کورک و درمان آن

دمل یا کورک تورمی قرمز، دردناک و پر از عفونت پوست است که توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود. کورک زمانی ایجاد می‌شود که یک فولیکول مو یا غده‌ی سباسه (که سبوم را به داخل فولیکول مو ترشح می‌کند) عفونی شود، سپس عفونت منتشر شده و در بافت‌های اطراف تجمع می یابد. محل‌های شایع برای کورک‌ها نواحی مرطوب همچون کشاله‌های ران و یا جاهایی که در آن‌ها اصطکاک رخ می‌دهد مثلاً زیر یقه می‌باشند. کورک‌ها معمولاً به دلیل عفونت با باکتری استافیلوکوک اورئوس که در بعضی افراد به طور طبیعی بر روی پوست یا در داخل بینی بدون هیچ علامتی وجود دارد ایجاد می‌شود. مجموعه‌ای از کورک‌های به هم متصل کفگیرک (۱) نامیده می‌شوند. کورک‌ها از همه بیشتر در افرادی دیده می‌شوند که مقاومت بدن‌شان در برابر عفونت به دلیل اختلالاتی همچون دیابت و ایدز کاهش یافته است اما در افرادی که هیچ‌گونه مشکل ایمنی ندارند هم می‌توانند به وجود آیند.
علایم این بیماری به تدریج طی چند روز به ترتیب زیر ایجاد می‌شوند:
– یک توده‌ی قرمز کوچک ظاهر می‌شود.
-این ناحیه دردناک و حساس می‌گردد.
– این توده و بافت‌های اطراف آن به موازات تجمع عفونت، شروع به تورم می‌کنند.
– یک سر سفید یا زرد از عفونت در مرکز کورک ظاهر می‌شود.
– ناحیه‌ی مبتلا در لمس گرم بوده و ضربان دارد.
کورک‌ها اغلب بدون درمان بهبود می‌یابند. ممکن است آن‌ها بترکند و عفونت آزاد شود یا به تدریج فروکش نموده و ناپدید شوند.

طرز معالجه:

ابتدا باید آش آب غوره میل کرده که اخلاط داخلی صاف و مزاج خنک و از فشار درد بکاهد و بعد شروع کنید به معالجات خارجی و خارج کردن عفونت‌ها.
برای درمان آن پماد اکتیول (روغن سیاه) بر روی دهانه‌ی دانه بگذارید که عفونت جمع و مکان نرم شود و بعد مقداری بخور ماست بدهید، به این قسم که ماست را (اگر ماست گاو باشد بهتر است) با قاشق کاملاً بهم بزنید که دوغ آبه بشود، بعد یک تخته سنگ یا آهن را در داخل آتش بگذارید که کاملاً داغ و سوزاننده شود، بعد ظرف ماست را در زیر کورک قرار بدهید و پارچه‌ای روی آن بیاندازید که کاملاً مستود گردد، بعد آن آهن یا سنگ داغ شده را در ظرف ماست فرو ببرید که فوری بخاری متصاعد شود، آن بخار متصاعد شده، برای بهبود و پختن کورک و دمل بسیار مفید است.
* باریجه را که به زبان ترکی به آن (قارنیانیق) می‌گویند، آن را به قدر ۲ مثقال بکوبید و بر دهانه‌ی دمل بگذارید و روی آن را ببندید. کورک سر باز کرده و عفونت‌ها بیرون خواهند آمد.
* پیه بز را نرم کرده و به قدر دهانه و اطراف کورک پهن کنید و مقدار نیم مثقال زردچوبه‌ی نرم را بر روی آن بپاشید و (از طرف زردچوبه) بر دهانه‌ی دمل بگذارید تا ۲۴ ساعت بر روی آن بماند، سر باز خواهد کرد.
* نشاسته (آمیدان)، پوست خشخاش (کوکنار)، بیخ هلیمون، گل خطمی، کتیرا، دانه‌ی بزرک و شاه تره را به مقدار مساوی تهیه و نرم بسایید، بعد در شیر گاو خمیر کرده و در مجاور آتش ملایمی بگذارید و به هم بزنید که مانند خمیر مایه‌ی مغازه‌ی خبازها شود، هر ۸ ساعت یک بار آن را بر روی دمل بگذارید سر ۸ ساعت عوض کرده و مجدداً روی آن را ببندید، آن قدر تعویض کنید تا کورک و دمل سر باز کند.
* کاغذ آبی رنگ را که خمیر آن با بلودومیتل باشد، بسوزانید و خاکستر آن را با باریجه مخلوط کرده، بر روی کورک و دمل بگذارید، سر باز می‌کند.
* اسید بوریک را در آب جوش حل کرده، بعد با پارچه‌ی تمیزی روی دمل را کمپرس کنید.
* بیخ هلیمون را نرم بسایید و با شیر دختر (شیر مادری که دختر شیر می‌دهد) خمیر کرده و بر دهانه‌ی دمل بگذارید، سر باز می‌کند.
* گل خطمی را بجوشانید و اسیدبوریک در آن بریزید و با سفل آن قدری انگم درخت آلو یا آلوچه‌ی ساییده شده را مخلوط کنید و بر سر دمل بگذارید، سر باز می‌کند.
* اسپرزه را با شیر مادری که دختر شیر می‌دهد یا شیر گاو (هرکدام موجود بود) خمیر کرده، بر روی دمل بگذارید تا سر باز کند و به دلیل این که دانه‌های اسپرزه به موهای بدن می‌چسبند و شخص را ناراحت می‌کنند باید اسپرزه در وسط پارچه قرار گیرد که پشت و روی آن را پارچه‌ی نرمی احاطه و مستور کرده باشد.
* خمیر آرد گندم را با شیر گاو مخلوط کرده، بعد دانه‌ی بزرک را بسایید و با آن‌ها مخلوط کنید و بر روی آتش بگذارید و به هم بزنید که خوب ممزوج شود، بعد که خوب مخلوط شد، داغ داغ بر روی دمل و کورک ببندید تا سر باز کند.
* اطراف دمل را زالو بیاندازید که خون‌های کثیف را بمکد و دمل یا کورک بهبود یابد.
* جفت، قنبیل، حنا، اوشق، انزروت، تخم مورد، سفیدآب قلع، اکسید دوزنگ و مازو از هرکدام ۵ گرم و گل همیشه بهار ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید و با نیم لیوان سرکه مخلوط کرده و روزی چندین مرتبه روی آن بمالید.
* کتیرا را نرم بسایید، بعد با نشاسته و شیر گاو مخلوط کرده و بر روی دمل بیاندازید، سر باز می‌کند.
* پماد اکتیول مرکب را برای سر باز کردن دمل به کار ببندند، نافع است. پماد اکتیول مرکب را بدین قسم می‌سازند: اکتیول ۱۰ گرم، عصاره‌ی بلادن ۵ گرم، کامفر ۵ گرم و وازلین ۱۰۰ گرم.
* اکتیول ۱۰ گرم، اسید بوریک ۱۰ گرم و اکسید دوزنگ ۱۰ گرم، همه را مخلوط کرده و بر روی دمل بمالید.
* کمپرس با آب گرم و اسید بوریک را استفاده کنید که بسیار مؤثر و در سر باز کردن و نرم شدن دمل نافع است. ضمناً اگر نتیجه به دست نیامد باید به طبیب جراح مراجعه کرد که بشکافد و عفونت را خارج کند و برای تصفیه‌ی خون و آرامش درد باید آب عناب با آب انار، آب زرشک، آب غوره و آب شاه‌تره با آب کاسنی از هرکدام که ممکن شد و میسر گردید را میل فرمایید.
* مازو ۲۰ گرم و گلنار، زاج سفید و مردار سنگ از هرکدام ۱۰ گرم، همه را نرم بسایید و در یک لیوان سرکه و یک لیوان آب لیموترش مخلوط کنید و روزی چهار مرتبه بمالید. ضمناً باید توجه فرمایید که پس از سر باز کردن دمل و کورک، کاملاً اطراف آن را بفشارید که آن چه عفونت جمع شده خارج شود. می‌توانید پماد اکسید دوزنگ ۱۰% را بر روی زخم بگذارید که کاملاً عفونت‌ها را بیرون آورده و زخم رو به بهبودی گذارد و بعد در اطراف زخم دست بگذارید و فشار دهید تا هنگامی که درد دارد دلالت بر این است که هنوز عفونت زیر جلد و پوست هست لذا باید آن قدر اکسید دوزنگ گذاشته شود تا عفونت به کلی تمام شود، بعد با محلول اسید بوریک یا ریوانل شستشو دهید و پوست‌های اطراف را قیچی کرده، بعد با آب اکسیژنه‌ی ضعیف گاهی روی آن را شستشو داده و بعد پاک کنید، سپس یکی، دو سه مرتبه مشمع اصلاح بر روی دهانه‌ی دمل بگذارید تا گوشت زیر مشمع قرمز رنگ نشان بدهد که علامت خوب بودن آن است و همه روزه با محلول مرکور کرم یا محلول پرمنگنات روی آن را شستشو دهید و پودر اکسید دوزنگ را بر روی آن بمالید که میکروب بر آن سرایت نکند و اگر ممکن نبود قدری حنای خشک بر آن بپاشید که خشک شود.

پی‌نوشت‌ها:

۱٫Carbuncle