا و اروپا و امریکا کشت و بومی شده است.

ترکیبات شیمیایی:

کورکائین (curcain) کورکازین، کورکاسیکلین A، جتروفولون A و B، هیودلوتینون (heudelotinone) نوبیلتین، جاتروکورین، کورسین، کورکوزون B و مواد دیگر.

کاربرد در طب سنتی:

برگ‌های این گیاه برای درمان جرب، انگل‌ها و قرمز کننده پوست برای حالت‌های فلجی و روماتیسم به کار می‌رود. از میوه گیاه برای ورم و خیز عمومی استفاده می‌شود. روغن دانه استفراغ‌آور، ملین، مسهل می‌باشد و برای بیماری‌های پوستی به کار می‌رود. شیرابه این گیاه برای درمان گزش با زنبور معمولی و عسل به پوست مالیده می‌شود و از آن برای پانسمان زخم‌ها، جراحت‌ها، و التهاب زبان استفاده می‌شود. این گیاه همچنین به عنوان ماده بندآورنده خون و درمان عقربک (التهاب بند آخر انگشت) کورک و زخم دهان به کار می‌رود. ریشه این گیاه در شکل جوشانده به عنوان دهان شویه در خون‌ریزی لثه و دندان درد به کار می‌رود.

آثار دارویی:

ضد دیابت، ضد التهاب، ضد سرطان، ضد پروتوزوئر، ضد یروس، انعقادآور، سقط‌آور، همولیتیک، لیپولیتیک، حشره کش، حلزون‌کش و ترمیم زخم.

مقدار مصرف:

از دو دانه گیاه به عنوان مسهل استفاده شده است.

مسمومیت‌زایی:

مسمومیت در انسان ممکن است منجر به فراموشی، تشنج، هذیان، اسهال، تهوع، سرگیجه، اختلالات بینایی، درد شکمی حاد، افسردگی شود و همچنین کلاپس (قلب و عروق) ممکن است اتفاق افتد. خوردن ۴-۵ دانه این گیاه ممکن است باعث مرگ شود. این گیاه برای موش صحرایی، مرغ و انسان سمی است.

تداخلات دارو – گیاه:

این گیاه با داروهای دیگر که با آنزیم‌های سیتوکروم P450 متابولیزه می‌شوند تداخل دارد.

نکته‌ی نویسنده:

(Jatropha curcas همچنین به عنوان منبع سوخت زیستی کشت می‌شود).

پی‌نوشت:

برای مشاهده پی‌نوشت‌های این کتاب به منبع مقاله مراجعه شود.

منبع مقاله :
لینگ، کوهویی – تانگ کیان، چوا – چای هون، تان؛ (۱۳۹۲)، راهنمای گیاهان دارویی: مصور و با رویکرد علمی و دارویی، مترجمان: حسین حسین‌زاده – محسن ایمن شهیدی، رامین رضایی، مشهد: بنیاد پژوهشهای آستان قدس رضوی، چاپ اول.
نویسندگان: کوهویی لینگ، چوا تانگ کیان، تان چای هون
مترجمان: دکتر حسین حسین‌زاده، دکتر محسن ایمن شهیدی، دکتر رامین رضایی