تربانتین چیست و چه خواص و کاربردی دارد؟

تربانتین رزینی روغنی است که از شیره‌ی درختانِ خانواده کاج و سایر درختان خانواده‌های پهن برگ استخراج می‌شود. در اینجا به نام علمی و مشخصات مربوط به یک گونه کاج که تربانتین آن نسبت به دیگر تربانتین‌ها مرغوبتر بوده و دارای خواص دارویی نیز می‌باشد اشاره شده است. این‌گونه کاج بیشتر در حلب انتشار دارد.

نام علمی:

Pinus halepensis Mill.، نام فرانسه تربانتین Terebenthine و نام انگلیسی تربانتین Turpentine می‌باشد.

تیره گیاه:

کاج Pinaceae

مشخصات ظاهری تربانتین:

با ایجاد شکاف‌هایی که بر تنه‌ی درخت وارد می‌شود شیره‌ی خاک آن را گرفته و پس از خارج کردن آب و ناخالصی‌های آن تربانتین به دست می‌آید. تربانتین‌ها به طور کلی با کمی اختلاف اکثراً دارای خواص فیزیکی مشابهی هستند. معمولاً نیمه مایع، لزج، شفاف به رنگ‌های زرد مایل به سبز یا قرمز عقیقی، طعمشان تلخ و بوی آنها تند می‌باشد.

طبیعت تربانتین:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن سرد و خشک است.

رویش جغرافیایی:

این‌گونه کاج اغلب در سوریه و در جنگل‌های ایتالیا، فرانسه و یونان انتشار دارد.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در اسانس تربانتین:

پینن، هیدروکربورها و ترپن‌ها در آن تشخیص داده شده است.

نحوه مصرف تربانتین:

فقط با دستور پزشک

خواص درمانی:

رفع کننده برونشیت‌های عفونی و برطرف کننده نزله‌های ششی، ضد عفونی کننده مجاری تناسلی و ادراری و رفع کننده حالات چرکین شدن مثانه، محرک قوی و صفرابر، خارج کننده کرم‌های روده‌ای و محلل سنگ‌های صفراوی می‌باشد.

تربانتین دارویی خطرناک است و باید از مصرف آن در درمان بیماری‌ها در مواردی که ورم کلیه و یا ضایعاتی در این عضو وجود داشته باشد جداً خودداری شود. زیاده‌روی در مصرف آن سنگ مثانه تولید کرده و نیروی جنسی را نیز تضعیف می‌کند در ضمن برای زخم‌های روده‌ها و مجاری ادراری، خروج اسپرم، احتلام پی در پی شبانه، درد سیاتیک، رفع کزاز، بیماری‌های سرخچه، تب تیفوئید، دیفتری، وبا و تب زرد نیز مفید است. در استعمال خارجی التیام‌بخش جراحت‌ها می‌باشد.

تذکر:

تربانتین دارویی خطرناک است و باید از مصرف آن در درمان بیماری‌ها در مواردی که ورم کلیه و یا ضایعاتی در این عضو وجود داشته باشد جداً خودداری شود. زیاده‌روی در مصرف آن سنگ مثانه تولید کرده و نیروی جنسی را نیز تضعیف می‌کند.

منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول. نویسنده: صمصام صانعی