چرا دندان قروچه در بزرگسالان و کودکان پیش می آید؟+روش های درمان آن

بارها شده است که از خواب بیدار شده اید، احساس خوبی ندارید، فک‏ درد عجیبی دارید و کلافه اید. بیشترین دلیل کلافگی تان هم این است که نمی دانید منشا این درد به چه خاطر می باشد. کافی است از شخصی که کنارتان می آرامد بپرسید تا متوجه شوید که تمام طول شب را با دندان قروچه گذرانده اید و این درد هایی که احساس می کنید به علت دندان قروچه در شب بوده است و باید به فکر راه های درمان این عارضه بیفتید تا تمام دندان هایتان را از دست نداده اید و یا زیبایی دندان هایتان تخریب نشده است.

علت دندان قروچه چیست؟

دندان قرچه به علل مختلفی می تواند رخ دهد و این عارضه در بین کودکان و بزرگسالان مشترک بوده است و به هر دلیلی باید راه های درمانی آن را برای رفع این مشکل در پیش گرفت:

• استرس: وقتی از براکسیسم یا همان دندان قروچه بحث می شود، علت دندان قروچه را استرس و فشار روحی در نظر می گیرند.  ناملایمات و استرس های روزانه امکان دارد در شب یا حتی در روز خود را به صورت دندان قروچه بروز دهند. برای همین اگر این مشکل ناشی از استرس باشد باید با روش های موثر به کاهش استرس پرداخت. بعضی وقتها این عارضه آنقدر حاد به نظر می رسد که نیاز است با مراجعه به پزشک و مصرف دارو آن را درمان کرد اما اگر استرس فقط ناشی از مشکلات روزانه باشد، می توانید با انجام کارهایی مثل ورزش، گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم گرفتن یا قرار دادن یک حوله گرم روی گونه که برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند میزان استرستان را کم کنید و از دندان قروچه در امان بمانید.
• ناهماهنگی در دندان ها: علت دندان قروچه در بزرگسالان فقط مشکلات عصبی نیست، بلکه ناهماهنگی دندان ها یعنی جفت نشدن درست فک بالا و پایین و جفت نشدن درست دندان ها به دلیل کج بودن یا نبود دندان هم می تواند دلیل دندان قروچه باشد. منظور از ناهماهنگی دندان ها یعنی اینکه سطوح دندان ها یکسان نباشند و برجستگی یک دندان روی برجستگی دندان دیگر بیفتد. به همین خاطر این مشکل سبب اختلال در جفت شدن دندان ها و مفصل گیجگاهی فکی می گردد. اگر مفصل گیجگاهی فکی به خاطر وجود برخی از اختلالات دچار مشکل شود، موقعیت و جایگاه مفصل تغییر پیدا می کند. به همین خاطر مفصل ها به طور غیرطبیعی جابه جا می شوند. با این حال برای درمان ثانویه دندان قروچه باید به دندان پزشک مراجعه کرد تا مشکل را برطرف نماید.

دلیل دندان قروچه در کودکان چیست؟

گرچه تا کنون علتی برای دندان قروچه در کودکان، مشخص نشده است اما از روی سن می توان علل مختلفی برای این مشکل تشخیص داد. کودکان در دو مرحله از زندگی خود دندان قروچه می کنند، یکی زمان بیرون آمدن دندان های شیری و مرحله دوم زمان بیرون آمدن دندان های دایمی. اما دلایل دیگری هم در به وجود آمدن دندان قروچه در کودکان همانند پارازیت ها، وجود انگل ها و کرمک ها یا مشکلات فکی دخیل هستند. با یک تست از مدفوع می توان از وجود انگل باخبر شد و اگر ریشه مشکل از انگل باشد با درمان های مناسب هر دو مشکل یعنی انگل و دندان قروچه در کودکان برطرف می شود و اگر دندان قروچه ناشی از رویش دندان ها در کودکان باشد، باید گفت این اختلال واکنش طبیعی به رشد و تکامل است و معمولا با رسیدن به سن نوجوانی بهتر می شود و از بین می رود. بیشتر کودکان با رویش دندان های دایمی این عادت را ترک می کنند چون دندان های دایمی به درد حساستر می باشند. اما برای ریشه یابی علت اصلی دندان قروچه، حتما باید دندانپزشک در این مورد نظر دهد. اگر مشکل از اختلال فکی باشد، می توان در سنین چهارده تا سی سالگی با کمک ارتودنسی این مشکل را برطرف کرد اما اگر از سنین ارتودنسی گذشته باشد، می توان با روش های بازسازی مثل روکش کردن، ترش های اصلاحی و… مشکل ناهنجاری فکی را برطرف نمود و از شر دندان قروچه خلاصی یافت.

راه و روش های درمان دندان قروچه:

برای درمان دندان قروچه می توان از راه های درمانی ذیل بهره گرفت و این عارضه را از بین برد:

• نایت گارد: بعضی وقت ها دندانپزشک برای شما وسیله ای به نام نایت گارد می سازد که نوعی پروتز متحرک از جنس پلاستیک مقاوم است که با قالب گیری از دندان برای شخص ساخته می شود و باید شب ها در دهان قرار بگیرد. این وسیله جلوی فشارهای نادرست و مضر روی دندان ها را می گیرد. در بیشتر مواقع دندان قروچه توسط همین محافظ ها رفع می گردد. البته آنها وضعیت را درمان نمی کنند بلکه فقط از صدمه به دندان ها و مفصل گیجگاهی – فکی جلوگیری می کنند. این گاردها را باید هنگام خواب شب در دهان قرار داد تا دندان ها از فشار دندان قروچه حفظ شوند.
• بیوفیدبک: دستگاه بیوفیدبک که در سال ۲۰۰۱ میلادی اختراع گشت، وسیله ای باتری دار است که روی سر جای می گیرد و با حس کردن انقباض عضلات صورت هنگام دندان قروچه صدایی از خود تولید می کند. این صدا از درجه های کمتر شروع می شود و به تدریج بلند می شود تا زمانی که دندان قروچه از بین برود. هدف از این کار، این است که فرد بدون اینکه از خواب بیدار شود، دندان قروچه خود را متوقف کند. حدود ۸۰ درصد افراد بعد از چندبار استفاده از بیوفیدبک تا حدود زیادی کاهش دندان قروچه را تجربه کرده اند.
• تحریک کردن حس چشایی: در این روش درمانی بسته های ریزی را پر از ماده بی ضرر اما تلخ می کنند و آن را توسط وسیله ای شبیه دستگاه های ارتودنسی در میان دندان های عقب قرار می دهند. اگر شخص بخواهد در طول شب دندان هایش را به هم نزدیک کند، این بسته پاره و شخص بیدار می شود.
• بوتاکس: سم بوتولونیم یا بوتاکس در اصل برای درمان لوچی یا چپ چشمی استفاده می شد اما طی آزمایش ها، آثار آن در مورد چروک های اطراف چشم مشخص شد که اکنون هم استفاده های زیبایی زیادی در از بین بردن رفع چین و چروک صورت دارد. دندان قروچه اختلالی است که با انقباض غیرارادی عضله همراه است. در درمان دندان قروچه، نوع رقیقی از سم بوتولونیم برای فلج موقتی عضلات به کار می رود و بوتاکس عضله را به قدری ضعیف می کند که اثرات دندان قروچه را کم می کند اما به حدی نیست که مانع استفاده درست از عضله شود. در این روش درمانی به طور معمول پنج یا شش تزریق در عضله انجام می گیرد و روز بعد تاثیرات آن بروز می کند. این تزریق ها معمولا سالی یکبار انجام می شوند و مقدار بوتاکس تزریق شده با توجه به قدرت عضلات اشخاص، متفاوت می باشد.
• مکمل های غذایی: طی نظریه های متعدد مصرف مکمل های غذایی همانند کلسیم و منیزیم را برای رفع علت دندان قروچه توصیه می نمایند.
• بازسازی صدمه ها: در درمان دندان قروچه می توان دندان های صدمه دیده را با روکش بازسازی کرد. البته برای محافظت از این روکش ها بهتر است یک گارد را در طول خواب روی دندان ها قرار داد.
• درمان و کنترل اضطراب: طبق موارد ذکر شده در متن یکی از علت دندان قروچه داشتن استرس است که از راهکارهای مهم درمانی در این زمینه کاهش استرس قبل از خواب می باشد. انجام بعضی کارها مانند گوش دادن به موسیقی ملایم یا دوش آب گرم گرفتن یا قراردادن یک حوله گرم روی گونه در جلوی گوش برای آرام کردن عضلات فک، موثر هستند. در مورد کودکان نیز می توان با ماساژ، خواندن قصه یا موسیقی ملایم آنها را آرام کرد. به علاوه باید مطمئن شوید که در رژیم غذایی کودک، آب کافی وجود داشته باشد چون کم آبی بدن هم می تواند با علت دندان قروچه مرتبط باشد.

در بعضی مواقع شل کننده های عضلانی که توسط پزشک تجویز می شوند می توانند در درمان دندان قروچه موثر باشند. همچنین برخی تغییرات در رژیم غذایی و نحوه زندگی برای از بین بردن این عارضه، لازم می باشد. به طور مثال از خوردن و نوشیدن غذاهای کافئین دار و مصرف الکل و سیگار، حدالمقدور اجتناب نمایید. یا مداد و خودکار را در دهان خود نگذارید و آن را فشار ندهید. جویدن آدامس را هم کنار بگذارید. این موارد به عضلات فک اجازه می دهند که به فشار دادن عادت کنند. همچنین سعی نمایید حتی در طول روز هم دندان ها را روی هم فشار ندهید. در طول روز زبان را میان دندان هایتان بگذارید. این تمرین به عضلات فک اجازه می دهد که در وضعیت آرام قرار بگیرند و از وارد کردن فشار می کاهد.   منبع: آرگــامــگ