معرفی شنبلیله و خواص درمانی آن

نام علمی:

Trigonella foenum graecum L.، نام فرانسه Trigonelle و نام انگلیسی آن Fenugreck می‌باشد. نام‌های دیگر آن به فارسی، عربی و در کتب طب سنتی شنبلیله، شمبلیله، گیاه اقبال، حُلبَه، خلبه، فریقه، شیلمنر، متهی و شملی نامیده شده است.

تیره گیاه:

پروانه‌واران Leguminosae

نوع گیاه:

بوته

مشخصات ظاهری:

گیاهی است علفی و یک ساله به ارتفاع حدود ۵۰ سانتی‌متر و پرانشعاب، برگ‌های آن متناوب، مرکب از سه برگچه و حدود نصف بیشتر هر برگچه دندانه‌دار است. گل‌های آن دو جنسی و سفید و زرد، میوه گیاه به شکل غلاف یا خمیده و داخل آن تعدادی دانه وجود دارد. دانه‌ها (تخم شنبلیله) بسیار سخت، شیاردار، قهوه‌ای رنگ و طعم آنها نیز تلخ می‌باشد.

بیشتر بخوانید: معرفی تخم شنبلیله و خواص درمانی آن

طبیعت:

طبق نظر حکمای طب سنتی طبیعت آن گرم و خشک است.

رویش جغرافیایی:

در اغلب نواحی معتدل کشورها، نواحی مدیترانه‌ای و در ایران بیشتر در استان‌های اصفهان، خراسان، آذربایجان، خوزستان و هرمزگان کاشته می‌شود.

ترکیبات شیمیایی و مواد موجود در شنبلیله و تخم آن:

در شنبلیله موسیلاژها، ساپونین‌ها، فلاونوییدها، استرول‌ها و چربی‌ها و در تخم آن آلکالوئیدی به نام تری گونلین، کولین، اسانس روغنی، ماده ساپونین، پرولامین، مواد نشاسته‌ای، لعاب، چربی، مواد ازته، عصاره تلخ و یک ماده رنگی زرد تشخیص داده شده است.

بخش مورد استفاده:

برگ، ساقه و تخم

نحوه مصرف:

معمولاً برگ و ساقه را به صورت خام یا پخته استفاده می‌کنند و در طب سنتی تخم شنبلیله به صورت پودر و خشک شده‌ی برگ شنبلیله به صورت دم کرده یا جوشانده برای درمان بیماری‌ها کاربرد دارد.

خواص درمانی:

تقویت کننده سیستم ایمنی بدن و بازکننده عروق، آرام‌بخش و اشتهاآور، افزاینده اسپرم و تقویت کننده قوای جنسی، ضد استسقاء و قابض، ادرارآور و خلط‌آور، کاهنده کلسترول، قند و فشار خون و ضد انگل‌های روده‌ای، دفع کننده بلغم و پیشگیری کننده از بروز سرطان‌ها (خصوصاً سرطان دستگاه گوارش، گردن، رحم و سینه خانم‌ها)، شیرافزا و تسهیل کننده زایمان، التیام‌بخش زخم‌های عفونی و تحلیل برنده ورم معده و طحال می‌باشد. در ضمن برای تحریکات جلدی، لاغری مفرط، اسید اوریک بالا، راشیتیسم (نرمی استخوان)، شب کوری، بی میلی جنسی، کم خونی و تکرار ادرار نیز مفید است.
منبع مقاله :
صانعی، صمصام؛ (۱۳۹۵)، طبّ الصمصام -آشنایی با بیش از ۴۰۰ نوع از گیاهان دارویی- (جلد دوم)، تهران: انتشارات حافظ نوین، چاپ اول.